Álagning opinberra gjalda einstaklinga árið 2025

Í kjölfar álagningar ríkisskattstjóra vegna opinberra gjalda á einstaklinga árið 2025 tók ráðuneytið saman helstu niðurstöður, þar sem tekið er mið af tekjum einstaklinga árið 2024 og eignastöðu þeirra 31. desember 2024.

Helstu niðurstöður álagningar 2025

• Framteljendur í álagningu voru 354.000 og fjölgaði um 9.500 á milli ára. Almennur tekjuskattur nam 259 ma.kr og fjármagnstekjuskattur 63,1 ma.kr. Samtals nam tekjuskattur til ríkissjóðs 322 ma.kr og 387 ma.kr rann í útsvar til sveitarfélaga. Töluverða aukningu útsvarstekna má m.a. rekja til eftirgjafar tekjuskatts til sveitarfélaga vegna málefna fatlaðs fólks um áramótin 2023/2024. Hlutfall tekjuskatts til ríkissjóðs var 45,3% á móti 54,7% sem rann til sveitarfélaga.
• Persónuafsláttur nýtist til greiðslu útsvars til sveitarfélaganna og greiðir ríkissjóður að öllu leyti útsvar þeirra sem hafa tekjur undir skattleysismörkum. Persónuafsláttur nýttur til greiðslu útsvars nam 15,2 ma.kr. Útsvar greitt af ríkissjóði nam 3,9 % af heildarútsvarstekjum sveitarfélaga.
• Tæplega 250 þúsund einstaklingar fengu álagðan tekjuskatt og fjölgaði um 267 á milli ára. Þá fengu 339 þúsund álagt útsvar. Framteljendur sem höfðu engar tekjur sem falla undir tekjuskatts- og útsvarsstofn voru 16 þúsund. Hlutfall tekjulausra af heildarfjölda lækkaði um 0,2 prósentustig en hlutfall þeirra sem fékk álagðan tekjuskatt lækkaði um 1,9 prósentustig.
• Tekjuskatts- og útsvarsstofn landsmanna hækkaði um 8,7% frá fyrra tekjuári og nam 2.448 ma.kr árið 2024. Stofninn reiknast út frá öllum launum og ígildi launa, hlunninda, lífeyri frá Tryggingastofnun og lífeyrissjóðum, atvinnuleysisbótum, styrkjum og hvers kyns öðrum greiðslum að teknu tilliti til frádráttarheimilda.
• Af einstaka tekjuliðum hækkuðu laun og hlunnindi um 132 ma.kr eða 7,1%, greiðslur úr lífeyrissjóðum um 34 ma.kr (12,5%) og frá Tryggingastofnun um 16,7 ma.kr (8,5%). Atvinnuleysisbætur hækkuðu um 20,6% á milli ára og námu útgreiðslur 25 ma.kr.
• Þeir sem ekki skiluðu framtali voru um 18.800 einstaklingar og fengu þeir áætlaðan tekjuskattstofn upp á 107 ma.kr að meðtöldu álagi. Það er 4,4% af tekjuskatt- og útsvarsstofni, prósentustigi meira en árið á undan.
• Tekjuskattsþrepin eru þrjú og hækka þrepamörkin miðað við tólf mánaða breytingu í vísitölu neysluverðs að viðbættu 1% framleiðniviðmiði um hver áramót. Rúmur helmingur þeirra sem fengu álagðan tekjuskatt greiddu tekjuskatt í miðþrepinu eða 55%. Um 41% greiddi tekjuskatt einungis í fyrsta þrepinu og tæplega 5% í efsta þrepinu. Hópurinn sem greiddi tekjuskatt í efsta þrepi taldi ríflega 16 þúsund manns og fækkaði um 1.700 frá í fyrra.
• Vegna samsköttunar hjóna og sambúðarfólks voru 14.500 einstaklingar sem náðu að færa allan eða hluta af tekjuskattsstofninn úr þriðja þrepi í annað þrep. Eftirgjöf ríkissjóðs vegna samsköttunarheimildarinnar nam alls 2,8 ma.kr á árinu 2024.
• Einstaklingur sem var með einhvern tekjuskattsstofn á aldrinum 25 til 67 ára var að meðaltali með 744.100 kr. í mánaðartekjur. Í efra fjórðungsmarki var tekjuskattsstofn einstaklinga 919.200 kr. á mánuði og í neðra fjórðungsmarki var hann 457.500 kr. á mánuði.
• Frá árinu 2021 hefur frítekjumark í fjármagnstekjuskatti verið 300 þ.kr. á ári fyrir einstakling og 600 þ.kr. hjá samsköttuðum. Á það við um vaxtatekjur, tekjur af hlutabréfaeign í formi arðs og loks söluhagnað af félögum skráðum á skipulögðum verðbréfamarkaði. Frítekjumarkið hafði þau áhrif að tekjur af fjármagnstekjuskatti voru 8,9 ma.kr. lægri en þær hefðu annars verið og jókst tekjutap ríkissjóðs vegna frítekjumarksins um 18% á milli ára. 98% af frítekjumarkinu nýtist til lækkunar vaxta.
• Fjármagnstekjur námu 344 ma.kr sem reiknuðust á 250.000 einstaklinga og hækkuðu um 60 ma.kr (21,2%) á milli ára. Skipta má fjármagnstekjum í arð, vexti, leigu, söluhagnað og höfundarréttargreiðslur. Allir undirliðir fjármagnstekna hækkuðu milli ára, þar af vextir hlutfallslega mest, um 31,2%. Arður er stærsti einstaki liðurinn með 127 ma.kr og hækkaði um 25,3% á milli ára.
• Álagður fjármagnstekjuskattur nam 63,1 ma.kr. sem er 22% aukning frá fyrra ári. Nýting persónuafsláttar til lækkunar fjármagnstekjuskatts var 610 m.kr.
• Eins og fyrr segir miðast eignastaða við 31. desember 2024. Heildareignir landsmanna voru metnar á 13.258 ma.kr en á móti þeim eignum námu skuldir 3.350 ma.kr. Verðmæti eigna jókst um 828 ma.kr (6,7%) og skuldir jukust um 200 ma.kr. (6,3%). Eigið fé jókst um 628 ma.kr og munar þar mest um matsverð fasteigna sem hækkar um 477 ma.kr (5%) á milli ára.

Vegna kjarasamninga á almennum vinnumarkaði í upphafi árs 2024 ákváðu stjórnvöld m.a. að auka stuðning við barnafjölskyldur í tveimur skrefum. Fyrra skrefið var tekið strax og kom fram í álagningu 2024 og reiknaðist afturvirkt vegna tekna 2023 og nú seinna skrefið í álagningu 2025 vegna tekna ársins 2024. Greiðslur barnabóta nema 20,4 ma.kr. og munu tæplega 68 þúsund foreldrar njóta þeirra sem er mesti fjöldi frá árinu 1992 að árinu 2009 undanskildu. Um áramótin tók í gildi reglugerðarbreyting um greiðslu barnabóta sem getur flýtt greiðslu barnabóta til foreldra um allt að 13 mánuði.

Inneign framteljenda að lokinni álagningu er alls 41,5 ma.kr. en þar af er 7,1 ma.kr ráðstafað upp í kröfur vegna vangoldinna gjalda. Ríflega 220 þúsund manns áttu í inneign hjá ríkissjóði og fengu greitt út 30. maí. Um er að ræða endurgreiðslur á ofgreiddum sköttum, barnabótum og vaxtabótum. Þá á ríkið kröfur á hluta gjaldenda sem verða á gjalddaga síðari hluta ársins 2025 vegna vangreiddra skatta ársins 2024 og eldri krafna. Sú fjárhæð nemur alls 70,7 ma.kr.

Heildarfjárhæð sem ríkissjóður greiðir út við álagningu er 34,3 ma.kr sem er 2% hækkun frá fyrra ári. Þá mun ríkissjóður greiða 5,4 ma.kr. í barnabætur 1. október næstkomandi.