Mikilvægar aðgerðir til verndar brotaþolum
Mannréttindadómstóll Evrópu kvað í dag upp tvo dóma í málum gegn íslenska ríkinu og hafa þeir verið birtir á vef dómstólsins. Í öðru málinu var Ísland talið hafa brotið gegn Mannréttindasáttmála Evrópu þar sem málið fyrndist í meðförum lögreglu.
Dómsmálaráðherra tekur niðurstöðu dómsins alvarlega og segir mikilvægt að rýna niðurstöðuna og vinna áfram í því að bæta réttarstöðu brotaþola.
„Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar er sérstaklega talað um kynbundið ofbeldi og það er ekki að ástæðulausu. Það er forgangsmál hjá mér og ríkisstjórninni að brotaþolar upplifi öryggi og treysti yfirvöldum fyrir málum sínum. Það má ekki gerast að mál fyrnist í meðförum lögreglu, það heggur í þetta traust og það er okkar að laga það. Við munum grípa til aðgerða,“ segir Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir dómsmálaráðherra.
Ráðherra boðar markvissar aðgerðir
Dómsmálaráðherra hefur lagt sérstaka áherslu á málaflokkinn og boðað enn frekari aðgerðir til að auka vernd þolenda. Á undanförnum árum hefur verið unnið að úrbótum við meðferð kynferðisbrota í réttarkerfinu og stuðla að bættri upplifun og betri þjónustu við þá sem í hlut eiga.
Í dómsmálaráðuneytinu er nú verið að leggja lokahönd á nýja landsáætlun um kynbundið ofbeldi gegn konum þar sem kynntar verða 24 aðgerðir í málaflokknum. Landsáætlunin á að tryggja skýrari yfirsýn yfir aðgerðir, úrræði og þjónustu. Í nýju landsáætluninni verða aðgerðir um meðferð kynferðisbrota auk þess sem þar verður að finna aðgerðir sem innleiða eiga ákvæði Istanbúl samningsins sem er samningur Evrópuráðsins um forvarnir og baráttu gegn ofbeldi gegn konum og heimilisofbeldi.
Dómsmálaráðherra mun einnig leggja fram frumvarp um breytingu á lögum um nálgunarbann og brottvísun af heimili ásamt aðgerðum til verndar þolendum. Tillögur starfshóps sem falið var að yfirfara gildandi lög og aðgerðir tengdar þeim verða kynntar á næstu vikum.
Fyrr á árinu sendi dómsmálaráðherra refsiréttarnefnd bréf þar sem hún fer þess á leit við nefndina að athuga hvort tilefni sé til að endurskoða ákvæði almennra hegningarlaga sem varða líkamsárásir með það fyrir augum að skerpa á skilum milli ákvæða hegningarlaga um líkamsárásir og þyngja refsimörk.
Þar að auki samþykkti ríkisstjórnin tillögu dómsmálaráðherra um að fjölga stöðugildum innan lögreglu um fimmtíu þann 3. febrúar síðastliðinn. Með því verður almenn löggæsla í landinu efld ásamt því að málsmeðferðartími styttist.
„Það er nauðsynlegt að kerfið allt bregðist við auknum ofbeldisbrotum og það er skýrt í mínum huga að refsingar eigi að endurspegla alvarleika slíkra brota. Við ætlum að senda skýr skilaboð um að ofbeldi á ekki að líðast og að kerfið allt kappkosti við að taka vel utan um brotaþola,“ segir dómsmálaráðherra.
Nánar um niðurstöður MDE
Í báðum málum reyndi á það hvort íslenska ríkið hafi brotið gegn þremur ákvæðum Mannréttindasáttmála Evrópu, þ.e. 3. gr. (um bann við pyndingum og ómannlegri eða vanvirðandi meðferð), 8. gr. (um friðhelgi einkalífs og fjölskyldu) og 14. gr. (um bann við mismunun).
Í fyrra málinu var ekki talið um brot að ræða en í máli M.A gegn Íslandi var Ísland talið hafa brotið gegn 8. gr. sáttmálans um friðhelgi einkalífs og fjölskyldu þar sem meint brot voru ekki rannsökuð með fullnægjandi hætti og málið fyrndist í meðförum lögreglu.
Í báðum dómum er niðurstaðan þó sú að íslenska ríkið er ekki talið mismuna eða brjóta kerfisbundið gegn réttindum kvenna sem kæra kynbundið ofbeldi.