Mál nr. 488/2017
Úrskurðarnefnd velferðarmála
Mál nr. 488/2017
Fimmtudaginn 15. mars 2018
A
gegn
Íbúðalánasjóði
Ú R S K U R Ð U R
Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.
Með kæru, dags. 22. desember 2017, kærir A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 14. desember 2017, um synjun á umsókn hennar um húsnæðisbætur.
Þann 1. janúar 2018 tók Íbúðalánasjóður yfir framkvæmd húsnæðisbóta, sbr. 1. gr. reglugerðar nr. 911/2017 um breytingu á reglugerð nr. 1200/2016 um húsnæðisbætur.
I. Málavextir og málsmeðferð
Kærandi sótti um húsnæðisbætur hjá Vinnumálastofnun með umsókn, dags. 7. september 2017. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 25. október 2017, var óskað eftir skriflegri afstöðu kæranda um leiguhúsnæðið til að unnt væri að meta rétt hennar til húsnæðisbóta. Upplýsingar bárust ekki frá kæranda. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 14. desember 2017, var umsókn kæranda synjað á þeirri forsendu að leiguhúsnæði uppfyllti ekki lágmarkskröfur um heimilisaðstæður, sbr. c-lið 2. mgr. og c-lið 3. mgr. 9. gr. laga nr. 75/2016 um húsnæðisbætur.
Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd velferðarmála 22. desember 2017. Með bréfi, dags. 10. janúar 2018, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Íbúðalánasjóðs ásamt gögnum málsins. Greinargerð Íbúðalánasjóðs barst með bréfi, dags. 23. janúar 2018. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 24. janúar 2018, var greinargerð Íbúðalánasjóðs send kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust ekki.
II. Sjónarmið kæranda
Kærandi greinir frá því að hún stundi nám við B og leigi herbergi í C þar sem nemendagarðar skólans séu fullskipaðir. Kærandi bendir á að það sé ekki hennar val að leigja herbergi úti í bæ. Hún hefði frekar kosið að vera á heimavistinni, enda ódýrari leiga.
III. Sjónarmið Íbúðalánasjóðs
Í greinargerð Íbúðalánasjóðs kemur fram að umsókn kæranda hafi verið synjað þar sem hún uppfyllti ekki lágmarkskröfur um heimilisaðstöðu. Í c-lið 2. mgr. 9. gr. laga nr. 75/2016 um húsnæðisbætur sé það gert að skilyrði fyrir greiðslum húsnæðisbóta að hið leigða húsnæði sé íbúðarhúsnæði hér á landi sem feli í sér venjulega og fullnægjandi heimilisaðstöðu þar sem að lágmarki sé eitt svefnherbergi ásamt séreldhúsi eða séreldunaraðstöðu, sérsnyrtingu og baðaðstöðu. Undir þá skilgreiningu falli meðal annars svokallaðar stúdíóíbúðir, enda þótt svefnherbergið sé sameinað stofu. Í 3. mgr. 9. gr. laganna séu tilgreindar þær takmarkanir sem gildi um greiðslu húsnæðisbóta en þar segi í b- og c- lið að húsnæðisbætur verði ekki veittar vegna leigu á hluta íbúðarhúsnæðis, svo sem vegna leigu á einstökum herbergjum eða vegna húsnæðis sem ætlað sé til annarra nota en íbúðar. Kærandi leigi herbergi með aðgengi að baði og eldhúsi að D í C þar sem námsgarðar B séu fullskipaðir. Kærandi uppfylli því ekki lágmarksskilyrði um heimilisaðstæður samkvæmt c-lið 2. mgr. 9. gr. laga nr. 75/2016 og verði húsnæðisbætur því ekki greiddar vegna leigu á slíku herbergi, sbr. c-lið 3. mgr. 9. gr. laganna.
Íbúðalánasjóður vísar til þess að heimilt sé að veita undanþágu frá framangreindum skilyrðum laganna í þeim tilfellum sem leigjandi leigi húsnæði á heimavist eða námsgörðum, sbr. 11. gr. laganna. Í athugasemdum við 11. gr. í frumvarpi því er varð að lögum nr. 75/2016 sé sérstaklega fjallað um þá undanþágu en þar segi meðal annars að heimavist eða námsgarðar þurfi að tengjast viðurkenndum menntastofnunum innan hins íslenska menntakerfis. Samkvæmt því sé ekki heimilt að veita kæranda undanþágu á grundvelli 11. gr. laganna, þrátt fyrir að námsgarðar B séu fullskipaðir.
IV. Niðurstaða
Kærð er ákvörðun Vinnumálastofnunar um synjun á umsókn kæranda um húsnæðisbætur vegna leigu á 10,7 fermetra herbergi í [...] að D í C. Umsókn kæranda var synjað á þeirri forsendu að leiguhúsnæðið uppfyllti ekki lágmarkskröfur um heimilisaðstæður, sbr. c-lið 2. mgr. og c-lið 3. mgr. 9. gr. laga nr. 75/2016 um húsnæðisbætur.
Í 9. gr. laga nr. 75/2016 er kveðið á um skilyrði fyrir greiðslu húsnæðisbóta en samkvæmt 1. mgr. ákvæðisins koma húsnæðisbætur aðeins til álita vegna leigu á íbúðarhúsnæði. Í c-lið 2. mgr. 9. gr. kemur fram að hið leigða íbúðarhúsnæði verði að vera hér á landi og fela í sér venjulega og fullnægjandi heimilisaðstöðu þar sem að lágmarki er eitt svefnherbergi ásamt séreldhúsi eða séreldurnaraðstöðu, sérsnyrtingu og baðaðstöðu. Í 3. mgr. 9. gr. er kveðið á um atriði sem girða fyrir rétt til húsnæðisbóta. Þar segir í c-lið ákvæðisins að húsnæðisbætur verði ekki veittar vegna leigu á hluta íbúðarhúsnæðis, svo sem vegna leigu á einstökum herbergjum.
Óumdeilt er að leiguhúsnæði kæranda uppfyllir ekki framangreind skilyrði. Í 11. gr. laga nr. 75/2016 er kveðið á um undanþágu frá skilyrðum um íbúðarhúsnæði. Þar segir að þrátt fyrir skilyrði c-liðar 2. mgr. og c-liðar 3. mgr. 9. gr. um íbúðarhúsnæði sé heimilt að greiða húsnæðisbætur þegar um er að ræða eftirfarandi sambýli einstaklinga vegna félagslegra aðstæðna, enda séu önnur skilyrði laga þessara uppfyllt:
a) sambýli fatlaðs fólks í húsnæðisúrræðum skv. 10. gr. laga um málefni fatlaðs fólks,
b) sambýli einstaklinga á áfangaheimilum, sbr. 1. tölul. 3. gr.,
c) sambýli námsmanna á heimavistum eða námsgörðum sem tengjast viðurkenndum menntastofnunum innan hins almenna menntakerfis á Íslandi.
Í athugasemdum við 11. gr. frumvarps þess er varð að lögum nr. 75/2016 segir um c-lið ákvæðisins:
Að því er varðar námsmenn er lagt til að undanþágan frá skilyrðum c-liðar 2. mgr. og c-liðar 3. mgr. 9. gr. frumvarpsins um íbúðarhúsnæði nái áfram einungis til námsmanna að þeim skilyrðum uppfylltum að um sé að ræða heimavist eða námsgarða sem tengist viðurkenndum menntastofnunum innan hins íslenska menntakerfis. Gert er ráð fyrir að umsækjandi og eftir atvikum aðrir heimilismenn uppfylli eftir sem áður önnur skilyrði frumvarpsins. Þannig er m.a. gert ráð fyrir að námsmaður verði að vera 18 ára eða eldri til að geta átt rétt á húsnæðisbótum, sbr. b-lið 2. mgr. 9. gr. frumvarps þessa.
Þar sem kærandi leigir ekki íbúðarhúsnæði á heimavist eða námsgörðum, sem tengjast viðurkenndum menntastofnun, uppfyllir hún ekki skilyrði undanþáguákvæðis 11. gr. laga nr. 75/2016. Að því virtu og með vísan til framangreinds er það mat úrskurðarnefndar velferðarmála að synjun Vinnumálastofnunar á umsókn kæranda um húsnæðisbætur sé reist á réttum forsendum. Hin kærða ákvörðun er því staðfest.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 14. desember 2017, um synjun á umsókn A, um húsnæðisbætur er staðfest.
F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála
Kári Gunndórsson