Mál nr. 88/2020 Úrskurður 6. október 2020

Mál nr. 88/2018                     Eiginnafn:      Amando (kk.)

Hinn 6. október 2020 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 88/2020 en erindið barst nefndinni 23. september.

Til þess að heimilt sé að samþykkja nýtt eiginnafn þurfa öll skilyrði 5. gr. laga, nr. 45/1996, um mannanöfn að vera uppfyllt. Skilyrðin eru:

1. Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli.
2. Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi.
3. Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess.
4. Eiginnafn má ekki vera þannig að það geti orðið nafnbera til ama.

Í þessu máli reynir á skilyrði nr. tvö og þrjú hér að ofan. Nafnorð í íslensku enda ekki á einhljóðinu o.  Ef nafnið Amando (kk.) er borið fram Amando brýtur framburðurinn í bág við íslenskt málkerfi. Þá samrýmist ritháttur nafnsins Amando (kk.) ekki almennum ritreglum íslensks máls, miðað við að framburður nafnsins sé Amandó með tvíhljóðinu ó. Þess vegna er einungis hægt að fallast á ritháttinn Amando ef hann telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli.

Við túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga um mannanöfn er stuðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 19. janúar 2015 og eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:

1.   Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:

1. Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
2. Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
3. Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
4. Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910 eða 1920;
5. Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1920.

2.  Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.

3.  Tökunafn getur verið hefðað, þó að það komi ekki fyrir í manntölum, ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum og þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.

Tekið skal fram að vinnulagsreglurnar eru mannafnanefnd til stuðnings við mat sitt, en ekki ráðandi um niðurstöðuna bendi önnur atriði engu að síður til þess að ritháttur nafns hafi hefðast.

Samkvæmt upplýsingum frá Þjóðskrá ber enginn, sem uppfyllir skilyrði ofangreindra vinnulagsreglna, nafnið Amando í þjóðskrá. Þá kemur nafnið heldur ekki fyrir í manntölum frá 1703–1920. Þess vegna er ekki hægt að líta svo á að nafnið Amando hafi unnið sér hefð í íslensku máli skv. lögum um mannanöfn.

Vegna þessa máls hefur mannanafnanefnd þó ákveðið að kveða upp úrskurð um nafnmyndina / eiginnafnið Amandó (kk.), sem skal fært á mannanafnaskrá þar sem það nafn uppfyllir að öllu leyti ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.

Úrskurðarorð:

Beiðni um eiginnafnið Amando (kk.) er hafnað.

Eiginnafnið Amandó (kk.) skal fært á mannanafnaskrá.