Mál nr. 22/2018
Úrskurðarnefnd velferðarmála
Mál nr. 22/2018
Fimmtudaginn 5. apríl 2018
A
gegn
Vinnumálastofnun
Ú R S K U R Ð U R
Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Arnar Kristinsson lögfræðingur og Agnar Bragi Bragason lögfræðingur.
Með kæru, dags. 26. janúar 2018, kærir A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 28. desember 2017, um að fella niður bótarétt hans í þrjá mánuði.
I. Málsatvik og málsmeðferð
Kærandi sótti um greiðslur atvinnuleysisbóta hjá Vinnumálastofnun 3. nóvember 2017 og var umsókn hans samþykkt með ákvörðun 4. desember 2017. Kærandi var boðaður á fund hjá ráðgjafa Vinnumálastofnunar þann 12. desember 2017 og tekið var fram að um skyldumætingu væri að ræða. Kærandi mætti ekki á fundinn og með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 13. desember 2017, var óskað eftir skriflegri afstöðu hans vegna þessa. Í bréfinu vakti stofnunin athygli á því að samkvæmt 58. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar geti sá sem hafni þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum, án gildra ástæðna, þurft að sæta biðtíma á grundvelli laganna. Skýringar bárust ekki frá kæranda. Með ákvörðun, dags. 28. desember 2017, var kæranda tilkynnt að bótaréttur hans væri felldur niður í þrjá mánuði frá þeim degi á grundvelli 58. gr., sbr. 1. mgr. 61. gr. laga nr. 54/2006. Þann 3. janúar 2018 bárust skýringar frá kæranda og var mál hans því tekið fyrir á ný. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 15. janúar 2018, var kæranda tilkynnt að fyrri ákvörðun um niðurfellingu bótaréttar væri staðfest.
Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 26. janúar 2018. Með bréfi, dagsettu sama dag, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst með bréfi, dags. 12. febrúar 2018, og var hún send kæranda til kynningar með bréfi úrskurðarnefndar, dagsettu sama dag. Athugasemdir bárust ekki.
II. Sjónarmið kæranda
Kærandi greinir frá því að hann hafi ekki verið með skráð rétt netfang hjá Vinnumálastofnun en símanúmer hans hafi aftur á móti verið rétt. Hann hafi gefið Vinnumálastofnun þær skýringar. Starfsmaður Vinnumálastofnunar hafi fullyrt að hann hafi verið boðaður á fund með sms skilaboði en hann hafi hins vegar aldrei fengið þau skilaboð. Kærandi bendir á að hann sé án atvinnu og hafi ekki neinar tekjur. Hann krefst þess að fá greiddar atvinnuleysisbætur og að fá upplýsingar um hvers vegna hans skýringar teljist ekki gildar í lagalegum skilningi.
III. Sjónarmið Vinnumálastofnunar
Í greinargerð Vinnumálastofnunar er vísað til þess að samkvæmt a-lið 13. gr. og g-lið 1. mgr. 14. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar sé eitt af skilyrðum fyrir atvinnuleysistryggingum launamanna að viðkomandi sé virkur í atvinnuleit og í því felist meðal annars að hafa vilja og getu til að taka þátt í þeim vinnumarkaðsaðgerðum er standi til boða. Í 13. gr. laga nr. 55/2006 um vinnumarkaðsúrræði komi einnig fram skylda þess tryggða til að taka þátt í vinnumarkaðsúrræðum og mæta í viðtöl hjá ráðgjöfum Vinnumálastofnunar. Þá beri hinum tryggða að veita Vinnumálastofnun fullnægjandi upplýsingar svo að stofnunin sé fær um að sinna skyldum sínum samkvæmt lögum, sbr. 14. og 59. gr. laga nr. 54/2006. Þar með talið að réttar upplýsingar séu skráðar um netfang og símanúmer umsækjanda, enda annars örðugleikum bundið að boða atvinnuleitanda á fund, í viðtöl eða önnur úrræði á vegum stofnunarinnar.
Í ákvæði 1. mgr. 58. gr. laga nr. 54/2006 komi skýrt fram að hafni einstaklingur þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum skuli hann sæta viðurlögum á grundvelli ákvæðisins. Ákvæðið eigi einnig við ef atvinnuleitandi mæti ekki til Vinnumálastofnunar á áður boðuðum tíma. Það liggi ljóst fyrir að kærandi hafi ekki mætt í viðtal hjá ráðgjafa Vinnumálastofnunar þann 12. desember 2017 en hann hafi verið boðaður í viðtal með tölvupósti og uppgefið símanúmer hans þann 8. desember kl. 9:17. Þá hafi kærandi einnig getað nálgast þær upplýsingar á „Mínum síðum“ en hann hafi óskað eftir rafrænum samskiptum við Vinnumálastofnun. Kæranda hefði því átt að vera ljóst að rétt skráning á netfangi og símanúmeri væri nauðsynleg til að stofnunin gæti komið mikilvægum upplýsingum til skila.
Vinnumálastofnun vísar til þess að í samræmi við 6. mgr. 9. gr. laga nr. 54/2006 hafi stofnunin óskað eftir afstöðu atvinnuleitanda til samskiptamáta á milli stofnunarinnar. Þegar atvinnuleitendur óski eftir rafrænum samskiptum við stofnunina hafi Vinnumálastofnun komið upplýsingum og boðum til þeirra með tölvupósti, sms skilaboðum og tilkynningu á „Mínum síðum“. Kærandi hafi óskað eftir rafrænum samskiptum við stofnunina vegna umsókna sinna, nú síðast þann 3. nóvember 2017. Að mati Vinnumálastofnunar geti kærandi ekki borið fyrir sig að hafa ekki vitað af umræddum fundi, enda hafi stofnunin nýtt þær samskiptaleiðir sem kærandi hafði óskað eftir. Í ljósi þess að rík skylda hvíli á umsækjendum um atvinnuleysisbætur til þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum og að tilkynna Vinnumálastofnun um allar þær breytingar sem verði á högum þeirra, sé það mat stofnunarinnar að skýringar kæranda séu ekki gildar í skilningi laga nr. 54/2006. Þá hafi kærandi brugðist skyldum sínum samkvæmt 58. gr. laganna með fjarveru sinni og því skuli hann sæta viðurlögum á grundvelli ákvæðisins. Í 1. mgr. 61. gr. laga nr. 54/2006 komi fram að hafi atvinnuleitandi áður sætt biðtíma eftir greiðslu atvinnuleysistrygginga samkvæmt 58. gr. laganna, skuli koma til ítrekunaráhrifa samkvæmt 61. gr. og skuli hann því ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en að þremur mánuðum liðnum frá þeim degi er ákvörðun Vinnumálastofnunar um ítrekunaráhrif liggur fyrir. Þann 1. júní 2015 hafi kærandi sætt niðurfellingu bótaréttar þar sem hann hafi ekki mætt í boðað atvinnuviðtal á vegum stofnunarinnar. Það hafi því verið niðurstaða stofnunarinnar að henni bæri að beita ákvæði 1. mgr. 61. gr. laganna um ítrekunaráhrif í tilviki kæranda.
IV. Niðurstaða
Mál þetta lýtur að þeirri ákvörðun Vinnumálastofnunar að fella niður bótarétt kæranda í þrjá mánuði á grundvelli 1. mgr. 58. gr., sbr. 1. mgr. 61. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.
Í 58. gr. laga nr. 54/2006 er kveðið á um viðurlög við því ef þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum er hafnað. Segir þar í 1. mgr. að sá sem hafnar þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum, sbr. lög um vinnumarkaðsaðgerðir, samkvæmt ákvörðun Vinnumálastofnunar eftir að hafa verið í atvinnuleit í að minnsta kosti fjórar vikur frá móttöku Vinnumálastofnunar á umsókn um atvinnuleysisbætur, skuli ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta samkvæmt VII. kafla laganna fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá þeim degi er viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar er tilkynnt aðila. Hið sama gildir þegar hinn tryggði mætir ekki til Vinnumálastofnunar á áður boðuðum tíma samkvæmt 6. mgr. 9. gr., 3. mgr. 13. gr. eða 3. mgr. 18. gr. laganna.
Í athugasemdum greinargerðar við frumvarp það er varð að lögum nr. 134/2009 um breytingu á lögum nr. 54/2006 segir meðal annars um viðurlög við að virða ekki boðun Vinnumálastofnunar:
„Í ljósi þess að mikilvægt er að Vinnumálastofnun geti haldið reglulegu sambandi við þá sem fá greiddar atvinnuleysisbætur, ekki síst til að geta fylgst með gangi atvinnuleitar og hvort stofnunin þurfi að koma að frekari stuðningi við viðkomandi, er lagt til að það kunni að varða viðurlögum á grundvelli laganna í þeim tilvikum er atvinnuleitendur virða ekki boðun stofnunarinnar skv. 1. gr. frumvarps þessa. Á þetta ekki síst við þegar fá störf eru í boði og auknar líkur eru á að atvinnuleitin dragist á langinn. Jafnframt er lagt til að sama gildi þegar atvinnuleitendur eru boðaðir til stofnunarinnar í því skyni að kanna hvort sá hinn sami uppfylli enn skilyrði laganna, sbr. 4. og 6. gr. frumvarps þessa. Er því gert ráð fyrir að sömu viðurlög komi til og eiga við þegar þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum er hafnað.“
Óumdeilt er að kærandi mætti ekki á fund hjá Vinnumálastofnun þann 12. desember 2017. Kærandi hefur borið því við að hafa ekki fengið boð á fundinn og vísað til þess að rangt netfang hafi verið skráð hjá Vinnumálastofnun. Samkvæmt upplýsingum frá Vinnumálastofnun var kærandi boðaður á fundinn með smáskilaboðum í farsíma og tölvupósti þann 8. desember 2017. Þá liggur fyrir að boðunin var einnig send í gegnum vefgátt Vinnumálastofnunar. Kærandi óskaði eftir rafrænum samskiptum við Vinnumálastofnun 3. nóvember 2017 og bar því að fylgjast með vefgátt stofnunarinnar. Með hliðsjón af framangreindu er það mat úrskurðarnefndar velferðarmála að kærandi hafi verið boðaður á fundinn með fullnægjandi hætti.
Í 1. mgr. 58. gr. laga nr. 54/2006 kemur skýrt fram að sá sem mætir ekki til Vinnumálastofnunar á áður boðuðum tíma skuli sæta viðurlögum á grundvelli ákvæðisins. Ákvæðið er fortakslaust og því er ekki heimilt að beita vægari úrræðum en þar er kveðið á um.
Í 1. mgr. 61. gr. laga nr. 54/2006 er kveðið á um ítrekunaráhrif fyrri viðurlagaákvarðana. Ákvæðið er svohljóðandi:
„Sá sem hefur sætt viðurlögum skv. 57.–59. gr. eða biðtíma skv. 54. eða 55. gr. og eitthvert þeirra tilvika sem þar greinir á sér stað að nýju á sama tímabili skv. 29. gr. skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að þremur mánuðum liðnum frá þeim degi er ákvörðun Vinnumálastofnunar um ítrekunaráhrif liggur fyrir enda hafi hann fengið greiddar atvinnuleysisbætur skemur en samtals 24 mánuði á sama tímabili skv. 29. gr. Hafi hinn tryggði fengið greiddar atvinnuleysisbætur í samtals 24 mánuði eða lengur á sama tímabili skv. 29. gr. þegar atvik sem lýst er í 1. málsl. á sér stað skal hinn tryggði ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann uppfyllir skilyrði 31. gr.“
Samkvæmt gögnum málsins var bótaréttur kæranda felldur niður í tvo mánuði þann 1. júní 2015 á grundvelli 57. gr. laga nr. 54/2006. Að því virtu og þar sem kærandi hafði ekki áunnið sér rétt til nýs bótatímabils, sbr. 4. mgr. 29. gr. laganna, bar Vinnumálastofnun að láta kæranda sæta viðurlögum samkvæmt 1. mgr. 61. gr. laganna. Með vísan til framangreinds er ákvörðun Vinnumálastofnunar um að fella niður bótarétt kæranda í þrjá mánuði á grundvelli 1. mgr. 58. gr., sbr. 1. mgr. 61. laga nr. 54/2006, staðfest.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 28. desember 2017, um að fella niður bótarétt A, í þrjá mánuði er staðfest.
F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála
Kári Gunndórsson