Mælti fyrir frumvarpi sem auðveldar greiðsluaðlögun einstaklinga

Guðmundur Ingi Guðbrandsson mælti í dag fyrir frumvarpi á Alþingi sem auðveldar greiðsluaðlögun einstaklinga. Það er úrræði fyrir þau sem glíma við verulega fjárhagserfiðleika. Um er að ræða breytingar á lögum um greiðsluaðlögun einstaklinga frá árinu 2010 og er markmiðið að betrumbæta úrræðið til hagsbóta fyrir umsækjendur.

„Breytingarnar munu snerta fjölda fólks. Og þær skipta máli. Þær skipta máli því með þeim eflum við velferðarþjónustu við þau sem verst standa fjárhagslega í samfélaginu,“ sagði Guðmundur Ingi í framsöguræðu sinni.

Hann benti á að yfir 8.700 umsóknir um greiðsluaðlögun hefðu borist frá upphafi. Að baki þeim væri enn stærri hópur fólks, þar sem umsóknirnar kæmu ýmist frá einstaklingum, hjónum eða sambúðarfólki.

„Úrræðið um greiðsluaðlögun hefur margsannað gildi sitt en mikil þörf er jafnframt fyrir þær breytingar sem mælt er fyrir um í frumvarpinu. Hér erum við að reyna að ná enn betur en áður til fólks sem stendur frammi fyrir verulegum fjárhagserfiðleikum – og það er gríðarlega mikilvægt,“ sagði ráðherra enn fremur.

Skýrari og skilvirkari málsmeðferð

Markmið laga um greiðsluaðlögun er að gera umsækjendum kleift að endurskipuleggja fjármál sín. Einstaklingar sækja um greiðsluaðlögun hjá embætti umboðsmanns skuldara sem annast framkvæmd úrræðisins.

Meginefni breytinganna sem ráðherra mælti fyrir í dag snýr að því að gera úrræðið um greiðsluaðlögun að heildstæðari lausn en nú er og að málsmeðferð verði skýrari og skilvirkari.

Gert er ráð fyrir að fleiri geti sótt um greiðsluaðlögun en nú er, auk þess sem lagt er til að málsmeðferð vegna breytinga á samningum til greiðsluaðlögunar verði breytt skuldurum í hag. Er það gert til að auðvelda einstaklingum að standa í skilum við samninga sína og fá þeim breytt þegar þörf er á.

Í frumvarpinu er jafnframt brugðist við þeim aðstæðum sem uppi eru í þjóðfélaginu þegar greiðslubyrði veðlána fer hækkandi vegna hás vaxtastigs. Því er lagt til nýtt ákvæði um gjaldfrest eða lægri afborganir veðlána. Um nýmæli er að ræða þess efnis að umsjónarmanni greiðsluaðlögunar verði heimilt að leggja til í samningi um greiðsluaðlögun að greidd verði tímabundið lægri mánaðargreiðsla til greiðslu veðkrafna eða veittur sé gjaldfrestur á þeim. Tilgangur með slíkri heimild er að mæta sérstökum aðstæðum á borð við háu vaxtastigi eða tímabundnum aðstæðum eins og tekjuleysi.

Einnig eru í frumvarpinu lagðar til breytingar á málsmeðferð vegna yfirveðsettra fasteigna, með vísan til þeirrar reynslu sem hefur skapast. Einstaklingar geta þá, að uppfylltum ákveðnum skilyrðum, óskað eftir lækkun á veðsetningu þannig að hún miðist við markaðsverðmæti fasteignar.

Samkvæmt gildandi lögum falla námslán utan greiðsluaðlögunar ásamt ábyrgðarskuldbindingum námslána en í frumvarpinu er lagt til það nýmæli að virkar kröfur vegna ábyrgðarskuldbindinga á námslánum falli undir úrræðið þannig að hægt verði að kveða á um meðferð þeirra í samningi. Brýn þörf er á að greiðsluaðlögun taki til þessara krafna þar sem engar aðrar lögbundnar lausnir eru til staðar fyrir ábyrgðarmenn sem lenda í greiðsluerfiðleikum vegna þessara skuldbindinga.