Nr. 368/2017 - Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 27. júní 2017 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 368/2017

í stjórnsýslumáli nr. KNU17040016

Kæra [...]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Þann 10. apríl 2017 kærði […], fd. […], ríkisborgari […] (hér eftir nefnd kærandi) ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 17. mars 2017, um að taka ekki til efnismeðferðar umsókn hennar um alþjóðlega vernd á Íslandi og endursenda hana til Danmerkur.Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að Útlendingastofnun verði gert að taka umsókn hennar um alþjóðlega vernd til efnislegrar meðferðar með vísan til 42. gr., sbr. 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 og 2. mgr. 36. gr. sömu laga.Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II. Málsmeðferð

Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd á Íslandi þann 27. nóvember 2016, ásamt kærasta sínum. Við leit að fingraförum kæranda í Eurodac gagnagrunninum, þann 27. nóvember 2016, kom í ljós að fingraför hennar höfðu verið skráð í grunninn af yfirvöldum í Danmörku. Þann 30. nóvember 2016 var beiðni um viðtöku kæranda og umsóknar hennar um alþjóðlega vernd beint til yfirvalda í Danmörku, sbr. b-lið 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Þann 8. desember 2016 barst svar frá dönskum yfirvöldum þess efnis að þau samþykktu viðtöku kæranda á grundvelli d-liðar 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Útlendingastofnun ákvað þann 17. mars 2017 að taka ekki umsókn kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi til efnismeðferðar og að hún skyldi endursend til Danmerkur. Kærandi kærði ákvörðunina þann 10. apríl 2017 til kærunefndar útlendingamála. Greinargerð kæranda barst kærunefnd 28. apríl 2017 ásamt fylgigögnum. Þann 6. júní sl. bárust frekari gögn í málinu.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Niðurstaða ákvörðunar Útlendingastofnunar var sú að umsókn kæranda um alþjóðlega vernd yrði ekki tekin til efnismeðferðar hér á landi og hún skyldi endursend til Danmerkur. Lagt var til grundvallar að Danmörk virði ákvæði mannréttindasáttmála Evrópu og flóttamannasamnings Sameinuðu þjóðanna, þar með talið bann við endursendingu til ríkis þar sem líf og frelsi kæranda kynni að vera í hættu (non-refoulement). Því fæli flutningur kæranda til Danmerkur ekki í sér brot gegn 42. gr. laga um útlendinga. Þá var talið að kærandi hefði ekki slík tengsl við Ísland að ástæða væri til að beita ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Aðstæður kæranda féllu ekki undir 16. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar og væru ekki slíkar að ástæða væri til að beita 1. mgr. 17. gr. reglugerðarinnar í málinu. Kærandi skyldi yfirgefa Ísland og bæri að senda hana til Danmerkur, sbr. c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Í greinargerð kæranda sem lögð var fyrir Útlendingastofnun var greint frá því að kærandi eigi von á barni og hvaða afleiðingar það myndi hafa í för með sér ef henni og kærasta hennar yrði gert að snúa aftur til Danmerkur. Hún búi við stöðugan ótta um að […] muni vinna henni mein og þá óttist hún einnig að vera send til […]. Í niðurstöðu ákvörðunar Útlendingastofnunar vísar stofnunin til þess að í 3. gr. laga um útlendinga komi fram að þungaðar konur séu í sérstaklega viðkvæmri stöðu og var gengið út frá því að kærandi sé í sérstaklega viðkvæmri stöðu. Þá var vísað til 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu þar sem fram komi að ekki megi flytja einstakling ef það leiði til þess að hann eigi á hættu ómannúðlega eða vanvirðandi meðferð. Athugun Útlendingastofnunar á aðstæðum kæranda um alþjóðlega vernd í Danmörku hafi ekki leitt í ljós gögn sem gefi tilefni til að líta svo á að aðstæður eða móttökuskilyrði þeirra þar í landi séu þess eðlis að hætta sé að endursending umsækjanda um alþjóðlega vernd brjóti í bága við 1. eða 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga eða 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Ekki væri hægt að leggja annað til grundvallar en að kærandi gæti leitað sér nauðsynlegrar læknisaðstoðar í Danmörku vegna þungunar sinnar og þeirra andlegu erfiðleika sem hún glími við. Þá var það mat Útlendingastofnunar að í Danmörku séu engin viðvarandi mannréttindabrot og að íbúar landsins geti fengið vernd gegn ofbeldisbrotum og glæpum með aðstoð lögreglu eða annarra yfirvalda. Það var mat Útlendingastofnunar, í ljósi þeirra upplýsinga sem lægju fyrir um aðstæður og þjónustu við umsækjendur um alþjóðlega vernd í Danmörku og að teknu sérstöku tilliti til hagsmuna kæranda, að sérstakar aðstæður í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga væru ekki til staðar í málinu.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda kemur fram að hún vilji ekki fara aftur til Danmerkur því þar sé hún í mikilli hættu. Kærandi eigi von á barni með kærasta sínum og […] hennar, sem búi […] í Danmörku, hafi hótað að drepa hana og kærasta hennar þegar þau hafi frétt af sambandi þeirra. Kærandi, sem hafi fengið synjun á máli sínu í Danmörku, hafi reynt að fá mál sitt endurupptekið á grundvelli breyttra aðstæðna en án árangurs. Fram hefur komið í málinu að kærandi sé undir eftirliti fæðingarlæknis á Landspítalanum en hún hafi verið greind með sjúkdóminn […]. Sjúkdómurinn tengist […] og áhrif sjúkdómsins á ófætt barn kæranda séu alvarleg […]. Þá hafi kærandi glímt við andleg veikindi, m.a. mikinn kvíða og þunglyndi. Kærandi hafi sýnt af sér […].Kærandi byggir á því í greinargerð sinni að hún njóti verndar 1. mgr. 42. gr. laganna sem mæli fyrir um grundvallarregluna um non-refoulement. Þá kveði c-liður 1. mgr. 36. gr. laganna einungis á um heimild til handa stjórnvöldum til að synja kæranda um efnismeðferð umsóknar sinnar en ekki skyldu. Verði ekki fallist á að endursending kæranda til Danmerkur brjóti gegn 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga, auk annarra sambærilegra ákvæða alþjóðasamninga og íslenskra laga um bann við ómannúðlegri og vanvirðandi meðferð, byggir kærandi á því að taka skuli mál hennar til efnislegrar meðferðar vegna sérstakra ástæðna, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Fyrir liggur í máli þessu að dönsk stjórnvöld hafa samþykkt viðtöku á kæranda á grundvelli d-liðar 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar, en Ísland skuldbatt sig til að fylgja henni með samningi Íslands, Noregs og Evrópusambandsins frá 19. janúar 2001, um viðmiðanir og fyrirkomulag við að ákvarða hvaða ríki skuli fara með beiðni um alþjóðlega vernd koma fram viðmið, í ákveðinni forgangsröð, um hvaða ríki skuli bera ábyrgð á umsókn um alþjóðlega vernd. Samþykki Danmerkur er byggt á því að kærandi hafi fengið synjun á umsókn sinni um alþjóðlega vernd þar í landi.

Í c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga kemur fram að umsókn um alþjóðlega vernd skv. 37. gr. skuli tekin til efnismeðferðar nema heimilt sé að krefja annað ríki sem tekur þátt í samstarfi á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar um að taka við umsækjanda. Í 2. mgr. 36. gr. kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skal taka hana til efnismeðferðar.

Heilsufar er einn af þeim þáttum sem stjórnvöldum ber að líta til við mat á því hvort aðstæður umsækjanda um alþjóðlega vernd teljist sérstakar í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga og mæli þannig með því að umsókn hans verði tekin til efnismeðferðar. Fara þarf fram heildstætt mat á aðstæðum umsækjanda þar sem litið er til heilsufarsupplýsinga og upplýsinga um þær aðstæður sem bíða kæranda í viðtökuríki, þ.m.t. hvort sú heilbrigðisþjónusta sem umsækjandi hefur aðgang að í viðtökuríki sé fullnægjandi. Kærunefnd leggur áherslu á að mat á því hvort heilsufar umsækjanda teljist sérstakar aðstæður er ekki bundið við skoðun á heilbrigðiskerfi móttökuríkis heldur þarf matið að fara fram á einstaklingsgrundvelli með hliðsjón af atvikum málsins. Verði niðurstaða heildstæðs mats á atvikum málsins sú að gögn málsins bendi eindregið til þess að framkvæmd synjunar á efnismeðferð umsóknar komi til með að hafa verulegar og óafturkræfar neikvæðar afleiðingar á andlega eða líkamlega heilsu umsækjanda telur kærunefnd að taka beri slíkar umsóknir til efnismeðferðar, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, enda sé þá öruggt að einstaklingur verði ekki fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð við framkvæmd slíkrar ákvörðunar, sbr. 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu og 68. gr. stjórnarskrárinnar.

Kærandi hefur við málsmeðferð hjá kærunefnd útlendingamála lagt fram margvísleg gögn er varða m.a. heilsufar hennar. Þar á meðal er læknaskýrsla frá [...] dags. 26. apríl 2017, læknaskýrsla frá [...] á Landsspítalanum dags. 24. mars 2017 og læknisvottorð frá sama lækni dags. 19. maí 2017. Í skýrslu geðlæknis kemur fram að kærandi þjáist af kvíða og þunglyndi og sýni merki um áfallastreitu. Þá hafi hún sýnt af sér sjálfsskaðandi hegðun […]. Í læknisvottorði [...] frá 19. maí 2017 kemur fram að kærandi vænti barns […] og sé í áhættumæðravernd á Landspítalanum. Hún hafi greinst með […] . Einnig hafi greinst […] hjá barni og því þurfi þétt eftirlit með ástandi barnsins […] fram að fæðingu. Þá hafi kærandi verið í stuðningsviðtölum hjá sálfræðingi vegna þunglyndis og kvíða. Í ljósi framangreindra gagna um heilsufar kæranda er það mat kærunefndar að veikindi hennar séu þess eðlis að hún teljist vera einstaklingur í sérstaklega viðkvæmri stöðu í skilningi 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga.

Eins og að framan greinir kemur fram í læknisfræðilegum gögnum málsins að kærandi þjáist af alvarlegum andlegum og líkamlegum veikindum sem tengjast að einhverju leyti meðgöngu hennar. […]. Það sé mat sérfræðilæknis að æskilegt sé að kærandi fæði barn sitt á Íslandi og verði í mæðraeftirliti á Landspítalanum. Þá sé það mat geðlæknis að líkur séu á því að andlegt ástand kæranda versni verulega verði hún endursend til Danmerkur. Í ljósi framangreinds ástands kæranda og mats lækna telur kærunefnd að flutningur kæranda til Danmerkur gæti haft verulegar og óafturkræfar neikvæðar afleiðingar á heilsu kæranda og ófædds barns hennar. Í ljósi alvarleika framangreindra sjúkdóma og mögulegra afleiðinga veikindanna fyrir kæranda og ófætt barn hennar er það því mat kærunefndar að einstaklingsbundnar aðstæður kæranda séu svo sérstakar að í þessu tilviki sé rétt að taka mál hennar til efnislegrar meðferðar hér á landi vegna sérstakra ástæðna, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Að öllu framangreindu virtu er það því mat kærunefndar að þrátt fyrir að staðfesting danskra stjórnvalda á ábyrgð þeirra á kæranda og umsókn hennar um alþjóðlega vernd liggi fyrir þá beri, eins og hér háttar sérstaklega til, að flytja ábyrgð á efnislegri meðferð umsóknar kæranda yfir á íslensk stjórnvöld enda séu fyrir hendi sérstakar ástæður, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Niðurstaða kærunefndar er byggð á heildstæðu mati á sérstökum aðstæðum kæranda.

Með vísan til þess sem að framan er rakið er það niðurstaða kærunefndar að fella beri hina kærðu ákvörðun úr gildi. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til efnislegrar meðferðar.

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er felld úr gildi. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn kæranda til efnismeðferðar.

The decision of the Directorate of Immigration is vacated. The Directorate of Immigration shall examine the merits of the application of the applicant for asylum in Iceland.

Anna Tryggvadóttir

Erna Kristín Blöndal                                   Þorbjörg Inga Jónsdóttir