Úrskurður nr. 157/2017
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 23. mars 2017 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 157/2017
í stjórnsýslumáli nr. KNU16090071
Kæra [...] á ákvörðun
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Þann 11. október 2016 kærði [...] (hér eftir nefndur kærandi), ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 13. september 2016, um að synja honum um alþjóðlega vernd á Íslandi ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga.
Kærandi gerir kröfu um að honum verði veitt hæli á grundvelli 1. mgr. 44. gr. þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga. Til vara er þess krafist að kæranda verði veitt viðbótarvernd á grundvelli 2. mgr. 44. gr. sömu laga. Til þrautavara er þess krafist að kæranda verði veitt dvalarleyfi af mannúðarástæðum með vísan til 12. gr. f þágildandi laga um útlendinga.
Fyrrgreind ákvörðun var kærð á grundvelli 30. gr. þágildandi laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests, sbr. 3. mgr. 30. gr. sömu laga.
Hinn 1. janúar 2017 tóku gildi ný lög um útlendinga nr. 80/2016. Samkvæmt 2. mgr. 121. gr. laganna gilda ákvæði þeirra um mál sem bárust kærunefnd útlendingamála fyrir gildistöku laganna en höfðu ekki verið afgreidd með úrskurði. Fer því um mál þetta samkvæmt ákvæðum laga nr. 80/2016.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Kærandi sótti um hæli hér á landi þann 22. apríl 2015. Við leit að fingraförum kæranda í svokölluðum Eurodac gagnagrunni kom í ljós að fingraför hans höfðu verið skráð í grunninn af yfirvöldum á Ítalíu og í Belgíu. Þann 27. maí 2015 var beiðni um viðtöku kæranda og umsóknar hans um alþjóðlega vernd beint til yfirvalda á Ítalíu, sbr. 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Stjórnvöld á Ítalíu samþykktu endurviðtöku þann 9. júlí 2015. Kærandi mætti til viðtals hjá Útlendingastofnun 18. júní 2015 vegna málsins ásamt löglærðum talsmanni sínum. Útlendingastofnun ákvað þann 30. júlí 2015 að taka umsókn kæranda um hæli hér á landi ekki til efnismeðferðar og að hann skyldi endursendur til Ítalíu. Kærunefnd útlendingamála staðfesti ákvörðun Útlendingastofnunar með úrskurði, dags. 28. janúar 2016. Þar sem tafir urðu á því að tilkynna yfirvöldum á Ítalíu um endursendingu umsækjanda tók Útlendingastofnun umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar hjá stofnuninni. Mætti kærandi til viðtals hjá Útlendingastofnun þann 16. ágúst 2016 ásamt löglærðum talsmanni sínum. Með ákvörðun, dags. 13. september 2016, var kæranda synjað um alþjóðlega vernd og um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða. Kærandi kærði þá ákvörðun til kærunefndar þann 11. október 2016. Kærunefnd barst greinargerð kæranda, dags. 31. október 2016.
Kærandi kom fyrir kærunefnd útlendingamála þann 2. mars 2017 og gerði grein fyrir máli sínu, sbr. 7. mgr. 8. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016.
Kæra þessi hefur hlotið hefðbundna málsmeðferð, gagnaöflun er lokið og er málið hér með tekið til úrskurðar.
III. Ákvörðun Útlendingastofnunar
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kom fram að kærandi hefði byggt umsókn sína um alþjóðlega vernd á því að menn [...] hefðu ráðist á þorp hans [...]. Hafði kærandi greint frá því í viðtali hjá Útlendingastofnun að [...]. Kvaðst kærandi hafa verið eins konar verkstjóri eða leiðtogi yfir ungmennum í [...]. Kærandi hefði þá flúið frá landinu enda talið líf sitt vera í hættu.
Útlendingastofnun vísaði til þess að heilmikil átök hefðu átt sér stað í [...]. Samkvæmt fyrirliggjandi heimildum [...].
Í ákvörðuninni kemur fram að þeim aðilum sem stafi einna helst hætta [...] séu starfsmenn mannúðarsamtaka, embættismenn og starfsmenn á vegum Sameinuðu þjóðanna. Þar sem kærandi hefði gegnt stöðu verkstjóra yfir ungmennum á svæðinu og verið sérstaklega leitað af [...] mætti líta svo á að hann væri í hættu þar í landi vegna stöðu sinnar. Var jafnframt litið til framburðar kæranda um að [...]. Var það niðurstaða Útlendingastofnunar að kærandi ætti á hættu ofsóknir eða meðferð sem jafnað yrði til ofsókna í heimalandi sínu.
Tók Útlendingastofnun því næst til athugunar hvort það væri raunhæft og sanngjarnt að kærandi myndi flytjast búferlum innanlands til að forðast ofsóknir. Með vísan til upplýsinga um heimaland kæranda var það mat stofnunarinnar að ekki væri fyrir að fara almennu hættuástandi eða svo ótryggu öryggisástandi að fólk ætti almennt á hættu að sæta ofbeldi eða ofsóknum í [...] landsins. Í ljósi þessa og með tilliti til þess að kærandi væri ungur og hraustur maður var það mat Útlendingastofnunar að kærandi gæti snúið aftur til [...] og lifað öruggur í [...] landsins. Það væri raunhæft úrræði og ekki ósanngjarnt að ætla kæranda að komast undan ofsóknum á hendur sér með því að flytja sig um set innanlands. Að þessu virtu var það niðurstaða Útlendingastofnunar að kærandi væri ekki flóttamaður og því bæri að synja honum um hæli á Íslandi, sbr. 44. gr. og 1. mgr. 46. gr. þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga.
Með vísan til framangreindra upplýsinga um heimaland kæranda yrði jafnframt ekki talið að kærandi ætti rétt á dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða vegna erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki, sbr. 12. gr. f þágildandi laga um útlendinga. Þá yrði ekki ráðið af viðtali við kæranda hjá Útlendingastofnun að hann ætti rétt á dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f af öðrum ástæðum. Var kæranda því synjað um dvalarleyfi samkvæmt 12. gr. f þágildandi laga um útlendinga, auk þess að vera synjað um dvalarleyfi vegna sérstakra tengsla við landið.
Á grundvelli þeirra upplýsinga sem Útlendingastofnun hafði aflað um ástandið í heimaríki kæranda var það niðurstaða stofnunarinnar að endursending kæranda til [...] bryti ekki gegn 1. mgr. 45. gr. þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga, sbr. nú 1. mgr. 42. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga.
Kæranda var vísað frá landi á grundvelli þágildandi a-liðar 1. mgr. 18. gr. laga um útlendinga. Með tilliti til atvika málsins ákvað stofnunin að kæra skyldi fresta réttaráhrifum með vísan til þágildandi 1. mgr. 32. gr. laga um útlendinga.
IV. Málsástæður og rök kæranda
Í greinargerð kæranda er vísað til framburðar hans í viðtali hjá Útlendingastofnun um að hann hafi flúið frá [...] vegna innrásar manna [...] í heimabæ hans, [...]. Í árásinni hafi [...]. Kærandi hafi verið í forsvari fyrir ungmenni í þorpinu og farið fyrir hópnum ef þörf hafi verið á viðhaldi eða annars konar vinnu. Hann hafi því verið skotmark fyrir [...]. Kærandi hafi þurft að flýja frá [...] til höfuðborgar [...], [...], ella átt á hættu að vera handsamaður og drepinn. Telur kærandi að aðilar innan [...] séu enn að leita hans en [...]. Ótti kæranda við þá sem hugðust drepa hann sé enn afar raunverulegur. Kærandi hafi ekkert heyrt frá fjölskyldu sinni og þá telji hann sig ekki geta búið annars staðar í [...] og að yfirvöld geti ekki veitt honum aðstoð eða vernd. Byggir kærandi á því að hann eigi á hættu ofsóknir í skilningi 1. mgr. 44. gr. þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga, en almennt beri að telja ótta við ofsóknir ástæðuríkan ef umsækjandi um alþjóðlega vernd geti sýnt fram á, upp að hæfilegu marki, að áframhaldandi dvöl í ættlandi sé óbærileg af ástæðum sem tilgreindar eru í ákvæðinu, eða yrði óbærileg af sömu ástæðum ef hann sneri aftur.
Í greinargerð kæranda er aðstæðum í [...] gerð skil. Ástandið þar í landi hafi verið mjög slæmt um langt skeið [...]. [...].
Útlendingastofnun hafi komist að þeirri niðurstöðu að aðstæður kæranda falli undir 1. mgr. 44. gr. þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga, sbr. nú 1. mgr. 37. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga. Hins vegar hafi stofnunin talið að kæranda sé ekki hætta búin að setjast að í [...] og að hann teljist því ekki flóttamaður. Þessari niðurstöðu mótmæli kærandi harðlega. Samkvæmt leiðbeiningum frá Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna um möguleika á flutningi innanlands hvíli sönnunarbyrðin um það, hvort raunhæft sé og sanngjarnt fyrir málsaðila að flytjast búferlum innanlands, á stjórnvöldum þess ríkis sem hyggur á endursendingu. Ályktun í ákvörðun Útlendingastofnunar um meint öryggi í umræddum landshluta sé reist á því að ekki hafi tekist að finna heimildir fyrir hinu gagnstæða. Stofnunin hafi því ekki uppfyllt þær skyldur sem hvíli á henni samkvæmt rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og sýnt fram á gögn þar sem fram komi að öryggi kæranda verði tryggt við endursendingu. Skort á heimildum, eins og Útlendingastofnun beri við, verði að túlka kæranda í hag.
Þá verði að gera alvarlegar athugasemdir við að kærandi hafi ekki fengið tækifæri til að andmæla flutningi innanlands sérstaklega áður en ákvörðun var tekin í máli hans, eins og lagt sé til grundvallar í leiðbeiningum Flóttamannastofnunar um þetta efni. Eins hafi rökstuðningur í ákvörðun Útlendingastofnunar fyrir möguleika kæranda á flutningi innanlands ekki verið í samræmi við sjónarmið í leiðbeiningarreglum Flóttamannastofnunar og með því brotið gegn 22. gr. stjórnsýslulaga um rökstuðning stjórnvaldsákvarðana. Kærandi hafi greint frá því að hann eigi ekki fjölskyldu í [...] og þá búi flóttamenn í [...] við bág kjör.
Vegna varakröfu vísar kærandi m.a. til 15. gr. tilskipunar Evrópubandalagsins nr. 2004/83/EB frá 29. apríl 2004, um lágmarksskilyrði til að ríkisborgarar þriðju landa eða ríkisfangslausir einstaklingar teljist flóttamenn eða menn sem að öðru leyti þarfnist alþjóðlegrar verndar og um inntak slíkrar verndar. Tilskipunin hafi nú verið endurskoðuð með tilskipun nr. 2011/95/ESB. Þar komi fram að einstaklingur njóti viðbótarverndar ef rökstudd ástæða sé til að ætla að verði honum vísað til heimalands sé honum raunhæf hætta búin að verða fyrir alvarlegum skaða vegna brota á grundvallarmannréttindum. Kærandi byggir á því að verði hann sendur til [...] séu yfirgnæfandi líkur á því að hann verði fyrir alvarlegum skaða í skilningi 15. gr. tilskipunarinnar. Óumdeilt sé að ástandið í [...] sé svo ótryggt að um raunverulega hættu á alvarlegum skaða sé að ræða verði honum gert að snúa aftur til heimalandsins. Þá er ítrekað að með því að senda kæranda til [...] sé brotið gegn meginreglu þjóðaréttar um non-refoulement, sbr. 1. mgr. 45. gr. þágildandi laga um útlendinga.
Verði ekki fallist á aðal- eða varakröfu krefst kærandi þess að honum verði veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 12. gr. f þágildandi laga um útlendinga. Dvalarleyfi á grundvelli ákvæðisins megi t.a.m. veita ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf á vernd, t.d. vegna erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða vegna íþyngjandi félagslegra aðstæðna. Í athugasemdum við ákvæðið í frumvarpi til laga nr. 115/2010, um breytingu á lögum um útlendinga, segi að veita verði stjórnvöldum svigrúm til mats á því hvenær rétt sé að veita dvalarleyfi samkvæmt greininni. Með alvarlegum aðstæðum í heimaríki sé m.a. átt við viðvarandi mannréttindabrot eða þá aðstöðu að stjórnvöld veiti þegnum sínum ekki vernd gegn ofbeldisbrotum eða glæpum. Með hliðsjón af aðstæðum kæranda séu uppfyllt skilyrði fyrir veitingu dvalarleyfis af mannúðarástæðum.
V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Lagarammi
Í máli þessu gilda ákvæði laga um útlendinga nr. 80/2016, sbr. 121. gr. laganna, reglugerð nr. 53/2003 um útlendinga með áorðnum breytingum að því leyti sem hún hefur enn lagastoð, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Jafnframt ber að líta til ákvæða alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 1951, ásamt viðauka við samninginn frá 1967, og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.
Auðkenni
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kom fram að kærandi hefði ekki lagt fram neitt sem væri til þess fallið að sanna á honum deili. Fingraför kæranda hefðu fengið samsvörun í svonefndum Eurodac-gagnagrunni og þar hefði komið fram að kærandi hefði sótt um hæli á Ítalíu þann 26. maí 2011 undir uppgefnu nafni. Með vísan til framangreinds og framburðar kæranda hjá Útlendingastofnun um aðstæður í [...] leggur kærunefnd til grundvallar að kærandi sé sá sem hann segist vera og að hann sé ríkisborgari [...].
Mat á því hvort kærandi sé í sérstaklega viðkvæmri stöðu
Samkvæmt 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga teljast einstaklingar vera í sérstaklega viðkvæmri stöðu ef þeir, vegna tiltekinna persónulegra eiginleika eða aðstæðna hafa sérþarfir sem taka þarf tillit til við meðferð máls eða þeir geta ekki að fullu eða með engu móti nýtt sér rétt eða uppfyllt skyldur sem kveðið er á um í lögum þessum án aðstoðar eða sérstaks tillits. Sem dæmi um einstaklinga í sérstaklega viðkvæmri stöðu nefnir ákvæðið fylgdarlaus börn, fatlað fólk, fólk með geðraskanir eða geðfötlun, aldrað fólk, þungaðar konur, einstæða foreldra með ung börn, fórnarlömb mansals, alvarlega veika einstaklinga og einstaklinga sem hafa orðið fyrir pyndingum, kynfæralimlestingum, nauðgun eða öðru alvarlegu andlegu, líkamlegu eða kynferðislegu ofbeldi.
Ekkert í gögnum málsins bendir til þess að kærandi sé í sérstaklega viðkvæmri stöðu.
Landaupplýsingar
Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður í [...] m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum:
[...] [...]
Ákvæði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga
Til að teljast flóttamaður hér á landi þarf kærandi að sýna fram á að aðstæður hans séu slíkar að þær falli undir 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga, sbr. flóttamannasamning Sameinuðu þjóðanna, eða 2. mgr. 37. gr. sömu laga. Kærandi ber fyrir sig að hafa flúið heimaland sitt þar sem þorp hans hafi orðið fyrir árás [...]. Kærandi hafi þá lagt á flótta enda talið líf sitt vera í hættu.
Í 1. mgr. 37. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:
Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um réttarstöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og bókun við samninginn frá 31. janúar 1967, sbr. einnig 38. gr. laga þessara.
Í 38. gr. útlendingalaga eru sett fram viðmið um það hvað felist í hugtakinu ofsóknir skv. 1. mgr. 37. gr., á hvaða grundvelli ofsóknir geta byggst og hvaða aðilar geta verið valdir að þeim. Í 1. mgr. ákvæðisins segir:
Ofsóknir skv. 1. mgr. 37. gr. eru þær athafnir sem í eðli sínu eða vegna þess að þær eru endurteknar fela í sér alvarleg brot á grundvallarmannréttindum, einkum ófrávíkjanlegum grundvallarmannréttindum á borð við réttinn til lífs og bann við pyndingum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu, bann við þrældómi og þrælkun og bann við refsingum án laga. Sama á við um samsafn athafna, þ.m.t. ólögmæta mismunun, sem hafa eða geta haft sömu eða sambærileg áhrif á einstakling.
Samkvæmt 2. mgr. 38. gr. laga um útlendinga geta ofsóknir m.a. falist í:
a. andlegu, líkamlegu eða kynferðislegu ofbeldi,
b. löggjöf og aðgerðum stjórnvalda, lögreglu og dómstóla sem fela í sér mismunun að efni eða vegna þess hvernig þær eru framkvæmdar,
c. saksókn eða refsingu sem er óhófleg eða mismunar einstaklingum á ómálefnalegum grundvelli,
d. synjun um notkun réttarúrræða sem leiðir til óhóflegrar og mismunandi refsingar,
e. saksókn eða refsingu fyrir að neita að gegna herþjónustu í átökum þar sem þátttaka í slíkri herþjónustu mundi fela í sér glæpi eða athafnir skv. b-lið 2. mgr. 40. gr.
Í 3. mgr. 38. gr. eru þær ástæður sem ofsóknir þurfa að tengjast skilgreindar nánar en þar segir:
a. kynþáttur vísar einkum til hópa sem deila húðlit eða öðrum sameiginlegum líffræðilegum einkennum og þjóðfélagshópa af tilteknum uppruna og ber að túlka í víðri merkingu,
b. trúarbrögð vísa einkum til trúarskoðana og annarra lífsskoðana, þ.m.t. guðleysis, og tjáningar þeirra, þátttöku í hvers konar trúarsamkomum, opinberum eða ekki, eða ákvörðunar um að taka ekki þátt í þeim, aðgerða sem byggjast á trúarskoðunum og frelsis til að skipta um trú,
c. þjóðerni tekur ekki aðeins til ríkisborgararéttar eða ríkisfangsleysis heldur geta fallið þar undir þeir sem tilheyra tilteknum kynþætti eða tilteknum hópi fólks sem talar sama tungumál eða hefur sameiginlega menningarlega sjálfsmynd, sameiginlegan uppruna, landfræðilega eða pólitískt, eða hópi sem er skilgreindur út frá tengslum við hóp fólks á landsvæði annars ríkis,
d. þjóðfélagshópur vísar einkum til hóps fólks sem umfram það að sæta ofsóknum hefur áþekkan uppruna, bakgrunn, venjur og félagslega stöðu eða hefur sameiginleg einkenni eða lífsskoðanir, svo sem kyngervi, sem eru svo mikilvæg fyrir sjálfsmynd þess að ekki ætti að gera kröfu til að þeim verði breytt, eða hóps fólks sem er álitinn frábrugðinn öðrum í samfélaginu; þá skulu fyrrverandi fórnarlömb mansals teljast meðlimir tiltekins þjóðfélagshóps,
e. stjórnmálaskoðanir vísa einkum til skoðana á stefnumótun og aðferðum stjórnvalda sem kunna að beita ofsóknum án tillits til þess hvort viðkomandi hefur aðhafst eitthvað til að tjá skoðanir sínar.
Í 4. mgr. 38. gr. kemur fram að þeir aðilar sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð séu:
a. ríkið,
b. hópar eða samtök sem stjórna ríkinu eða verulegum hluta landsvæðis þess,
c. aðrir aðilar, sem ekki fara með ríkisvald, ef sýnt er fram á að ríkið eða hópar eða samtök skv. b-lið, þ.m.t. alþjóðastofnanir, geti ekki eða vilji ekki veita vernd gegn ofsóknum eða meðferð sem fellur undir 2. mgr. 37. gr., m.a. með því að ákæra og refsa fyrir athafnir sem fela í sér ofsóknir.
Almennt ber að telja ótta umsækjanda um alþjóðlega vernd ástæðuríkan ef hann getur á nægilega skýran hátt sýnt fram á að áframhaldandi dvöl í heimalandi sé honum óbærileg af ástæðum sem tilgreindar eru í 1. mgr. 37. gr. eða yrði óbærileg af sömu ástæðum ef hann sneri aftur. Hugtakið „ástæðuríkur ótti við ofsóknir“ inniheldur huglæga og hlutlæga þætti og þarf að taka tillit til hvors tveggja þegar mat er lagt á umsókn um alþjóðlega vernd. Mat á því hvort ótti umsækjanda sé ástæðuríkur getur verið byggt á persónulegri reynslu umsækjanda sem og á upplýsingum um ofsóknir sem aðrir í umhverfi hans eða þeir sem tilheyra sama hópi hafa orðið fyrir. Umsækjandi sem hefur sýnt fram á að hann hafi þegar orðið fyrir ofsóknum í heimaríki, sbr. 1. mgr. 38. gr. laga um útlendinga, eða beinum og marktækum hótunum um slíkar ofsóknir, yrði almennt talinn hafa sýnt fram á ástæðuríkan ótta við slíkar ofsóknir snúi hann aftur til heimaríkis nema talið verði að miklar líkur séu á því að slíkar ofsóknir yrðu ekki endurteknar, t.d. þar sem aðstæður í heimaríki hans hafi breyst. Þótt umsækjandi um alþjóðlega vernd skuli njóta vafa upp að ákveðnu marki, verður umsækjandinn a.m.k. að sýna fram á að ákveðnar líkur séu á að hans bíði ofsóknir í heimaríki. Frásögn umsækjanda og önnur gögn um einstaklingsbundnar aðstæður hans verða því almennt að fá stuðning í hlutlægum og áreiðanlegum upplýsingum um heimaríki umsækjanda, stjórnvöld, stjórnarfar og löggjöf þess. Þá er litið til sambærilegra upplýsinga um ástand, aðstöðu og verndarþörf þess hóps sem umsækjandi tilheyrir eða er talinn tilheyra.
Kærunefnd hefur við mat sitt á umsókn kæranda haft til hliðsjónar handbók Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna um málsmeðferð og viðmið við mat á umsókn um alþjóðlega vernd (Handbook and Guidelines on Procedures and Criteria for Determining Refugee Status, Geneva 2011). Þá hefur aðferðarfræði trúverðugleikamats kærunefndar tekið mið af skýrslu Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna og Flóttamannasjóðs Evrópusambandsins um trúverðugleikamat, eftir því sem við á (Beyond Proof: Credibility Assessment in EU Asylum Systems, Brussels 2013).
Í ákvörðun Útlendingastofnunar var komist að þeirri niðurstöðu að kærandi ætti á hættu ofsóknir eða meðferð sem jafnað yrði til ofsókna í heimaríki, sbr. 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Að virtum framburði kæranda hjá Útlendingastofnun og framangreindum upplýsingum um aðstæður í heimaríki hans er það mat kærunefndar að ekki séu forsendur til þess að hnekkja mati Útlendingastofnunar um þetta atriði. Í hinni kærðu ákvörðun var hins vegar komist að þeirri niðurstöðu að það væri raunhæft úrræði og ekki ósanngjarnt að ætla að kærandi gæti komist undan ofsóknum með því að flytja sig um set innanlands [...]. Var niðurstaða Útlendingastofnunar byggð á því að stofnunin gæti ekki fundið neinar heimildir um viðvarandi átök í [...] landsins eða að fólk ætti almennt á hættu að sæta ofsóknum í þeim landshluta.
Við mat á því hvort kærandi eigi möguleika á flutningi innanlands í heimaríki hefur kærunefnd hliðsjón af leiðbeiningum Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna um þetta efni (Guidelines on International Protection: „Internal Flight or Relocation Alternative“ within the Context og Article 1A(2) of the 1951 Convention and/or 1967 Protocol relating to the Status of Refugees, frá 23. júlí 2003). Í skýrslunni kemur fram að þegar möguleiki á flutningi innanlands sé til skoðunar verði t.a.m. að horfa til einstaklingsbundinna aðstæðna viðkomandi umsækjanda og aðstæðna í heimaríki hans. Að því er varðar einstaklingsbundnar aðstæður segir m.a. að þegar umsækjandi sé án fjölskyldu eða annars félagslegs stuðningsnets í heimaríki geti flutningur innanlands verið ósanngjörn ráðstöfun nema umsækjandi geti lifað tiltölulega eðlilegu lífi með betri lífskjörum en lágmarksframfærslu. Umsækjandi verði jafnframt að vera öruggur á hinu nýja svæði og geta búið þar án þess að eiga á hættu að verða fyrir skaða. Öryggi á hinu nýja svæði verði að vera varanlegt og í flestum tilvikum sé flutningur innanlands ekki öruggur þegar vopnuð átök eigi sér stað í heimaríki umsækjanda, sér í lagi þegar óöryggisástand geti náð til svæðis sem áður var talið öruggt.
Kærandi greindi frá því í viðtali hjá kærunefnd þann 2. mars sl. að hann hefði búið í [...]. Aðspurður hvort hann teldi sig geta flust búferlum innanlands svaraði kærandi neitandi og vísaði til [...] auk þess sem hann ætti enga fjölskyldu þar í landi. [...]. Framburður kæranda hefur verið stöðugur og í samræmi við þær skýrslur sem kærunefnd hefur kynnt sér um heimaríki kæranda. Kærunefnd telur framburð kæranda um fjölskyldustöðu sína og aðrar aðstæður trúverðuga.
Af fyrrgreindum skýrslum um aðstæður í [...] er ljóst að ástandið í landinu er óstöðugt [...]. Þó svo að átök séu að mestu leyti bundin við þá landshluta verður að mati kærunefndar ekki horft framhjá því óöryggi sem ríkt hefur í stórum hluta landsins á undanförnum árum, til að mynda vegna [...]. Gögn málsins bera með sér að [...]. Að framangreindu virtu og að teknu tilliti til þess að gögn málsins benda ekki til annars en að kærandi sé án fjölskyldu- eða stuðningsnets í heimaríki, sem gætu veitt honum aðstoð við endurkomu til [...], telur kærunefnd að flutningur innanlands til [...] sé ekki raunhæft eða sanngjarnt úrræði í tilviki kæranda. Því sé ljóst að kærandi uppfylli skilyrði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga fyrir veitingu stöðu flóttamanns.
Samantekt
Að öllu framangreindu virtu er fallist á aðalkröfu kæranda um að fella úr gildi ákvörðun Útlendingastofnunar og veita kæranda alþjóðlega vernd á Íslandi á grundvelli 1. mgr. 37. gr. útlendingalaga, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðsamnings um stöðu flóttamanna.
Í ljósi þess að kærunefnd útlendingamála hefur fallist á aðalkröfu kæranda verða varakrafa og þrautavarakrafa kæranda ekki teknar til umfjöllunar í máli þessu.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Útlendingastofnunar er felld úr gildi. Lagt er fyrir stofnunina að veita kæranda alþjóðlega vernd hér á landi á grundvelli 1. mgr. 37. gr. útlendingalaga nr. 80/2016.
The decision of the Directorate of Immigration is vacated. The Directorate is instructed to grant the appellant refugee status on the basis of Art. 37, paragraph 1, of the Act on Foreigners.
Hjörtur Bragi Sverrisson
Anna Tryggvadóttir Pétur Dam Leifsson