Réttindagæsla fyrir fatlað fólk
Samkvæmt lögum um réttindagæslu fyrir fatlað fólk starfa réttindagæslumenn fatlaðs fólks í öllum landshlutum. Verkefni þeirra er að fylgjast með högum fatlaðs fólks og aðstoða það við hvers konar réttindagæslu.
Fatlaður einstaklingur getur leitað til réttindagæslumanns með hvaðeina sem varðar réttindi hans, fjármuni og önnur persónuleg mál. Réttindagæslumaður skal veita honum stuðning og aðstoða hann við að leita réttar síns eftir því sem við á. Einnig er gert ráð fyrir að hver sá sem telur að brotið sé á réttindum fatlaðs einstaklings geti tilkynnt það réttindagæslumanni auk þess sem réttindagæslumaður getur tekið upp mál að eigin frumkvæði. Réttindagæslumaður skal vera sýnilegur og standa fyrir fræðslu fyrir fatlað fólk og þá sem starfa með því.
- Nauðung er þegar líkamlegri þvingun er beitt. Það er líka nauðung þegar fólk fær ekki að hafa hluti sem það á.
- Það telst nauðung þegar fólk er þvingað til að gera það sem það vill ekki gera eða fær ekki að gera það sem það vill.
Sjá einnig:
- V. kafli réttindagæslulaga, 11. grein
Má beita fólk nauðung?
- Aðalreglan er sú að það er bannað að beita fólk nauðung.
- Sumt má þó aldrei gera eins og að skaða sjálfan sig og aðra eða að eyðileggja mjög dýra hluti. Þá getur verið leyfilegt að beita nauðung.
- Ekki má vakta fólk heima hjá sér með myndavél eða hljóðnema nema með sérstöku leyfi.
Sjá einnig:
- V. kafli réttindagæslulaga, 10., 11. og 12. grein laganna
- Einstaklingur sem vegna fötlunar sinnar á erfitt með að gæta hagsmuna sinna getur fengið sinn persónulegan talsmann.
- Persónulegur talsmaður hjálpar hinum fatlaða einstaklingi við að koma óskum sínum á framfæri og fylgist með að farið sé eftir þeim.
- Réttindagæslumaður kemur á samningi milli hins fatlaða einstaklings og talsmanns.
- Réttindagæslumaður hefur eftirlit með störfum talsmanns.
- Bæði fatlaður einstaklingur og persónulegur talsmaður geta sagt samningnum upp þegar þeir vilja.
Sjá einnig:
- IV. kafli réttindagæslulagnanna
- Reglugerð um persónulega talsmenn
- 12. grein samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks
- Aðstoðar fatlað fólk við að ná fram rétti sínum.
- Fylgist með hvort fatlað fólk njóti réttinda sinna.
- Bendir stjórnendum á hvað megi betur fara.
- Aðstoðar við að kæra sé þess þörf.
Réttindagæslumenn aðstoða fatlað fólk við að ná fram rétti sínum. Þeir fylgjast með hvort fatlað fólk njóti réttinda sinna og benda á hvað megi betur fara í þjónustunni. Telji fatlaður einstaklingur að á rétti hans sé brotið getur hann haft samband við réttindagæslumann. Öllum öðrum ber að láta réttindagæslumann vita ef þeir telja að verið sé að brjóta á rétti fatlaðs einstaklings.
Sjá einnig:
- III. kafli laga um réttindagæslu fyrir fatlað fólk
- Reglugerð um réttindagæslumenn fatlaðs fólks
Réttindagæslumenn fyrir fatlað fólk hafa bæði milligöngu um samning og námskeið fyrir talsmenn.
Símanúmer réttindagæslumanna : 554-8100
Tölvupóstur réttindagæslumanna: [email protected]
- Sá sem telur sig beittan nauðung eða veit um einhvern sem beittur er nauðung getur haft samband við réttindagæslumann fatlaðs fólks.
- Sá sem veitir þjónustu getur fengið ráðgjöf um hvernig megi komast hjá nauðung.
- Sérfræðiteymi um aðgerðir til að draga úr nauðung í þjónustu við fatlað fólk, fer yfir slík mál og bendir á hvernig á að gera hlutina rétt.
- Ef séfræðiteymið telur að beita þurfi nauðung til að hjálpa fólki getur sá sem veitir þjónustu sótt um slíkt hjá nefnd um undanþágu nauðungar í þjónustu við fatlað fólk.
- Nefndin setur mjög ströng skilyrði fyrir undanþágunni og veitir hana í takmarkaðan tíma.
Sjá einnig:
- Reglugerð um sérfræðiteymi
- Reglugerð um undanþágunefnd
- V. kafli réttindagæslulaganna, 14.til 19. grein
- 12. grein samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks
- Réttindagæslan á að tryggja fötluðu fólki stuðning við að gæta réttinda sinna.
Sjá einnig:
- Lög um réttindagæslu fyrir fatlað fólk
- Reglugerð um réttindagæslumenn fatlaðs fólks
Fyrir hverja er réttindagæslan?
- Réttindagæslan er fyrir þá sem þurfa aðstoð vegna fötlunar sinnar við að leita réttar síns
Sjá einnig:
- Lög um réttindagæslu fyrir fatlað fólk
- Reglugerð um réttindagæslumenn fatlaðs fólks
- Samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks
Símanúmer réttindagæslumanna er: 554-8100
Tölvupóstur réttindagæslumanna: [email protected]
Facebook-síða Réttindagæslumaður fatlaðs fólks
Yfirmaður réttindagæslumanna er Jón Þorsteinn Sigurðsson.
Opnunartímar í júlí 2023 eru sem hér segir:
Mánudagar: 10:00-14.00
Þriðjudagar: 10:00-14.00
Miðvikudagar: 10:00-14.00
Fimmtudagar: 10:00-14.00
Föstudagar: 10:00-14.00
Almennir opnunartímar eru sem hér segir:
Mánudagar: 9.00-15.00
Þriðjudagar: 9.00-13.30
Miðvikudagar: 9.00-15.00
Fimmtudagar: 9.00-15.00
Föstudagar: 9.00-15.00
Réttindavaktin er skipuð af félagsmálaráðherra.
Hlutverk hennar er m.a. að:
- styðja réttindagæslumenn í störfum sínum
- safna upplýsingum um réttindamál fatlaðs fólks og fylgjast með þróun í hugmyndafræði,
- koma á framfæri ábendingum um það sem betur má fara,
- bera ábyrgð á fræðslu- og upplýsingastarfi,
- annast útgáfu á auðlesnu efni og bæklingum um réttindi fatlaðs fólks,
- upplýsa almenning um réttindi fatlaðs fólks, vinna gegn staðalímyndum og fordómum og auka vitund um getu og framlag fatlaðs fólks.
- Sjá nánar V. kafla réttindagæslulaga
- Sjá nánari upplýsingar á Beiðni til sérfræðiteymis um ráðgjöf til að draga úr nauðung í þjónustu við fatlað fólk.
Beiðni til nefndar um undanþágu frá banni við beitingu nauðungar gagnvart fötluðu fólki
Nefnd um undanþágu frá banni við beitingu nauðungar starfar samkvæmt lögum um réttindagæslu fyrir fatlað fólk nr. 88/2011. Samkvæmt lögunum er óheimilt að beita nauðung í þjónustu við fatlað fólk nema til að koma í veg fyrir að einstaklingur valdi sjálfum sér eða öðrum líkamstjóni eða stórfelldu eignatjóni, eða til að uppfylla grunnþarfir viðkomandi.
Þegar þjónustuaðili, forstöðumaður eða annar sem ber ábyrgð á þjónustu við fatlaðan einstakling telur að hann komist ekki hjá því að beita nauðung getur hann sótt um undanþágu frá banni við beitingu nauðungar eða fjarvöktunar, að því gefnu að hann hafi fengið umsögn frá sérfræðiteymi samkvæmt 14. gr. laganna.
Unnt er að sækja um undanþágu til undanþágunefndarinnar á rafrænu formi á eyðublaðavef Stjórnarráðsins sem er aðgengilegt á minarsidur.stjr.is
- Aðgangur að eyðublaðavefnum er veittur á kennitölu þjónustuaðila eða einstaklinga, í því tilfelli á kennitölu ábyrgðarmanns þjónustuaðila.
- Viðkomandi velur flipann Nýskráning, skráir þar kennitölu og netfang og velur sér lykilorð. Tölvupóstur berst síðan á uppgefið netfang og skráningin er staðfest.
- Þegar skráning hefur verið staðfest skráir viðkomandi sig inn með kennitölu og lykilorði undir Innskráning og velur síðan flipann Eyðublöð.
- Sjá einnig nánari leiðbeiningar um notkun eyðublaðavefsins.
Athugið að eyðublaðið má vista meðan á vinnslu stendur en beiðni/tilkynning berst ekki nefndinni fyrr en hún hefur verið send.
Nánari upplýsingar í síma 545 8100 eða í tölvupósti á [email protected].
Sjá einnig
Sjá einnig:
Lög og reglugerðir
Stofnanir
Áhugavert
Fatlað fólk
Ábendingin verður notuð til að bæta gæði þjónustu og upplýsinga á vef Stjórnarráðsins. Hikaðu ekki við að hafa samband ef þig vantar aðstoð.