Synjun á undanþágu til kennslu

Ár 2014, föstudagurinn 30. maí, var kveðinn upp í mennta– og menningarmálaráðuneytinu svofelldur

ÚRSKURÐUR

I.

Með bréfi, sem barst mennta– og menningarmálaráðuneytinu þann 1. október 2013, kærði framhaldsskóli X þá ákvörðun undanþágunefndar framhaldsskóla að synja umsókn skólans um undanþágu fyrir Y til ráðningar við kennslu í fagteikningu pípulagna við skólann á haustönn 2013. Krefst kærandi þess að ráðherra veiti umbeðna undanþáguheimild. Með bréfi, dags. 30. október 2013, vísaði ráðuneytið kærunni til nýrrar meðferðar hjá undanþágunefndar framhaldsskóla á þeim forsendum að í málskoti skólameistara væri haldið fram fullyrðingum til rökstuðnings fyrir umsókn hans um undanþágu. Þær fullyrðingar lytu að meintum samstarfsörðugleikum réttindakennarans, A, við nemendur sína og samkennara og höfðu ekki komið fram er undanþágunefndin fjallaði um mál þetta á sínum tíma, né heldur hefðu þá legið fyrir bréf tveggja skólanefndarmanna, dags. 21. október 2013. Með bréfi undanþágunefndar framhaldsskóla til A, dags. 4. nóvember 2013, var honum veittur andmælaréttur vegna þeirra röksemda sem fram komu í kæru skólameistara X. Með svarbréfi A, dags. 18. sama mánaðar, var þess krafist að málinu yrði vísað frá nefndinni. Með bréfi undanþágunefndar, dags. 2. desember 2013, var fallist á rök A fyrir því að málinu skyldi vísað frá nefndinni á þeim forsendum að skólameistara hefði verið unnt að koma þeim málsástæðum sem raktar eru í kæru til mennta- og menningarmálaráðherra á framfæri er undanþágunefnd fjallaði upphaflega um málið.

II.

Með hliðsjón af 31. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993, verður hér einungis fjallað um málsástæður sem teljast skipta máli við úrlausn þessa máls, en öll framkomin sjónarmið og málsástæður hafa verið höfð til hliðsjónar við úrlausn þess.

Málavextir eru þeir að undanþágunefnd framhaldsskóla barst bréf frá skólameistara X, dags. 13. ágúst 2013, þar sem óskað var eftir því að Y fengi undanþágu til að kenna 18 vikustundir í fagteikningu pípulagna í skólanum skólaárið 2013-2014. Með umsókn skólameistara fylgdi rökstuðningur þar sem greint var frá ástæðum þess að skólinn óskaði eftir undanþáguheimild til að ráða inn leiðbeinanda til kennslu þó svo að fyrir lægi starfsumsókn frá réttindakennara, A. Með bréfi undanþágunefndar til A, umsækjanda með leyfi til að starfa sem framhaldsskólakennari, dags. 19. ágúst 2013, var honum gefinn kostur á að tjá sig um þau atriði sem fram komu í gögnum skólans til undanþágunefndarinnar, skv. 13. gr. stjórnsýslulaga og 9. gr. reglugerðar nr. 669/2010 um störf og starfshætti undanþágunefndar framhaldsskóla. Undanþágunefndinni barst bréf frá A, dags. 24. ágúst 2013, þar sem hann andmælir rökum skólans fyrir því að hafna umsókn hans. Í bréfi A kemur fram að hann sé framhaldsskólakennari, húsasmíðameistari og með BSc gráðu í byggingartæknifræði frá Tækniháskólanum í Horsen í Danmörku. Þar með segist hann vera með þá sérfræðimenntun sem þurfi til að kenna auglýsta kennslugrein. Með bréfi undanþágunefndar, dags. 6. september 2013, var kæranda tilkynnt að framangreind umsókn hans, hefði verið tekin fyrir svo og rök skólameistara fyrir því að hafna starfsumsókn A, sem byggðust m.a. á því að hann hefði ekki menntun til að kenna fagið. Að mati nefndarinnar héldu þau rök ekki. Undanþágunefnd hefði því ákveðið að synja umsókn kæranda um undanþágu fyrir Y til kennslu í fagteikningu pípulagna við X skólaárið 2013-2014.

III.

Um X gilda lög um framhaldsskóla nr. 92/2008. Samkvæmt 1. mgr. 8 gr. laga um framhaldsskóla nr. 92/2008 skal skólameistari ráða stjórnendur, kennara og aðra starfsmenn skólans að höfðu samráði við skólanefnd. Í 3. mgr. 8.gr. sömu laga kemur fram að um skilyrði þess að vera ráðinn skólameistari, kennari eða náms – og starfsráðgjafi við framhaldsskóla fer eftir ákvæðum gildandi laga um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda við leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla og laga um náms- og starfsráðgjafa.

Samkvæmt 1. mgr. 5. gr. laga nr. 87/2008 um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda við leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla hefur sá einn rétt til þess að nota starfsheitið framhaldsskólakennari og starfa við framhaldsskóla sem hefur leyfi ráðherra. Í 19. gr. laganna er fjallað um undanþágunefnd framhaldsskóla en þar kemur fram að óheimilt sé að ráða aðra en þá sem uppfylla ákvæði þessara laga til kennslu við framhaldsskóla. Í 3. mgr. 19. gr. laganna kemur meðal annars fram að ef enginn sem fullnægir ákvæðum þessara laga sækir um auglýst kennslustarf þrátt fyrir endurtekna auglýsingu geti skólameistari sótt um heimild til undanþágunefndar framhaldsskóla um að lausráða tiltekinn starfsmann til kennslustarfa til bráðabirgða, þó aldrei lengur en til eins árs. Samkvæmt 4. mgr. 19. gr. laganna geta málsaðilar skotið ákvörðun undanþágunefndar til ráðherra. Málskot frestar ekki réttaráhrifum ákvörðunar undanþágunefndar. Í 5. mgr. kemur fram að ef hvorki skólameistari né að minnsta kosti tveir skólanefndarmenn mæla með ráðningu framhaldsskólakennara í kennslustarf getur skólameistari þrátt fyrir ákvæði 2. mgr. leitað til undanþágunefndar og óskað eftir heimild nefndarinnar til að lausráða annan einstakling sem hefur sérmenntun í auglýstri kennslugrein.

Í 5. gr. reglugerðar nr. 669/2010 um störf og starfshætti undanþágunefndar framhaldsskóla, koma fram skilyrði fyrir því að undanþágunefnd geti fjallað um umsóknir. Í b- og c-lið greinarinnar kemur fram að heimilt sé að fjalla um umsóknina ef enginn framhaldsskólakennari í viðkomandi kennslugrein hafi sótt um auglýst kennslustarf þrátt fyrir endurtekna auglýsingu, en þrátt fyrir að framhaldsskólakennari hafi sótt um starfið geti hvorki skólameistari né að minnsta kosti tveir skólanefndarmenn mælt með ráðningu hans og skriflegur rökstuðningur þessara aðila fylgi með umsókninni. Sé umsókn skólameistara byggð á framangreindu ákvæði er gert ráð fyrir því í 9. gr. reglugerðarinnar að undanþágunefndinni sé skylt að gefa framhaldsskólakennaranum kost á að tjá sig um framkomin gögn í málinu áður en nefndin kveður upp úrskurð sinn.

Af umsögn A verður ráðið að hann telji að sú ákvörðun skólameistara að ráða hann ekki til starfsins hafi verið byggð á ómálefnalegum sjónarmiðum og í bréfi til undanþágunefndar rekur hann menntun sína, starfs- og kennslureynslu. Eins og áður segir barst undanþágunefnd framhaldsskóla bréf frá skólameistara X, dags. 13. ágúst 2013, þar sem óskað var eftir því að Y fengi undanþágu til að kenna 18 vikustundir í fagteikningu pípulagna í skólanum skólaárið 2013-2014 og fylgdi með umsókninni rökstuðningur þar sem greint var frá ástæðum þess að skólinn óskaði eftir undanþáguheimild til að ráða inn leiðbeinanda til kennslu þó svo að fyrir lægi starfsumsókn frá réttindakennara, A. Þær ástæður lutu að því að A hefði enga reynslu í fagteikningu pípulagna og ekki menntun til að kenna fagið. Að fengnum andmælum A hafnaði undanþágunefnd þeim rökum og synjaði þar með umsókninni. Í kæru X til ráðherra færði skólameistari fram nýjar röksemdir fyrir umsókn sinni, er lutu að því að A hefði reynst afar illa er hann starfaði við kennslu í skólanum og bæði hafi skort verulega á faglega þekkingu sem og félagslega hæfni hans. Eins og fram hefur komið var ákveðið að vísa málinu til nýrrar meðferðar hjá undanþágunefnd og lauk nefndin meðferð málsins með bréfi, dags. 2. desember 2013, þar sem fallist var á rök A fyrir því að málinu skyldi vísað frá nefndinni á þeim forsendum að skólameistara hefði verið unnt að koma þeim málsástæðum sem raktar eru í kæru til mennta- og menningarmálaráðherra á framfæri er undanþágunefnd fjallaði upphaflega um málið.

IV.

Þegar litið er til þeirra lagaheimilda sem hér hefur verið vísað til verður ekki séð að þar sé gert ráð fyrir því að undanþágunefnd framhaldsskóla skuli endurskoða ákvörðun skólameistara um að ráða ekki framhaldsskólakennara sem sótt hefur um laust starf í framhaldsskóla. Í því tilliti er nefndin bundin af ákvæðum laga um framhaldsskóla og þeim ákvæðum reglugerðar nr. 669/2010 um störf og starfshætti undanþágunefndar framhaldsskóla, sem skýrð verða til samræmis við þau. Þannig er ljóst að undanþágunefndin kannar ekki frekar en að framan er rakið þær forsendur er kunna að liggja að baki þeirri ákvörðun skólameistara að synja A um ráðningu til kennslu í fagteikningu pípulagna skólaárið 2013-2014.

Þegar málavextir í máli þessu eru virtir verður ekki annað ráðið en að undanþágunefndin hafi kynnt A kæruna og gefið honum tækifæri á að tjá sig um þær áður en undanþágunefnd framhaldsskóla synjaði beiðni X um umrædda undanþágu. Undanþágunefnd taldi að með kæru kæranda hafi komið fram röksemdir sem skólameistara hefði verið unnt að koma að er undanþágunefnd fjallaði upphaflega um umsókn hans og var því niðurstaða hennar sú að vísa málinu frá nefndinni á þeim forsendum. Ráðuneytið telur engan annmarka á málsmeðferð undanþágunefndarinnar. Það athugast í samræmi við framangreint að ráðuneytið tekur í úrskurði þessum enga afstöðu til lögmætis þeirrar ákvörðunar skólameistara X að hafna A réttindakennara um umrætt starf.

Með hliðsjón af framansögðu verður að telja að hin kærða ákvörðun byggi á lögmætum og málefnalegum sjónarmiðum, sbr. ákvæði laga nr. 87/2008 um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda við leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla, framhaldsskólalaga nr. 92/2008 og reglugerðar nr. 669/2010 um störf og starfshætti undanþágunefndar framhaldsskóla og því ber að staðfesta hana eins og nánar greinir í úrskurðarorðum.

Beðist er velvirðingar á þeim töfum sem orðið hafa á uppkvaðningu úrskurðar í máli þessu.

ÚRSKURÐARORÐ:

Ákvörðun undanþágunefndar framhaldsskóla, dags. 6. september 2013, um að synja umsókn X um undanþágu fyrir Y til að kenna fagteikningu pípulagna við X skólaárið 2013-2014, er staðfest.

Fyrir hönd ráðherra