Nr. 193/2020 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 15. júlí 2020 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 193/2020
í stjórnsýslumálum nr. KNU20030009 og KNU20030010
Kærur [...]
á ákvörðunum
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Með kæru, dags. 9. mars 2020, kærðu [...] (hér eftir M), fd. [...] og [...] (hér eftir K), fd. [...], ríkisborgarar Indlands (hér eftir nefnd kærendur), ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 25. febrúar 2020, um að synja þeim um vegabréfsáritanir til Íslands. Af kæru má ráða að kærendur krefjist þess að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi.
Fyrrgreindar ákvarðanir eru kærðar á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 og barst kæra fyrir lok kærufrests.
Í ljósi þess að málsatvik, málsástæður og kröfur kærenda í málum KNU20030009 og KNU20030010 eru sambærilegar, kærendur eru í hjúskap og ákvörðun Útlendingastofnunar er sú sama í málum þeirra beggja verður kveðinn upp einn úrskurður í báðum málum.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Með umsóknum, dags. 19. febrúar 2020, óskuðu kærendur eftir vegabréfsáritun til Íslands í níu daga hjá sendiráði Íslands í Nýju-Delí í Indlandi. Umsóknum kærenda var synjað með ákvörðunum Útlendingastofnunar, dags. 25. febrúar 2020, og þann 9. mars sl. kærðu kærendur ákvarðanirnar til kærunefndar útlendingamála en kæru fylgdu athugasemdir og fylgigögn. Með tölvupósti þann 22. maí 2020 var M veitt tækifæri til að koma að frekari athugsemdum í tengslum við gögn málsins. Engin svör bárust frá M.
III. Ákvörðun Útlendingastofnunar
Í ákvörðunum Útlendingastofnunar kemur fram að umsóknum kærenda hafi verið synjað þar sem upplýsingar, sem veittar voru um tilgang og skilyrði fyrirhugaðrar dvalar voru ekki áreiðanlegar. Þar sem kærendur uppfylltu ekki skilyrði 20. gr. laga um útlendinga og 32. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir nr. 1160/2010 til útgáfu vegabréfsáritunar, að mati Útlendingastofnunar, var umsóknum þeirra um vegabréfsáritun til Íslands synjað.
IV. Málsástæður og rök kærenda
Í kæru sinni gera kærendur grein fyrir því að það hafi komið þeim í opna skjöldu að fá synjun á umsóknum þeirra um útgáfu vegabréfsáritana til Íslands. Kærendur hafi lagt fram öll nauðsynleg gögn sem fylgja áttu með umsóknum þeirra ásamt því að M hafi svarað öllum þeim spurningum sem hann hafi fengið í símaviðtali í tengslum við umsóknir þeirra. Vegna þessa telja kærendur tilefni til að umsóknir þeirra um útgáfu vegabréfsáritana verði endurmetnar.
V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Um kæru þessa gilda lög um útlendinga nr. 80/2016 ásamt reglugerð um vegabréfsáritanir nr. 1160/2010, með síðari breytingum, Schengen-samningurinn og verklagsreglur þess samnings.
Samkvæmt 1. mgr. 20. gr. laga um útlendinga þurfa útlendingar að hafa vegabréfsáritun til að koma hingað til lands, nema annað sé ákveðið í reglum sem ráðherra setur. Ríkisborgarar Indlands þurfa vegabréfsáritun til Íslands. Í 6. mgr. 20. gr. laga um útlendinga koma fram skilyrði til útgáfu vegabréfsáritunar og í 32. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir er tilgreint hvenær synja skuli um vegabréfsáritun. Heimilt er skv. fyrrgreindri 6. mgr. 20. gr. að veita útlendingi vegabréfsáritun sem gildir á öllu Schengen-svæðinu ef grunnskilyrðum a - h liða sömu greinar er fullnægt.
Samkvæmt 7. mgr. 20. gr. útlendingalaga skal vegabréfsáritun ekki veitt ef ástæða er til að vefengja uppgefinn tilgang ferðar útlendings hingað til lands eða réttmæti upplýsinga sem hann hefur veitt. Er þessi regla áréttuð í 8. mgr. ákvæðisins en þar kemur fram að við mat á umsókn um vegabréfsáritun skuli auk þjóðernis taka tillit til félagslegrar stöðu og hættu á að útlendingur dvelji lengur á Schengen-svæðinu en honum er heimilt.
Með aðild að Schengen-samstarfinu og undirritun Brussel-samningsins þann 18. maí 1999 tókust íslensk stjórnvöld á hendur skyldu til að fylgja samræmdum reglum um útgáfu vegabréfsáritana. Hafa stjórnvöld sem annast afgreiðslu umsókna um vegabréfsáritanir mótað tilteknar verklagsreglur til að styðjast við, byggðar á efnisreglum Schengen-samningsins, en með aðild Íslands að Schengen-samstarfinu fylgir skuldbinding til þess að fylgja sameiginlegri stefnu að því er lýtur ferðum fólks, sbr. reglugerð Evrópuþingsins og Ráðsins (EB) nr. 810/2009 um vegabréfsáritanir.
Við veitingu vegabréfsáritana ber íslenskum stjórnvöldum sem einu af Schengen-ríkjunum ekki aðeins að ganga úr skugga um að öllum formskilyrðum sé fullnægt heldur einnig að meta hvort hætta sé talin á að viðkomandi útlendingur muni dvelja lengur á Schengen-svæðinu en honum er heimilt og/eða snúi ekki aftur til heimalands. Þessi skylda íslenskra stjórnvalda er lögfest í 8. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Þannig er reynt af fremsta megni að stemma stigu við því að gildandi reglur um dvalarleyfi séu sniðgengnar með því að útlendingur sæki um vegabréfsáritun í staðinn. Í athugasemdum með frumvarpi til laga um útlendinga kemur fram að rétt sé að lögfesta ákveðin sjónarmið sem beri að miða við í mati á umsókn um vegabréfsáritun. Séu þessi sjónarmið í samræmi við markmið útlendingalaganna og hafi mótast í framkvæmd Schengen-ríkjanna. Ennfremur segir í athugasemdum með frumvarpinu að við mat á einstökum atriðum sé nauðsynlegt að taka tillit til reynslu og framkvæmdar annarra Schengen-ríkja. Leiði það af eðli samstarfsins að mikilvægt sé að samræmis sé gætt á þessu sviði svo sömu skilyrði gildi um vegabréfsáritanir á Schengen-svæðinu.
Samkvæmt 32. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir skal með fyrirvara um 1. mgr. 25. gr. reglugerðarinnar synjað um vegabréfsáritun í nokkrum tilvikum. Meðal þeirra tilvika sem nefnd eru ef umsækjandi getur ekki fært rök fyrir tilgangi eða skilyrðum fyrirhugaðrar dvalar sinnar, sbr. ii.-lið a-liðar ákvæðisins, eða ef rökstudd ástæða sé til að draga í efa að fylgiskjöl, sem umsækjandi leggur fram, séu ósvikin eða að innihald þeirra sé rétt, eða áreiðanleika framburðar umsækjanda eða ásetning hans til að yfirgefa yfirráðasvæði aðildarríkjanna áður en vegabréfsáritunin sem sótt er um rennur út, sbr. b-lið ákvæðisins. Þá eru önnur tilvik nefnd í liðum i. til vii. ákvæðisins.
Íslenska sendiráðið í Nýju-Delí tekur á móti og fer með meðferð umsókna um vegabréfsáritanir til Íslands sem lagðar eru fram í Indlandi, sbr. 10. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Þyki skilyrði ekki fyrir hendi til útgáfu áritunar er mál lagt fyrir Útlendingastofnun til ákvörðunar. Við meðferð málsins hjá sendiráði Íslands í Nýju-Delí hafði fulltrúi sendiráðins samband við M í þeim tilgangi að afla upplýsinga um fyrirhugaða ferð hans og K hingað til lands. Í gögnunum kemur fram að fulltrúi íslenska sendiráðsins taldi m.a. að upplýsingar sem M hafi veitt í símaviðtali hafi ekki verið í samræmi við þær upplýsingar sem hafi þegar legið fyrir vegna umsókna kærenda. Í því sambandi hafi M ekki getað svarað spurningum um dvöl þeirra á Íslandi, þ. á m. hvaða staði þau hafi ætlað að skoða og hvað þau hafi ætlað að gera hér á landi, þrátt fyrir að þau hafi lagt fram ítarlega ferðaáætlun sem M kvaðst hafa samið sjálfur. M hafi enn fremur greint frá því að ferð þeirra væri áætluð í apríl en framlögð ferðagögn sýndu hins vegar fram á að hún væri áætluð í mars. Einnig hafi M ekki getað veitt upplýsingar um fæðingardag K en þau hafi verið gift í tólf ár. Þá hafi það verið mat fulltrúa íslenska sendiráðsins í Nýju-Delí að fyrsta blaðsíðan úr yfirlýsingu viðskiptabanka kærenda væri bersýnilega fölsuð, m.a. vegna fjölda stafsetningarvilla auk þess sem það hafi verið stílað á ótilgreint „evrópskt sendiráð“. Þá hafi verið ómögulegt fyrir fulltrúa sendiráðsins að hafa samband við K þar sem tengiliðsupplýsingar í umsókn hennar hafi verið þær sömu og í umsókn M. Vegna ofangreinds hafi það verið mat umrædds fulltrúa að synja skyldi umsóknum kærenda um útgáfu vegabréfsáritana til Íslands.
Í tölvupósti Útlendingastofnunar til kærunefndar dags. 7. janúar 2020, kemur fram að stofnunin hafi breytt verklagi sínu vegna synjana á vegabréfsáritunum. Synjunarform Útlendingastofnunar sé nú í samræmi við reglugerð um vegabréfsáritanir nr. 1160/2010 og reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins um vegabréfsáritanir (2009/810/EB). Í ákvörðun Útlendingastofnunar er líkt og áður greinir nú notað staðlað form þar sem hægt er að merkja í reiti á bilinu 1-17, þ.e. ástæður þess að umsókn sé synjað. Í ákvörðunum kærenda er merkt í reit 10 vegna synjunar á umsóknum þeirra, þ.e. að upplýsingar sem veittar voru um tilgang og skilyrði fyrirhugaðrar dvalar hafi ekki verið áreiðanlegar. Með vísan til 21. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 var kærendum jafnframt leiðbeint um að þau gætu óskað eftir skriflegum rökstuðningi innan 14 daga frá tilkynningu ákvörðunar en gögn málsins bera ekki með sér að kærendur hafi óskað eftir slíkum rökstuðningi hjá Útlendingastofnun. Með vísan til síðastnefnds liggur því ekki fyrir rökstuðningur Útlendingastofnunar vegna synjunar á umsóknum kærenda.
Þar sem synjunarform Útlendingastofnunar er í samræmi við reglugerð um vegabréfsáritanir nr. 1160/2010 og reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins um vegabréfsáritanir, auk þess sem umsækjendum um vegabréfsáritanir gefst kostur á að óska eftir skriflegum rökstuðningi vegna synjana hjá Útlendingastofnun í samræmi við 21. gr. stjórnsýslulaga, gerir kærunefnd ekki athugasemd við breytt verklag Útlendingastofnunar.
Líkt og áður greinir byggir synjun Útlendingastofnunar á því að þær upplýsingar, sem veittar voru um tilgang og skilyrði fyrirhugaðrar dvalar hafi ekki verið áreiðanlegar. Uppfylltu kærendur þar með ekki skilyrði 20. gr. laga um útlendinga sem og 32. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir.
Kærunefnd fellst á mat Útlendingastofnunar. Við það mat hefur kærunefnd horft til upplýsinga sem bárust frá íslenska sendiráðinu í Nýju-Delí en fulltrúar þess tóku á móti og komu að meðferð umsókna kærenda, m.a. með framkvæmd símaviðtals við M. Er það m.a. mat kærunefndar að upplýsingagjöf M í umræddu símaviðtali, svo sem um tilgang ferðarinnar, hafi verið afar takmörkuð. Á meðal framlagðra gagna var ítarlega útfærð ferðaáætlun kærenda þar sem greint var skipulega frá hverjum degi sem kærendur höfðu í hyggju að dvelja hér á landi en M kvaðst sjálfur hafa samið ferðaáætlunina. Í símaviðtalinu hafi M hins vegar ekki getað veitt neinar upplýsingar um dvöl þeirra hér á landi. Greindi M einnig frá því að ferð þeirra ætti að eiga sér stað í apríl en framlögð ferðagögn sýndu fram á að ferðin hefði átt að eiga sér stað í mars sl., auk þess sem kærendur hafi gengið út frá því í öllum þeim gögnum sem þau lögðu fram með umsóknum þeirra og í kæru þeirra til kærunefndar útlendingamála að ferðin ætti að eiga sér stað í mars. Þá gat M ekki greint frá fæðingardegi K en í símaviðtali kom fram að þau hafi verið gift í tólf ár. Við meðferð umsókna kærenda kom í ljós að flugi þeirra hafði verið aflýst og vissi M ekki um ástæður þess aðspurður um það. Til viðbótar við framangreint var það mat fulltrúa íslenska sendiráðsins í Nýju-Delí að tiltekin gögn frá banka kærenda væru bersýnilega fölsuð. Með tölvupósti þann 22. maí 2020 var M veitt tækifæri til að koma að athugasemdum við umrætt mat, þ.e. að gögn frá banka hans kynnu að vera fölsuð. Engin svör bárust frá M. Kærunefnd hefur því ekki forsendur til að draga það mat í efa þar sem nefndin hefur ekki aðgang að frumgögnum málsins og verður það því lagt til grundvallar. Þá tókst heldur ekki að ganga úr skugga um að tiltekin skjöl sem kærendur höfðu lagt fram væru ósvikin, þ. á m. ferðatrygginga- og námsskírteini. Er það því mat kærunefndar að þær upplýsingar, sem veittar voru um tilgang og skilyrði fyrirhugaðrar dvalar hafi ekki verið áreiðanlegar, að rökstudd ástæða er til að draga í efa að fylgiskjöl sem kærendur lögðu fram séu ósvikin jafnt sem og áreiðanleika framburðar M við meðferð á umsóknum kærenda, sbr. 7. mgr. 20. gr. laga um útlendinga og ii.-lið a-liðar og b-lið 32. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir. Kærunefnd hefur lagt mat á öll gögn málsins og komist að sömu niðurstöðu og Útlendingastofnun. Verða ákvarðanir Útlendingastofnunar því staðfestar.
Úrskurðarorð
Ákvarðanir Útlendingastofnunar er staðfestar.
The decisions of the Directorate of Immigration are affirmed.
Fyrir hönd kærunefndar útlendingamála,
Hjörtur Bragi Sverrisson, formaður