Fjármálastöðugleiki hafi forgang á verðstöðugleika

Helstu tillögur:

• Fjármálastöðugleiki hafi forgang á verðstöðugleika ef þær aðstæður koma upp að ógn skapist gagnvart hinum fyrrnefnda.
• Ábyrgð Seðlabanka Íslands verði aukin. Bankinn beri einn ábyrgð á þjóðhagsvarúð og eindavarúð í stað þess að ábyrgðin skiptist á milli Seðlabankans og Fjármálaeftirlitsins.
• Verðbólgumarkmið Seðlabankans undanskilji húsnæðisverð.
• Aðstoðarseðlabankastjórar verði tveir, annar með áherslu á fjármálastöðugleika og hinn með áherslu á hefðbundna peningastefnu. 

Nefnd um ramma peningastefnu leggur til 11 tillögur um umgjörð varúðartækja, endurbætt verðbólgumarkmið, markvissari beitingu stjórntækja Seðlabankans og ákvörðunarferli peningastefnunnar. Í niðurstöðum sínum leggur nefndin áherslu á að sérhver peningastefna hafi sína kosti og galla. Þjóðin hafi búið við þrálátan óstöðugleika í peningamálum þar sem leikreglum hafi ekki verið fylgt. Mikilvægast sé að farið verði eftir þeim leikreglum sem hvert fyrirkomulag krefst á hverjum tíma óháð því hvaða stefna er valin.

Að mati nefndarinnar er ekkert sem bendir til annars en að verðbólgumarkmið geti gengið upp hérlendis með sambærilegum hætti og hefur tekist á Norðurlöndum. Það ætti að styrkja grundvöll peningastefnunnar með markvissari beitingu þjóðhagsvarúðar þannig að Seðlabanki Íslands beri einn ábyrgð á fjármálastöðugleika með sama hætti og bankinn er nú einn í ábyrgð fyrir verðstöðugleika. Nefndin telur hins vegar að myntráð feli í sér óásættanlega áhættu fyrir fjármálastöðugleika og mælir því ekki með þeirri leið.

Nefnd um ramma peningastefnu var skipuð í mars 2017. Í nefndinni áttu sæti þrír hagfræðingar; Dr. Ásgeir Jónsson, formaður, Ásdís Kristjánsdóttir og Illugi Gunnarsson. Nefndin fékk eftirtalda hagfræðinga til að veita stjórnvöldum ráðgjöf um peninga- og gengisstefnu til framtíðar:

• Patrick Honohan, fyrrum seðlabankastjóra Írlands, og Athanasios Orphanides, prófessor við MIT-háskóla og fyrrum seðlabankastjóra Kýpur – mat á reynslu af verðbólgumarkmiði fyrir Ísland og reifa hugsanlegar umbætur.
• Sebastian Edwards, prófessor við UCLA-háskóla - mat á öðrum valmöguleikum peningastefnu fyrir Ísland en núverandi verðbólgumarkmið.
• Kristin Forbes, prófessor við MIT-háskóla – skoðun á beitingu fjármálastöðugleikatækja.
• Lars Jonung, prófessor við Háskólann í Lundi og Fredrik N. G. Andersson dósent við sama skóla - umfjöllun um íslenska peningastefnu í norrænum samanburði.

Skýrslur nefndarinnar og erlendu hagfræðinganna eru aðgengilegar á vef Stjórnarráðsins, stjornarradid.is/peningastefna