Mál nr. 264/2016
Úrskurðarnefnd velferðarmála
Mál nr. 264/2016
Fimmtudaginn 10. nóvember 2016
A
gegn
Vinnumálastofnun
Ú R S K U R Ð U R
Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Arnar Kristinsson lögfræðingur og Agnar Bragi Bragason lögfræðingur.
Með kæru, dags. 19. júlí 2016, kærir A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 14. júlí 2016, um að synja umsókn hennar um atvinnuleysisbætur.
I. Málsatvik og málsmeðferð
Kærandi sótti um greiðslur atvinnuleysistrygginga hjá Vinnumálastofnun þann 8. júní 2016. Meðfylgjandi umsókninni var skólavottorð frá Háskóla Íslands þar sem fram kom að kærandi væri skráð í 30 ECTS-eininga nám á sumarönn 2016. Með bréfum Vinnumálastofnunar, dags. 30. júní 2016, var óskað eftir frekari gögnum og upplýsingum frá kæranda vegna umsóknarinnar og bárust þau stofnuninni 6. júlí 2016. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 14. júlí 2016, var kæranda tilkynnt að umsókn hennar hefði verið synjað þar sem hún væri í námi, sbr. 1. mgr. 52. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.
Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála þann 19. júlí 2016. Með bréfi, dags. 3. ágúst 2016, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst með bréfi, dags. 8. september 2016. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 9. september 2016, var greinargerð Vinnumálastofnunar send kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust frá kæranda þann 20. september 2016 og voru þær sendar Vinnumálastofnun til kynningar með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 21. september 2016. Frekari athugasemdir bárust ekki.
II. Sjónarmið kæranda
Kærandi greinir frá því að hún hafi stundað nám veturinn 2015 til 2016 og eigi bara 30 eininga lokaverkefni eftir til að ljúka náminu. Hún hafi ætlað að vinna lokaverkefnið með fullri vinnu en hafi skráð verkefnið á sumarönn til vonar og vara ef hún skyldi ná að ljúka því á þeirri önn. Kærandi tekur fram að hún komi ekki til með að ljúka lokaverkefninu á sumarönninni og því fái hún ekki námslán. Kærandi bendir á að hún hafi verið á fullu í atvinnuleit, en hún sé með börn á framfæri og tekjur eiginmanns hennar dugi ekki til að framfæra fjölskylduna.
III. Sjónarmið Vinnumálastofnunar
Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að lög nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verði atvinnulausir. Í 1. mgr. 52. gr. laga nr. 54/2006 komi fram að hver sá sem stundi nám, sbr. c-lið 3. gr., teljist ekki tryggður samkvæmt lögunum á sama tímabili, enda sé námið ekki hluti vinnumarkaðsaðgerða samkvæmt ákvörðun Vinnumálastofnunar. Í 2. og 3. mgr. 52. gr. laganna sé mælt fyrir um undanþágur frá meginreglunni en þær komi einungis til skoðunar þegar nám sé undir 20 ECTS-einingum og ekki lánshæft samkvæmt reglum um Lánasjóð íslenskra námsmanna. Þar sem nám kæranda sé fullt nám, alls 30 ECTS-einingar, teljist það lánshæft samkvæmt reglum Lánasjóðsins og falli þar af leiðandi ekki undir undanþáguheimildina. Því verði að álykta að meginregla 1. mgr. 52. gr. laganna gildi um mál kæranda. Af framangreindum ákvæðum sé ljóst að það sé ekki tilgangur laganna að tryggja námsmönnum framfærslu á meðan þeir stundi nám. Í umfjöllun um 52. gr. í frumvarpi því er varð að lögum nr. 54/2006 komi fram sú meginregla að námsfólk eigi ekki rétt á atvinnuleysisbótum hvort sem um sé að ræða dag- eða kvöldskóla eða fjarnám. Auk þessa sé eitt af almennum skilyrðum fyrir atvinnuleysistryggingum launamanna að atvinnuleitandi sé í virkri atvinnuleit, sbr. a-liður 1. mgr. 13. gr. laga nr. 54/2006.
Vinnumálastofnun tekur fram að samkvæmt undanþáguheimild 1. mgr. 52. gr. laga nr. 54/2006 geti sá sem stundi nám talist tryggður sé námið hluti af vinnumarkaðsaðgerð samkvæmt ákvörðun stofnunarinnar. Samkvæmt 5. gr. reglugerðar nr. 12/2009 hefur Vinnumálastofnun heimild til að gera námssamning við atvinnuleitendur en slíkir samningar geti að hámarki tekið til 20 ECTS-eininga á hásjólastigi, sbr. 3. mgr. 52. gr. laganna, og eigi því ekki við í tilviki kæranda vegna náms hennar við Háskóla Íslands. Þar sem kærandi hafi verið skráð í 30 ECTS-eininga nám á sumarönn 2016 hafi hún ekki uppfyllt almenn skilyrði laga nr. 54/2006 og því hafi umsókn hennar verið synjað.
IV. Niðurstaða
Mál þetta lýtur að þeirri ákvörðun Vinnumálastofnunar að synja umsókn kæranda um atvinnuleysisbætur á þeirri forsendu að hún væri í námi.
Í IX. kafla laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar er fjallað um tilvik er leiða til takmörkunar á atvinnuleysistryggingum. Í 52. gr. laganna er fjallað um nám; þar segir:
Hver sá sem stundar nám, sbr. c-lið 3. gr., telst ekki tryggður samkvæmt lögum þessum á sama tímabili enda er námið ekki hluti vinnumarkaðsaðgerða samkvæmt ákvörðun Vinnumálastofnunar.
Þrátt fyrir 1. mgr. er hinum tryggða heimilt að stunda nám á háskólastigi sem nemur að hámarki 10 ECTS-einingum á námsönn enda sé um svo lágt námshlutfall að ræða að námið telst ekki lánshæft hjá Lánasjóði íslenskra námsmanna. Hinn tryggði skal leggja fram staðfestingu frá viðkomandi menntastofnun um námshlutfallið.
Þrátt fyrir 1. og 2. mgr. er Vinnumálastofnun heimilt að meta þegar sérstaklega stendur á hvort sá er stundar nám á háskólastigi sem nemur allt að 20 ECTS-einingum á námsönn uppfylli skilyrði laganna enda sé um svo lágt námshlutfall að ræða að námið telst ekki lánshæft hjá Lánasjóði íslenskra námsmanna. Skilyrði er að námið kunni að nýtast hinum tryggða beint við atvinnuleit að mati ráðgjafa Vinnumálastofnunar og skal hinn tryggði leggja fram staðfestingu frá viðkomandi menntastofnun um námshlutfallið. Hinn tryggði á þá rétt til skertra atvinnuleysisbóta fyrir sama tímabil og skal Vinnumálastofnun meta skerðinguna á tryggingahlutfalli sem hann á rétt til skv. 15. eða 19. gr. í samræmi við umfang námsins.
Í c-lið 3. gr. laganna er að finna skilgreiningu á námi samkvæmt lögunum en þar segir:
Nám: Samfellt nám, verklegt eða bóklegt, í viðurkenndri menntastofnun innan hins almenna menntakerfis á Íslandi sem stendur yfir í a.m.k. sex mánuði. Enn fremur er átt við nám á háskólastigi og það nám annað sem gerir sambærilegar kröfur til undirbúningsmenntunar og nám á háskólastigi. Einstök námskeið teljast ekki til náms.
Í athugasemdum við ákvæði 52. gr. í frumvarpi því er varð að lögum um atvinnuleysistryggingar kemur fram að ekki séu lagðar til breytingar á þeirri meginreglu að námsmenn eigi ekki rétt á atvinnuleysisbótum. Miðað sé við að það skipti ekki máli hvort um sé að ræða dag- eða kvöldskóla eða fjarnám. Þá kemur fram að það kunni að vera að nám sé nauðsynlegur hluti af starfshæfingu atvinnuleitanda að mati ráðgjafa Vinnumálastofnunar en í slíkum tilvikum geti atvinnuleitandi talist tryggður samhliða námi.
Óumdeilt er að kærandi var skráð í 30 ECTS-eininga nám við Háskóla Íslands þegar hún sótti um atvinnuleysisbætur hjá Vinnumálastofnun í júní 2016. Þá er óumdeilt að nám kæranda var ekki hluti af vinnumarkaðsaðgerð samkvæmt ákvörðun Vinnumálastofnunar. Að því virtu uppfyllti kærandi ekki skilyrði þess að vera tryggð samkvæmt lögunum á þeim tíma sem hún var skráð í námið. Hin kærða ákvörðun er því staðfest.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 14. júlí 2016, um að synja umsókn A, um atvinnuleysisbætur er staðfest.
F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála
Kári Gunndórsson