Mál nr. 13/2013

Úrskurður yfirfasteignamatsnefndar 31. mars 2014 í máli nr. 13/2013

Fasteign:  Túngata 14, Reykjavík, fnr. 200-1931.

Kæruefni:  Fasteignagjöld

Árið 2014, mánudaginn 31. mars, var af yfirfasteignamatsnefnd í máli nr. 13/2013 kveðinn upp svohljóðandi

ÚRSKURÐUR

Með erindi, dags. 16. desember 2013, kærði Þorbjörg I. Jónsdóttir fyrir hönd Kvennaheimilisins Hallveigarstaða, kt. 590169-1889, álagningu fasteignagjalda vegna Túngötu 14, Reykjavík, fnr. 200-1931, og fór fram á að álagning fasteignagjalda yrði tekin til endurskoðunar og lækkunar vegna þess rýmis í húsinu sem væri í útleigu til Sendiráðs Kanada.

Með bréfi, dags. 29. janúar 2014, óskaði yfirfasteignamatsnefnd eftir umsögn frá Reykjavíkurborg. Umbeðin umsögn barst frá Reykjavíkurborg með bréfi, dags. 3. mars 2014. Með bréfi, dags. 5. mars, sendi yfirfasteignamatsnefnd umsögn Reykjavíkurborgar kæranda til kynningar. Viðbótarathugasemdir bárust nefndinni með bréfi, dags. 14. mars 2014. Þær athugasemdir voru sendar Reykjavíkurborg til kynningar og óskað eftir að athugasemdir ef einhverjar væru bærust nefninni fyrir 27. mars 2014. Engar athugasemdir bárust og málið var tekið til úrskurðar þann dag.

Málavextir.

Með leigusamningi sem undirritaður var þann 22. mars 2002 tók Sendiráð Kanada til leigu skrifstofuhúsnæði á 1. hæð fasteignarinnar að Túngötu 14, ásamt geymslu í kjallara. Samkvæmt 1. gr. leigusamnings aðila er um að ræða 359,2 fermetra á fyrstu hæð og 27,9 fermetra geymsla í kjallara, auk afnota af sameign og því var stærð hins leigða húsnæðis alls 425,9 fermetrar. Samningsaðilar sömdu svo um, að vegna þess skattaafsláttar sem þeir töldu leigusala eiga rétt á vegna úrlendisréttar leigutaka, á grundvelli 1. mgr. 23. gr. laga nr. 16/1971 um aðild Íslands að alþjóðasamningi um stjórnmálasamband og c-liðar 1. mgr. 5. gr. laga nr. 4/1995 um tekjustofn sveitarfélaga, skyldi draga frá umsaminni leigu ákveðna fjárhæð. Leigusamningurinn var gerður til fimm ára, til 31. mars 2006, og var þá framlengdur með sömu skilmálum í önnur fimm ár.

Leigusali leitaði eftir umræddum skattaafslætti árin 2002-2003 og fékk þau svör hjá Reykjavíkurborg, að Kvennaheimilið fengi endurgreiðslu fasteignagjalda í formi styrkja, enda væri hluti húsnæðisins nýttur til félagastarfsemi eigenda Hallveigarstaða, Kvenréttindafélags Íslands, Kvenfélagasambands Íslands og Bandalags kvenna í Reykjavík. Hallveigarstaðir nutu slíkra styrkja í 2-3 ár, þar til þeir voru felldir niður.

Með erindi til Reykjavíkurborgar, dags. 19. mars 2007, óskaði kærandi eftir leiðréttingu til lækkunar á álagningu fasteignagjalda fyrir fasteignina. Þá var óskað eftir því að við álagningu fasteignagjalda yrði framvegis tekið tillit til þess að hluti fasteignarinnar væri leigður af Sendiráði Kanada á Íslandi og að ekki yrðu álögð fasteignagjöld vegna þess hluta fasteignarinnar. Í ágúst 2007 varð Reykjavíkurborg við kröfu kæranda fyrir árin 2001-2007.

Með bréfi til Reykjavíkurborgar, dags. 10. júlí 2008, óskaði kærandi eftir sömu breytingum á álagningu fasteignagjalda vegna ársins 2008. Reykjavíkurborg varð við þeim kröfum kæranda og ekki voru álögð fasteignagjöld vegna þess hluta fasteignarinnar sem er í útleigu til Sendiráðs Kanada árin 2008-2012.

Umræddur leigusamningur var framlengdur árið 2011 til 31. mars 2016, og er sá samningur nú í gildi.

Í breytingarseðli fasteignagjalda fyrir Túngötu 14 vegna ársins 2013, dags. 21. ágúst 2013, voru lögð fasteignagjöld á fyrir allt húsið, þ.m.t. þann hluta sem er í útleigu til Sendiráðs Kanada.

Með bréfi til Reykjavíkurborgar, dags. 15. október 2013, gerði lögmaður kæranda kröfu um að álagning fasteignagjalda vegna Túngötu 14 fyrir árið 2013 yrði tekin til endurskoðunar og lækkunar vegna þess rýmis sem er í útleigu hjá Sendiráði Kanada til samræmis við fyrri ár. Með bréfi, dags. 24. október 2013, var kröfu kæranda að því leyti hafnað af hálfu Reykjavíkurborgar.

Kærandi vill ekki una framangreindri ákvörðun Reykjavíkurborgar og hefur því kært hana til nefndarinnar líkt og að framan greinir.

Sjónarmið kæranda.

Kærandi byggir á því að í 12 ár hafi verið gildandi húsleigusamningur á milli Hallveigarstaða og Sendiráðs Kanada og því hafi verið óslitið viðskiptasamband þeirra á milli þennan tíma. Þegar umræddur samningur var gerður hafi verið leitað til Reykjavíkurborgar varðandi 2. mgr. 3. gr. samningsins um skattafslátt og umrætt ákvæði hafi verið gert eftir leiðbeiningum frá borginni. Þá hafi Kvennaheimilið Hallveigarstaðir fengið lækkun á fasteignaskatti á grundvelli samningsins og þeirra undanþága sem fram koma í lögum um nr. 4/1995 um tekjustofna sveitarfélaga.

Kærandi byggir einnig á því að 1. og 2. mgr. 32. gr. Vínarsamningsins um ræðissamband eigi ekki við í þessu máli og því geti Reykjavíkurborg ekki stuðst við umrætt ákvæði. Hins vegar telur kærandi að 1. mgr. 23. gr. laga nr. 16/1971 um aðild Íslands að alþjóðasamningi um stjórnmálasamband eigi við og að það ákvæði kveði skýrt á um skattafslátt sendiríkisins, sbr. „Sendiríkið og forstöðumaður sendiráðsins skulu undanþegin öllum sköttum og gjöldum til ríkis, sveitarfélaga og annarra umdæma að því er tekur til sendiráðssvæðisins, hvort sem það er eign sendiríkisins eða tekið á leigu, nema að því er varðar greiðslu fyrir tiltekna veitta þjónustu.“ Af þeim sökum telur kærandi að hið leigða húsnæði teljist sem sendiráðssvæði sem sé í leigu og því sé það undanskilið öllum sköttum og gjöldum ríkis, sveitarfélaga og annarra umdæma.

Þá telur kærandi að ekki sé hægt að hafna áframhaldandi lækkun á fasteignagjöldum á þeim forsendum að Reykjavíkurborg hafi mistúlkað ákvæði laga allt frá árinu 2001. Því verði Reykjavíkurborg að halda áfram að veita lækkun þar til viðskiptasamband Sendiráðs Kanada og Kvennaheimilisins Hallveigarstaða rofni.

Loks staðhæfir kærandi að með því að breyta álögðum fasteignagjöldum, og með ákvarðanatöku um hækkun fasteignagjalda og niðurfellingu skattafsláttar skv. 1. mgr. 23. gr. laga nr. 16/1971, sé Reykjavíkurborg að afturkalla stjórnvaldsákvörðun þá sem tekin hafi verið þegar samþykkt var að leggja leigusamninga Kvennaheimilisins Hallveigarstaða og Sendiráðs Kanada til grundvallar ákvörðunar fasteignagjalda. Óheimilt sé að afturkalla stjórnvaldsákvörðun með íþyngjandi hætti, s.s. gert sé í máli þessu, nema að skilyrði 23. eða 24. gr. stjórnsýslulaga séu uppfyllt, en kærandi telji að svo sé ekki í þessu máli þar sem upphafleg ákvörðun Reykjavíkurborgar hafi hvorki verið byggð á ófullnægjandi né röngum upplýsingum auk þess sem atvik hafi ekki breyst verulega.

Sjónarmið Reykjavíkurborgar.

Reykjavíkurborg bendir á að samkvæmt II. kafla laga nr. 4/1995 um tekjustofna sveitarfélaga sé sveitarfélögum skylt að leggja fasteignaskatt á allar fasteignir sem metnar séu fasteignamati. Í 1. mgr. 5. gr. laganna sé að finna undanþágu frá slíkri skattlagningu. Þá sé viðurkennt að allar undanþágur frá greiðslu skatts skuli túlka þröngri lögskýringu og ekki rúmar en samkvæmt orðanna hljóðan. Í c-lið 1. mgr. 5. gr. laganna segir að hús erlendra ríkja, að svo miklu leyti sem þau eru notuð af sendimönnum þeirra í milliríkjaerindum, skuli undanþegin fasteignaskatti. Samkvæmt orðanna hljóðan nái undanþágan eingöngu til húsa í eigu erlendra ríkja. Sú túlkun sé einnig í samræmi við skýrslu nefndar um undanþágur frá fasteignaskatti frá árinu 2001, en tillaga nefndarinnar hafi orðið hluti af breytingarlögum nr. 140/2005 en tillaga nefndarinnar hafi verið tekin óbreytt upp í lögin. Í umfjöllun um tillöguna segi í skýrslunni: „Tillagan felur í sér að felldar eru brott allar undanþágur núverandi 5. gr., að undanskildum undanþágum vegna kirkna, safnahúsa og húsa í eigu erlendra ríkja“.

Reykjavíkurborg bendir jafnframt á, að samkvæmt 1. mgr. 23. gr. Vínarsamnings um stjórnmálasamband, sem lögfestur var með lögum nr. 16/1971 um aðild Íslands að alþjóðasamningi og stjórnmálasamband, og 1. mgr. 32. gr. Vínarsamnings um ræðissamband, sem lögfestur var með lögum nr. 4/1978 um aðild Íslands að alþjóðasamningi um ræðissamband, komi efnislega fram að sendiríki skuli vera undanþegin öllum sköttum og gjöldum til ríkis og sveitarfélaga [að því er tekur til sendiráðssvæðisins] hvort sem það er eign sendiríkisins eða tekið á leigu, nema að því er varðar greiðslu fyrir tiltekna veitta þjónustu.

Reykjavíkurborg tekur fram, að í 2. mgr. 23. gr. Vínarsamnings um stjórnmálasamband segi hinsvegar að skattundanþága, sem fram komi í 1. mgr. sömu greinar, skuli ekki taka til þeirra gjalda eða skatta, sem samkvæmt lögum móttökuríkisins skuli greiðast af aðilum, sem eiga lögskipti við sendiríkið eða forstöðumann sendiráðsins. Jafnframt segi í 2. mgr. 32. gr. Vínarsamnings um ræðissamband að skattfrelsi skv. 1. mgr. sömu greinar taki ekki til þeirra gjalda og skatta sem eiga samkvæmt lögum viðtökuríkis að greiðast af viðsemjanda sendiríkis eða umboðsmanns þess.

Þá áréttar Reykjavíkurborg að samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 4/1995 sé eiganda fasteignar gert að greiða fasteignaskatt sem lagður er á fasteignir. Með vísan til 2. mgr. 23. gr. Vínarsamnings um stjórnmálasamband og 2. mgr. 32. gr. Vínarsamnings um ræðissamband eigi undanþága fasteignaskatta ekki við í þeim tilvikum sem fasteignir eru leigðar til erlendra ríkja. Sveitarfélögum beri því að leggja fasteignaskatt á fasteignir sem leigðar séu út til fyrrgreindra aðila. Tekið er fram að ummæli í athugasemdum í greinargerð er fylgdi frumvarpi því er varð að breytingarlögum nr. 40/2005 þess efnis að undanþága sendiríkis sé óháð því hvort fasteign sé eign sendiríkis eða leiguhúsnæði breyti engu þar um, enda hafa engin gjöld vegna fasteignarinnar Túngötu 14 verið lögð á erlent ríki.

Að lokum vísar Reykjavíkurborg til þess, að samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 4/1995 sé sveitarfélögum skylt að leggja árlega fasteignaskatt á allar fasteignir sem metnar eru fasteignamati 31. desember á næstliðnu ári samkvæmt fasteignaskrá. Reykjavíkurborg hafi talið sér skylt að breyta álagningu fasteignaskatts, hvort heldur til hækkunar eða lækkunar, verði breytingar á skráningu fasteignar eða á gildandi fasteignamati hennar með úrskurði frá Þjóðskrá. Vísar Reykjavíkurborg til úrskurða yfirfasteignamatsnefndar í málum nr. 3/2013 og 4/2013 í því samhengi. Reykjavíkurborg hafnar með vísan til þessa fullyrðingum kæranda um að álagning fasteignaskatts á eignina verði að vera óbreytt þar til viðskiptasamband kæranda og Sendiráðs Kanada rofni. Slíkt eigi sér enga stoð í lögum enda sé sveitarfélögum skylt að leggja fasteignaskatt á fasteignir í samræmi við fasteignamat og skráningu þeirra eins og hún sé á hverjum tíma.

Niðurstaða

Kærandi óskar sem fyrr greinir eftir því að álagning fasteignagjalda vegna fasteignarinnar Túngötu 14 verði tekin til endurskoðunar og lækkunar vegna þess rýmis í húsinu sem er í útleigu til Sendiráðs Kanada með vísan til þeirra sjónarmiða sem fram koma í kæru hans til nefndarinnar og rakin eru hér að framan.

Samkvæmt II. kafla laga nr. 4/1995 um tekjustofna sveitarfélaga er sveitarfélögum skylt að leggja fasteignaskatt á allar fasteignir sem eru skráðar fasteignamati. Eigandi fasteignar greiðir fasteignaskattinn, sbr. 2. mgr. 4. gr. sömu laga, nema um leigujarðir, leigulóðir eða önnur samningsbundin jarðarafnot sé að ræða. Í slíkum tilvikum greiðist skatturinn af ábúanda eða notanda. Þá er í 5. gr. laganna að finna undanþágur frá greiðslu fasteignaskatts. Í c-lið 1. mgr. 5. gr. kemur fram undanþága frá greiðslu fasteignaskatts vegna húsa erlendra ríkja, að svo miklu leyti sem þau eru notuð af sendimönnum þeirra í milliríkjaerindum. Að mati yfirfasteignamatsnefndar er álitaefnið í því máli sem hér er til úrlausnar fólgið í því hvort ofangreint orðalag c-liðar 1. mgr. 5. gr. laga nr. 4/1995 vísi einvörðungu til húsa í eigu erlendra ríkja eða hvort það geti einnig átt við um hús sem erlend ríki hafa á leigu að svo miklu leyti sem þau eru notuð af sendimönnum þeirra í milliríkjaerindum, og ef síðari túlkunarkosturinn verður fyrir valinu, hvort c-liður 1. mgr. 5. gr. laga nr. 4/1995 undanþiggi eigendur húsa sem leigja þau út til erlendra ríkja til fyrrgreindra nota, greiðslu fasteignaskatts vegna þeirra húsa.

Í 1. mgr. 23. gr. laga nr. 16/1971 um aðild Íslands að alþjóðasamningi um stjórnmálasamband segir að sendiríkið og forstöðumaður sendiráðsins skuli undanþegin öllum sköttum og gjöldum til ríkis, sveitarfélaga og annarra umdæma að því er tekur til sendiráðssvæðisins, hvort sem það er eign sendiríkisins eða tekið á leigu, nema að því er varðar greiðslu fyrir tiltekna veitta þjónustu. Samkvæmt orðanna hljóðan tekur undanþágan aðeins til mögulegrar greiðsluskyldu sendiríkisins sjálfs og forstöðumanns sendiráðsins en ekki til aðila sem leigja fasteignir í sinni eigu til sendiríkja eða forstöðumanna sendiráða.

Þá segir í 2. mgr. sama ákvæðis, að sú skattaundanþága sem nefnd sé í 1. mgr. þess, skuli eigi taka til þeirra gjalda eða skatta, er samkvæmt lögum móttökuríkisins skuli greiðast af aðilum, sem eiga lögskipti við sendiríkið eða forstöðumann sendiráðsins. Styður orðalag 2. mgr. 23. gr. laganna þá afstöðu nefndarinnar, að ekki sé tilefni til að túlka 1. mgr. sömu greinar með víðtækari hætti en orðalag ákvæðisins gefur til kynna, þannig að 1. mgr. geti einnig tekið til viðsemjenda sendiríkja eða forstöðumanna sendiráða.

Eins og áður hefur verið rakið, hvílir greiðsluskylda vegna fasteignaskatts á eiganda fasteignar. Kvennaheimilið Hallveigarstaðir er eigandi Túngötu 14 og því hvílir greiðsluskylda fasteignaskatts vegna eignarinnar á því. Þær undanþágur sem kærandi vísar til kröfu sinni til stuðnings eiga samkvæmt framangreindu aðeins við um sendiríki og forstöðumenn sendiráða en ekki aðila sem leigja út fasteignir sínar til slíkra aðila. Af þeim sökum getur kærandi ekki krafist leiðréttingar á álagningu fasteignagjalda sér til handa, á grundvelli 23. gr. laga nr. 31/1971 eða c-liðar 1. mgr. 5. gr. laga nr. 4/1995.

Reykjavíkurborg er heimilt samkvæmt 2. mgr. 5. gr. laga nr. 4/1995 að veita styrki til greiðslu fasteignaskatts af fasteignum þar sem fram fer starfsemi sem ekki er rekin í ágóðaskyni, svo sem menningar-, íþrótta-, æskulýðs- og tómstundastarfsemi og mannúðarstörf. Umrætt ákvæði 2. mgr. 5. gr. laga nr. 4/1995 felur í sér heimild en ekki skyldu Reykjavíkurborgar til þess að styrkja eigendur fasteigna þar sem slík starfsemi fer fram.

Reykjavíkurborg hefur sett sér reglur um styrki til greiðslu fasteignaskatts, svo sem sveitarfélögum er skylt samkvæmt 2. mgr. 5. gr. laga nr. 4/1995 i.f. Í 1. gr. reglna Reykjavíkurborgar um styrki kemur skýrt fram að slíkir styrkir séu veittir ár hvert. Þá segir í 1. mgr. 12. gr. reglnanna að styrkveiting gildi fyrir næsta fjárhagsár. Í 2. mgr. sömu greinar segir að styrkveiting feli ekki í sér fyrirheit um frekari skuldbindingar af hálfu Reykjavíkurborgar nema gerður sé sérstakur samningur þess efnis. Að lokum segir í 3. mgr. greinarinnar að nefndir skuli leggja styrkjasamninga, sem taka til lengri tíma en eins árs fyrir borgarráð til samþykktar. Ofangreind ákvæði, sem hafa verið óbreytt frá árinu 2004, sýna að styrkir Reykjavíkurborgar eru aðeins veittir til eins árs í senn, þ.e. fyrir næsta fjárhagsár. Ef ætlunin er að veita styrki til lengri tíma en eins árs, verði að gera um það samning sem samþykktur skuli af borgarráði. Ekkert liggur fyrir í máli þessu um að gerður hafi verið slíkur samningur á milli Reykjavíkurborgar og kæranda.

Samskipti kæranda og Reykjavíkurborgar vegna álagningar fasteignaskatts á Túngötu 14 á árunum 2001-2008 sem vísað er til í kæru hafa ekki verið lögð fram í máli þessu í heild og liggur því ekki fyrir á hvaða grundvelli fyrri ákvarðanir Reykjavíkurborgar um álagningu fasteignaskatts á umrædda fasteign voru teknar.

Fyrirliggjandi gögn benda til þess að Reykjavíkurborg hafi veitt kæranda styrki til greiðslu fasteignaskatts á grundvelli 2. mgr. 5. gr. laga nr. 4/1995 fyrir a.m.k. hluta umræddra ára og fasteignaskattur þar með lægri en ella. Líkt og skýrt kemur fram í reglum Reykjavíkurborgar fela slíkar styrkveitingar ekki í sér fyrirheit um frekari skuldbindingar af hálfu Reykjavíkurborgar nema annað og meira komi til og geta hugsanlegar styrkveitingar á framangreindum grundvelli umrædd ár því ekki stutt kröfu kæranda.

Þá er sveitarfélögum líkt og áður greinir skylt samkvæmt 1. mgr. 3. gr. laga nr. 4/1995 að leggja á fasteignaskatt árlega. Felur það orðalag í sér að ný ákvörðun um álagningu fasteignaskatts er tekin á ári hverju. Af þeim sökum og í ljósi ofangreinds, fæst ekki séð að kærandi geti átt réttmætar væntingar til þess að njóta styrkja til greiðslu fasteignaskatts eða eftir atvikum undanþágu frá greiðslu fasteignaskatts vegna fasteignarinnar Túngötu 14 þar til leigusamningur hans við Sendiráð Kanada líður undir lok. Er því ekki fallist á það sjónarmið kæranda að í ákvörðun Reykjavíkurborgar um að synja leiðréttingu á álagningu fasteignagjalda fyrir umrædda fasteign hafi falist afturköllun á ívilnandi ákvörðun.

Í ljósi alls framangreinds telur yfirfasteignamatsnefnd rétt að staðfesta álagningu fasteignagjalda vegna Túngötu 14.

Úrskurðarorð

Álögð fasteignagjöld vegna Túngötu 14, Reykjavík, fnr. 200-1931, árið 2013 eru staðfest.

__________________________________

Inga Hersteinsdóttir

_______________________________        __________________________

      Ásgeir Jónsson                             Hulda Árnadóttir