Hoppa yfir valmynd
K%C3%A6runefnd%20%C3%BAtbo%C3%B0sm%C3%A1la

Mál nr. 54/2020. Úrskurður kærunefndar útboðsmála.

Úrskurður kærunefndar útboðsmála 22. febrúar 2021
í máli nr. 54/2020:
Axis-húsgögn ehf.
gegn
Fjölbrautaskóla Suðurnesja og
Ríkiskaupum

Lykilorð
Rammasamningur. Örútboð. Útboð fellt niður. Lögvarðir hagsmunir. Skaðabótaskyldu hafnað. Málskostnaður.

Útdráttur
Í kjölfar þess að kærunefnd útboðsmála stöðvaði um stundarsakir örútboð varnaraðila um kaup á húsgögnum felldu varnaraðilar útboðið niður og boðuðu að það yrði auglýst á ný. Vegna þessa var ekki talið að kærandi hefði hagsmuni af kröfum um að felld yrði úr gildi ákvörðun varnaraðila um að útiloka kæranda frá örútboðinu og að varnaraðilum yrði gert að bjóða innkaupin út að nýju. Þá kom krafa um að samningur á grundvelli örútboðsins yrði gerður óvirkur ekki til álita, enda hafði enginn samningur verið gerður. Þar sem kæranda hafði ekki verið boðið að taka þátt í hinu kærða útboði hafði hann ekki haft kostnað af því að undirbúa tilboð og taka þátt í útboði, sbr. 1. mgr. 119. gr. laga nr. 120/2016 um opinber innkaup, og var kröfu um álit á skaðabótaskyldu varnaraðila því hafnað. Í ljósi atvika var varnaraðilum gert að greiða kæranda málskostnað.

Með kæru móttekinni hjá kærunefnd útboðsmála 22. desember 2020 kærði Axis-húsgögn ehf. örútboð Fjölbrautaskóla Suðurnesja auðkennt „Örútboð á húsgögnum RK 04.01“ sem fram fór á grundvelli rammasamnings Ríkiskaupa um húsgögn, RK 04.01. Kærandi krefst þess að kærunefnd útboðsmála stöðvi hið kærða innkaupaferli um stundarsakir „þar til endanlega hefur verið skorið úr öllum kröfum kæranda.“ Þá er þess krafist að ákvörðun varnaraðila 7. desember 2020 um að útiloka kæranda frá hinu kærða örútboði verði felld úr gildi og „kæranda sé gert heimilt að taka þátt í útboðinu.“ Til vara er þess krafist að örútboðið verði ógilt og varnaraðilum verði gert að bjóða út að nýju og til þrautavara að samningur varnaraðila um kaup á húsgögnum á grundvelli hins kærða útboðs verði lýstur óvirkur og varnaraðilum verði gert að bjóða út að nýju. Þá er þess krafist að nefndin láti uppi álit sitt á sakaðabótaskyldu varnaraðila gagnvart kæranda. Einnig er krafist málskostnaðar úr hendi varnaraðila.

Varnaraðilum var kynnt kæran og gefinn kostur á að gera athugasemdir. Með sameiginlegri greinargerð varnaraðila 5. janúar 2021 var þess krafist að öllum kröfum kæranda yrði hafnað. Með tölvubréfi 27. janúar 2021 tilkynntu varnaraðilar að hið kærða útboð hefði verið „dregið til baka“. Kærandi skilaði andsvörum 12. febrúar 2021.

Með ákvörðun 12. janúar 2021 féllst kærunefnd útboðsmála á kröfu kæranda þess efnis að hið kærða útboð yrði stöðvað um stundarsakir þar til endanlega hefði verið skorið úr kæru.

I

Í september 2019 bauð Ríkiskaup út gerð rammasamnings RK 04.01 nr. 21016 um húsgögn. Var útboðinu skipt í þrjá hluta: 1. Almenn skrifstofuhúsgögn, 2. Skólahúsgögn og 3. Önnur húsgögn, s.s. bið-, kaffistofu- og mötuneytishúsgögn. Í útboðsgögnum kom meðal annars fram að heimilt væri að bjóða í hvern hluta fyrir sig en bjóða þyrfti í allar vörur verðkörfu þess hluta sem boðið væri í. Ef ekki væri boðið í allar vörur í verðkörfu hvers hluta teldist tilboð í þann hluta ógilt. Þá kom fram að samið yrði við allt að sex seljendur í hverjum hluta. Skyldi samningurinn gilda til tveggja ára með möguleika á framlengingu um tvisvar sinnum tvö ár. Þá kom fram að kaup umfram fimm milljónir króna með virðisaukaskatti skyldu fara fram með örútboði milli allra rammasamningshafa sem gætu efnt samninginn.

Í grein 1.6 í útboðsgögnum var að finna lýsingu á þeim almennu kröfum sem boðin húsgögn skyldu fullnægja auk nánari tilgreiningar á þeim húsgögnum sem féllu undir mismunandi hluta útboðsins. Í grein 1.6.1 kom fram að til hluta 1, „Almenn skrifstofuhúsgögn“, teldust „[s]krifborð, rafdrifin skrifborð, hliðarborð, vinnuborð, skúffuskápar, skrifborðsstólar, hljóðdempandi skilrúm, skjalaskápar, geymsluskápar, fundarborð, fundarstólar, móttökuborð og hillur.“ Í undirgreinum 1.6.1.1 – 1.6.1.13 var að finna nánari tilgreiningu á þeim húsgögnum sem töldust til þessa hluta og gerð grein fyrir lágmarkskröfum sem húsgögnin skyldu uppfylla. Meðal annars voru þar tilgreindar ýmsar tegundir skrifborðsstóla, skrifborð með rafmagnsfærslu, hliðarborð, skúffuskápar með þremur skúffum, hljóðdempandi skilrúm, fundarborð og ýmsir stólar. Í grein 1.6.2 var fjallað um þær vörur sem teldust til hluta 2, „Skólahúsgögn“. Kom fram að til þess hluta teldust „[h]úsgögn fyrir öll skólastig, frá leikskóla til háskóla, kennslustofur, biðsali, leik- og frístundaherbergi, kennslurými, nemendaskápar og önnur húsgögn sem skólar þurfa“. Þá var gerð grein fyrir tilteknum kröfum til vinnuborða, borðplatna, nemendaborða og stóla. Nánari skilgreining á þeim vörum sem teldust til þessa hluta og kröfur til þeirra var að finna í átta undirgreinum, þ.e. 1.6.2.1 – 1.6.2.8, þar sem gerð var grein fyrir ýmsum tegundum nemendaborða og nemendastóla. Í grein 1.6.3 var fjallað um hluta 3, „Önnur húsgögn (s.s. bið-, kaffistofu- og mötuneytishúsgögn)“. Fram kom að þar féllu undir „[h]úsgögn fyrir ráðstefnusali, biðstofur, kaffistofur, mötuneyti, almennings- og tómstundarými auk annarra óupptalinna húsgagna.“ Jafnframt kom fram að í úrvali bjóðenda skyldu meðal annars vera borð í ýmsum stærðum, bæði hringlaga og ferköntuð fyrir kaffistofur og mötuneyti, stólar fyrir kaffistofur og mötuneyti, sófar og hægindastólar fyrir biðsali og önnur húsgögn sem ekki hefðu verið skilgreind í öðrum flokkum útboðsins. Með sama hætti og á við um aðra hluta var gerð nánari grein fyrir þeim húsgögnum sem féllu undir þennan hluta og kröfur til þeirra í undirgreinum 1.6.3.1 til 1.6.3.11, en meðal annars var um að ræða ýmsa staflanlega stóla, felliborð, vagna og ýmsar tegundir sófa og hægindastóla. Kærandi bauð í alla hluta útboðsins en einungis var gengið að tilboði hans í hluta 1 og 3. Rammasamningurinn tók gildi 1. desember 2019.

Með tölvubréfi 7. desember 2020 óskaði Fjölbrautaskóli Suðurnesja eftir tilboðum í ýmis húsgögn í nýja viðbyggingu við skólann sem myndi þjóna sem vinnu- og félagsrými nemenda og tengibygging milli eldri hluta skólans. Um var að ræða örútboð sem fram fór á grundvelli framangreinds rammasamnings. Í skilmálum örútboðsins sem fylgdu tölvubréfinu kom fram að valið yrði á milli tilboða á grundvelli útlits og verðs, þar sem útlit gæti gefið mest 40 stig og verð 60 stig. Með skilmálunum fylgdu magnskrá og fylgiskjal vegna þeirra húsgagna sem var óskað eftir. Í örútboðsgögnum sagði: „Húsbúnaði er skipt upp í 4 liði skv. fylgiskjali, hægt er að bjóða í einstaka eða alla liði. Kaupandi getur tekið tilboði eftir bestu stigagjöf hvers liðar og gert samning við fleiri aðila, auk þess hafnað tilboðum ef þau eru ekki í samræmi við lýsingu fylgiskjals. Húsbúnaður í lið 1-3 skv. fylgiskjali er í flokki 2 og 3, liður 4 er í flokki 1, sjá magnskrá.“ Þessu til samræmis var í magnskrá gerð grein fyrir þeim húsgögnum sem óskað var tilboða í og fjölda þeirra, sem og þeim flokkum í rammasamningi sem þau féllu undir. Nánar tiltekið var óskað eftir tilboðum í eftirfarandi húsgögn, flokkur 2 og 3: „Tveggja sæta sófi með háu baki“, „120x80cm Sófa-/fundarborð með miðjusúl.“, „80cm hringborð“, „Stólar með plastskel“, „Lágir setusófar“ og „40 cm Setukollar/hliðarborð“. Þá var óskað eftir tilboðum í eftirfarandi húsgögn í flokki 1: „200-240x100cm Fundaborð fyrir 6 persónur“, „160x80 Skrifborð“ og „Stólar með plastskel“. Jafnframt kom fram að óskað væri tilboða frá þeim fyrirtækjum sem væru aðilar að rammasamningi Ríkiskaupa um húsgögn. Með tölvupósti síðar þennan sama dag var upplýst að örútboðið hefði verið dregið til baka þar sem Fjölbrautaskóla Suðurnesja hefði aðeins verið heimilt að fá tilboð frá aðilum sem byðu skólahúsgögn í hluta 2 í útboðinu. Yrði þeim fyrirtækjum sem skilgreind væru á lista Ríkiskaupa um seljendur skólahúsgagna, hluta 2, send leiðrétt gögn. Af gögnum málsins verður ráðið að Samtök iðnaðarins hafi með bréfi 9. desember 2020 gert athugasemd við framangreint og krafist þess að öllum fyrirtækjum innan rammasamningsins yrði boðin þátttaka í útboðinu á nýjan leik. Samtök iðnaðarins og varnaraðilar áttu í kjölfarið í frekari samskiptum þar sem afstaða varnaraðila var áréttuð.

Með tölvubréfi 26. janúar 2021 tilkynntu varnaraðilar að hið kærða útboð hefði verið dregið til baka þar sem hluti af útboðsgögnum hafi verið rangur og útboðið því „ekki í samræmi við ákvæði laganna.“ Fram kom að innkaupin yrðu boðin út að nýju samkvæmt auglýsingu. Kærunefnd útboðsmála var tilkynnt um þetta með tölvubréfi sem barst degi síðar.

II

Kærandi byggir á því að með örútboðinu hafi verið óskað eftir húsgögnum sem falli undir hluta 1 og 3 í rammasamningi Ríkiskaupa. Hann geti útvegað og efnt samning um öll þau húsgögn sem óskað hafi verið tilboða í. Þá falli þau húsgögn sem óskað sé tilboða í ekki undir hluta 2 samkvæmt rammasamningnum sé litið til lýsingar á þeim vörum sem falla undir þann flokk. Það standist ekki að þau fyrirtæki sem eigi aðild að hluta 2 geti ein boðið húsgögn til skóla þegar um sé að ræða húsgögn sem falli undir aðra hluta rammasamningsins. Þessi framkvæmd á samningnum gangi gegn markmiðum laga um opinber innkaup, sé samkeppnishamlandi og brjóti gegn jafnræði. Þá sé það ekki skýrt af skilmálum rammasamningsins að fyrirtækjum í hluta 1 og 3 sé óheimilt að bjóða í húsgögn sem skólar sem eigi aðild að samningnum óski eftir.

III

Varnaraðilar byggja á því að í grein 1.6.2 í rammasamningnum felist að öll húsgögn sem skólar þurfi rúmist innan eins hluta, þ.e. hluta 2, og geti aðeins þeir sem samið var við vegna þess hluta tekið þátt í örútboðinu. Með þessu sé komið í veg fyrir að skipta þurfi örútboðum upp eftir því í hvaða hluta þau falli, en slíkt hafi áður leitt til þess að skólar hafi fengið nokkra mismunandi birgja og ekki náðst nógu mikil samsvörun milli húsgagna í hverjum hluta til að ná heildrænu yfirbragði. Auk þess hafi oft ekki náðst nægileg samkeppni í verði. Jafnvel þó að kærandi geti efnt þann samning sem örútboðið varði þá geti hann ekki tekið þátt þar sem ekki hafi verið samið við hann vegna hluta 2. Ef kæranda væri leyft að taka þátt í örútboði í hluta 2 þrátt fyrir að hafa ekki skilað inn hagstæðasta tilboðinu í þann hluta væri brotið á rétti bjóðenda í þeim hluta sem það hefðu gert.

IV

Það liggur fyrir að varnaraðilar felldu niður hið kærða örútboð eftir að ákvörðun kærunefndar útboðsmála um stöðvun þess lá fyrir með vísan til þess að ekki hefði verið fylgt lögum og reglum um opinber innkaup. Þá boðuðu varnaraðilar að innkaupin yrðu auglýst að nýju. Hefur kærandi því ekki hagsmuni af kröfum um að felld verði úr gildi ákvörðun varnaraðila um að gefa kæranda ekki kost á þátttöku í örútboðinu og að varnaraðilum verið gert að bjóða innkaupin út að nýju. Þá liggur fyrir að ekki var gerður samningur á grundvelli örútboðsins og kemur krafa kæranda um óvirkni því ekki til álita.

Kemur þá til skoðunar krafa kæranda um að nefndin veiti álit á skaðabótaskyldu varnaraðila gagnvart honum. Eins og rakið hefur verið þá felldu varnaraðilar niður hið kærða örútboð þar sem ekki var staðið að framkvæmd þess í samræmi við lög. Líta verður svo á að varnaraðilar hafi með þessu viðurkennt að brotið hafi verið gegn lögum nr. 120/2016 við framkvæmd útboðsins. Í 1. mgr. 119. gr. laganna kemur fram að kaupandi sé skaðabótaskyldur vegna þess tjóns sem brot á lögunum og reglum settum samkvæmt þeim hefur í för með sér fyrir fyrirtæki. Fyrirtæki þarf einungis að sanna að það hafi átt raunhæfa möguleika á að verða valið af kaupanda og að möguleikar þess hafi skerst við brotið. Bótafjárhæð samkvæmt ákvæðinu skal miðast við kostnað við að undirbúa tilboð og taka þátt í útboði. Í máli þessu liggur fyrir að kæranda var ekki boðið að taka þátt í hinu kærða örútboði og miðaði kæra meðal annars að því að ná fram breytingu á því. Þar sem kærandi hafði ekki kostnað af því að undirbúa tilboð og taka þátt í útboði verður að hafna kröfu hans um álit á skaðabótaskyldu varnaraðila, sbr. 1. mgr. 119. gr. laga nr. 120/2016.

Kærandi hefur uppi kröfu um málskostnað samkvæmt 3. mgr. 111. gr. laga nr. 120/2016. Að virtum öllum atvikum og því að ákvörðun varnaraðila um að fella örútboðið niður á rætur að rekja til kærunnar þykir rétt að varnaraðilum verði gert að greiða kæranda málskostnað sem þykir hæfilega ákveðinn 500.000 krónur.

Úrskurðarorð:

Kröfum kæranda, Axis húsgagna ehf. vegna örútboðs varnaraðila, Fjölbrautaskóla Suðurnesja og Ríkiskaupa, auðkennt „Örútboð á húsgögnum RK 04.01“ sem fram fór á grundvelli rammasamnings Ríkiskaupa um húsgögn, RK 04.01, er hafnað.

Varnaraðilar greiði kæranda 500.000 krónur í málskostnað.


Reykjavík, 22. febrúar 2021

Ásgerður Ragnarsdóttir (sign)

Sandra Baldvinsdóttir (sign)

Auður Finnbogadóttir (sign)

 



Úrskurðir, ákvarðanir og aðrar úrlausnir sem birtast á vef Stjórnarráðsins eru á ábyrgð viðkomandi stjórnvalds. 
Stjórnarráðið ber ekki ábyrgð á efni frá sjálfstæðum stjórnvöldum umfram það sem leiðir af lögum.

Hafa samband

Ábending / fyrirspurn
Ruslvörn
Vinsamlegast svaraðu í tölustöfum