Skipulag

Mikil vinna hefur þegar átt sér stað við undirbúning og forgangsröðun Brexit-viðræðna. Í ársbyrjun 2017 var skipaður Brexit-stýrihópur utanríkisráðuneytisins, sem og fimm vinnuhópar til að skilgreina markmið Íslands fyrir framtíðarviðræður við Bretland. Í nóvember 2017 var birt viðamikil skýrsla sem byggði á þessu starfi og greindi hagsmuni Íslands við útgöngu Breta úr EES samhliða útgöngu þeirra úr ESB. Þá hafa vinnuhóparnir haldið áfram greiningarvinnu sinni sem miðar að því að skila helstu markmiðum og forgangsröðun samningsatriða þegar kemur að fyrirkomulagi framtíðarviðskipta Íslands og Bretlands. Hafa vinnuhóparnir átt samráð við fulltrúa ólíkra atvinnugreina við að kortleggja stöðuna og skilgreina samningsmarkmið Íslands. Einnig þarf sífellt að endurmeta markmið Íslands í ljósi framvindu viðræðna á milli Bretlands og ESB. Ef marka má yfirlýsingar ESB og Bretlands um lok hugsanlegs bráðabirgðatímabils þyrfti nýr fríverslunarsamningur milli Íslands og Bretlands að geta tekið gildi í 1. janúar 2021 til að tryggja að ekkert lagalegt tómarúm myndist.

Eins og áður hefur komið fram þurfa stjórnvöld einnig að huga að því hvernig styrkja megi tvíhliða samstarf Íslands og Bretlands á ýmsum sviðum, eins og t.d. í öryggis- og varnarmálum. Brexit-vinnuhópur V hefur t.a.m. unnið að kortlagningu samstarfs Íslands og Bretlands utan EES og hvernig auka má þetta samstarf. Samstarf á sviði sjávarútvegsmála er annað svið sem mikill vilji er til að efla, enda er ljóst að Bretar munu taka sæti við borðið þegar samið verður um nýtingu deilistofna eftir útgöngu úr ESB. Þessi mál, auk annarra, tengjast eftirfylgni tvíhliða samráðs Íslands og Bretlands sem fram fór í nóvember sl., m.a. með gerð samstarfsáætlunar sem nær yfir mörg ólík svið. Vonast er til að slík samstarfsáætlun liggi fyrir síðar á árinu.

Auk vinnunnar við útgöngumál og framtíðarsamband við Bretland þarf einnig að huga að viðbrögðum Íslands ef ekki næst að semja um bráðabirgðatímabil á milli ESB og Bretlands með óbreyttu regluverki. Þótt litlar líkur séu á því, er ekki hægt að útiloka að viðræður á milli Bretlands og ESB sigli í strand, þ.e. að Bretland hverfi úr ESB án samnings. Ef sú staða kemur upp hvílir sú ábyrgð á íslenskum stjórnvöldum að þau hafi tilbúna aðgerðaáætlun sem hrinda mætti í framkvæmd til að tryggja skilgreinda kjarnahagsmuni, t.d. varðandi útflutning, loftferðamál og önnur málefni. Í þessu tilliti hefur fyrsta skrefið verið tekið með hagsmunagreiningunni vegna útgöngu Bretlands úr EES sem utanríkisráðuneytið birti í nóvember sl. Í henni var leitast við að greina áhrif þess ef ákvæði EES giltu ekki lengur í samskiptum við Bretland. Brýnt er að undirbúa hugsanleg viðbrögð Íslands við slíku ástandi í samráði við hagsmunaaðila.

Stýrihópur

• Formaður: Jóhanna Jónsdóttir
• Fulltrúar: Nikulás Hanningan, Jörundur Valtýsson, Bergþór Magnúson, Sigurgeir Þorgeirsson, Finnur Þór Birgisson, Guðrún Þorleifsdóttir, Jóhanna Bryndís Bjarnadóttir, Hrund Hafsteinsdóttir og Hafdís Ólafsdóttir. 
• London: Stefán Haukur Jóhannesson, Ingólfur Friðriksson,
• Brussel: Gunnar Pálsson, Þórður Jónsson, Anna Pála Sverrisdótir
• Genf: Harald Aspelund, Nína Björk Jónsdóttir
• Ósló: Hermann Ingólfsson, Ragnheiður Harðardóttir. 
• Starfsmenn: Kristín Halla Kristinsdóttir og Óli Dagur Valtýsson