Nr. 161/2025 Úrskurður
Hinn 26. mars 2025 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 161/2025
í stjórnsýslumáli nr. KNU24100207
Kæra [...]
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Hinn 31. október 2024 kærði [...], fd. [...], ríkisborgari Albaníu (hér eftir kærandi), ákvörðun lögreglustjórans á Suðurnesjum, dags. 23. október 2024, um frávísun frá Íslandi.
Kærandi krefst þess að ákvörðun lögreglustjórans á Suðurnesjum, um frávísun á grundvelli h-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016, verði felld úr gildi.
Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 og barst kæran fyrir lok kærufrests.
Lagagrundvöllur
Í máli þessu koma einkum til skoðunar ákvæði laga um útlendinga nr. 80/2016 ásamt síðari breytingum, reglugerð um útlendinga nr. 540/2017 ásamt síðari breytingum, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, ákvæði laga um landamæri nr. 136/2022, reglugerð um för yfir landamæri nr. 866/2017, reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins 2016/399 um för yfir landamæri (Schengen-landamærareglurnar), stjórnarskrá lýðveldisins Íslands, sbr. lög nr. 33/1944, mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994, auk annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Kærandi kom til Íslands með flugi frá Varsjá, Póllandi, 22. október 2024. Með ákvörðun lögreglustjórans á Suðurnesjum, dags. 23. október 2024, var kæranda vísað frá landinu.
Í hinni kærðu ákvörðun kemur fram að kæranda hafi verið frávísað frá Íslandi á grundvelli h-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga. Fram kom í ákvörðuninni að kærandi væri í skuld við íslenska ríkið vegna fyrri færslu hans úr landi.
Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum var kæranda frávísað frá landinu með ákvörðun lögreglu, dags. 30. september 2024. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum kom kærandi til landsins að nýju 22. október 2024 og hafði ekki gert upp skuld sína við íslenska ríkið vegna fyrri frávísunar. Því hafi lögregla tekið ákvörðun um frávísun, sbr. h-lið 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga. Ákvörðun lögreglu, dags. 30. september 2024, var kærð til kærunefndar útlendingamála 1. október 2024. Með úrskurði nefndarinnar nr. 160/2025, dags. 26. mars 2025, var ákvörðun lögreglu felld úr gildi.
Kærandi kærði ákvörðun lögreglustjórans á Suðurnesjum til kærunefndar útlendingamála 31. október 2024. Með bréfi Útlendingastofnunar, dags. 4. nóvember 2024, var kæranda skipaður talsmaður, sbr. 3. mgr. 13. gr. laga um útlendinga. Hinn 12. nóvember 2024 lagði kærandi fram greinargerð vegna málsins.
III. Málsástæður og rök kæranda
Farið hefur verið yfir greinargerð kæranda og lagt mat á þau sjónarmið er þar koma fram. Í ljósi niðurstöðu málsins verður greinargerð kæranda ekki reifuð nánar.
IV. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Ákvæði 11. gr. laga um útlendinga mælir fyrir um leiðbeiningarskyldu stjórnvalda. Í 1. mgr. 11. gr. laga um útlendinga kemur fram að í máli er varðar frávísun, brottvísun eða afturköllun leyfis skal útlendingi þegar í upphafi máls leiðbeint um réttindi sín og meðferð málsins á tungumáli sem ætla má með sanngirni að hann geti skilið. Samkvæmt a-lið ákvæðisins skal útlendingi m.a. leiðbeint um rétt sinn til að leita aðstoðar lögmanns eða annars fulltrúa á eigin kostnað við meðferð máls.
Í frumskýrslu lögreglu kemur ekki fram hvort kæranda hafi verið leiðbeint um rétt sinn til að leita aðstoðar lögmanns í upphafi máls. Kærunefnd aflaði upplýsinga frá lögreglu 20. febrúar 2025 um það hvort kæranda hafi verið leiðbeint um framangreindan rétt sinn. Í upplýsingum frá lögreglu, dags. 17. mars 2025, kemur fram að kæranda hafi ekki verið leiðbeint um rétt sinn til að leita aðstoðar lögmanns eða annars fulltrúa á fyrstu stigum málsins, með formlegum hætti. Kæranda hafi verið tilkynnt um þann rétt eftir upplýsingatöku við tilkynningu ákvörðunar um frávísun. Kæranda hafi þó ekki verið meinað eða komið í veg fyrir að hann hefði samband við þá einstaklinga sem hann hafi viljað hafa samband við. Hafi hann haft aðgang að öllum sínum eigum, þ.m.t. að símtæki, og því getað rætt við þá aðila sem hann kysi.
Ákvæði 1. mgr. 11. gr. laga um útlendinga mælir fyrir um
fortakslausa skyldu íslenskra stjórnvalda til að hafa frumkvæði að því að
leiðbeina útlendingi við upphaf máls um rétt sinn til að leita aðstoðar
lögmanns eða annars fulltrúa á eigin kostnað. Samkvæmt framangreindu var
kæranda ekki leiðbeint um þann rétt sinn í samræmi við 1. mgr. 11. gr. laga um
útlendinga og kann að vera að sá annmarki hafi haft áhrif á efnislega
niðurstöðu málsins. Er því óhjákvæmilegt að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi.
Úrskurðarorð
Ákvörðun lögreglustjórans á Suðurnesjum er felld úr gildi.
The decision of the Police Commissioner of Suðurnes District is vacated.
Þorsteinn Gunnarsson Valgerður María Sigurðardóttir