Hinn 9. apríl 2025 kvað úrskurðarnefnd um upplýsingamál upp svohljóðandi úrskurð nr. 1265/2025 í máli ÚNU 25030001.
 

Kæra og málsatvik

Með erindi, dags. 2. mars 2025, kærði […] til úrskurðarnefndar um upplýs­inga­mál ákvörðun ríkissaksóknara að synja beiðni hans um aðgang að gögnum.
 
Með erindi, dags. 27. febrúar 2025, óskaði kærandi eftir að fá aðgang að gögnum sem tengdust ábendingu sem borist hefði ríkissaksóknara og varðaði kæranda. Ríkis­saksóknari afhenti kæranda samdægurs afrit af texta tölvupósts þar sem innihald póstsins kom fram. Í framhaldi af því óskaði kærandi eftir að fá tölvupóstinn í heild sinni afhentan, þar sem upplýsingar um sendanda kæmu fram. Með svari, dags. 28. febrúar 2025, hafnaði ríkissaksóknari því að afhenda kæranda frekari upplýsingar og kvaðst ekki hafa upplýsingar um hver hefði sent tölvupóstinn.
 
Í kæru til úrskurðarnefndarinnar kemur fram að tölvupósturinn muni hafa verið sendur ríkissak­sóknara nafnlaust. Tölvupósturinn innihaldi ýmsar dylgjur um kæranda. Kærandi hafi persónu­lega hagsmuni af því að vita hver vegi að mannorði hans með þeim hætti sem gert sé í tölvupóstinum, enda komi til greina að höfða meiðyrðamál gegn viðkomandi.
 

Málsmeðferð

Kæran var kynnt ríkissaksóknara með erindi, dags. 6. mars 2025, og embættinu gefinn kostur á að koma á fram­færi umsögn um kæruna. Þá var þess óskað að ríkissaksóknari afhenti úrskurðarnefnd um upp­lýs­inga­mál þau gögn sem kær­an varðar.
 
Gögnin sem kæran varðar bárust úrskurðarnefndinni 6. mars 2025. Umsögn ríkissaksóknara barst úrskurðarnefndinni 12. mars 2025. Í umsögn­inni kemur fram að sendandi þess tölvupósts sem um ræðir skrifi undir dul­nefni og netfangið sem hann noti sé líklega útbúið þannig að erfitt sé að rekja það til send­andans. Ástæðan sem sendandi gefur upp fyrir að skrifa undir dulnefni sé ótti við hefnd­araðgerðir eða útilokun af hálfu stuðningsmanna kæranda og annarra einstaklinga sem nefnd­ir eru í tölvupóstinum. Með vísan til þessa teldi ríkissaksóknari varlegra, með hliðsjón af 3. mgr. 14. gr. upplýsingalaga, nr. 140/2012, að afhenda kæranda ekki þau gögn sem innihalda net­fang send­anda, þar sem ekki væri útilokað að hann geti tengt það við sendanda þrátt fyrir dul­nefn­ið.
 
Umsögn ríkissaksóknara var kynnt kæranda með erindi, dags. 18. mars 2025, og honum gefinn kostur á að koma á fram­færi frekari at­huga­semd­um. Frekari athugasemdir frá kæranda bárust ekki.
 

Niðurstaða

Í máli þessu er deilt um rétt kæranda til aðgangs að tölvupósti sem varðar kæranda og sendur var ríkis­saksóknara. Ríkisaksóknari afhenti kæranda afrit af innihaldi tölvupóstsins en synjaði honum um aðgang að tölvupóstinum í heild á grundvelli 3. mgr. 14. gr. upplýsingalaga, nr. 140/2012.
 
Úrskurðanefnd um upplýsingamál hefur farið yfir gagnið og af innihaldi þess er ljóst að efni tölvu­pósts­ins varðar kæranda sjálfan með þeim hætti að um aðgang að honum fer samkvæmt 14. gr. upp­lýs­inga­laga. Sá réttur er ríkari en réttur almennings til aðgangs að gögnum samkvæmt 5. gr. laganna.
 
Í 1. mgr. 14. gr. upplýsingalaga segir að stjórnvöldum sé skylt, sé þess óskað, að veita aðila sjálfum aðgang að fyrirliggjandi gögnum ef þau hafa að geyma upplýsingar um hann sjálf­an. Í 3. mgr. sömu greinar kemur fram að heimilt sé að takmarka aðgang aðila að gögnum ef þau hafa jafnframt að geyma upplýsingar um einkamálefni annarra, enda vegi þeir hagsmunir sem mæla með því að upplýsingunum sé haldið leyndum þyngra en hagsmunir þess sem fer fram á að­gang að gögnunum.
 
Í athugasemdum við 14. gr. í greinargerð með frumvarpi því sem varð að upplýsingalögum, nr. 140/2012, segir um 3. mgr. að algengt sé að gögn sem hafi að geyma upplýsingar um aðila sjálfan hafi að geyma upplýsingar um einka-, fjárhags- eða viðskiptamálefni annarra. Þegar fram komi beiðni um aðgang að slíkum gögnum sé þannig líklegt að það reyni á andstæða hagsmuni, annars veg­ar þess sem upplýsinga óskar og hins vegar annarra þeirra sem hlut eiga að máli og kunna að eiga réttmæta hagsmuni af því að tilteknum atriðum er þá varða sé haldið leyndum. Kjarni regl­unn­ar í 3. mgr. felist í því að vega skuli og meta þessa gagnstæðu hagsmuni. Aðgangur að gögnum verði því aðeins takmarkaður ef talin sé hætta á að einkahagsmunir skaðist verði aðila veittur að­gangur að upplýsingunum. Leggja þurfi mat á aðstæður í hverju máli fyrir sig.
 
Úrskurðarnefndin vekur athygli á að í lögum er ekki að finna ákvæði þar sem mælt er fyrir um nafn­leynd þess sem kemur á framfæri ábendingu til stjórnvalds í tilviki á borð við það sem er uppi í máli þessu, sem kynni að takmarka rétt kæranda til aðgangs að upplýsingunum. Slík ákvæði um nafn­leynd er að finna í lögum, sbr. til dæmis 19. gr. barnaverndarlaga, nr. 80/2002, um nafnleynd til­kynnanda í barnaverndarmálum. Þar sem sambærilega reglu er ekki að finna varðandi þá ábend­ingu sem mál þetta lýtur að verða tak­mark­anir á rétti kæranda til aðgangs að umbeðnum tölvupósti aðeins byggðar á 3. mgr. 14. gr. upplýsingalaga.
 
Úrskurðanefndin hefur farið yfir tölvu­póst­inn sem deilt er um aðgang að. Ljóst er að nafn send­andans er dulnefni og tölvupóstfangið sem pósturinn var sendur frá vísar til dulnefnisins. Í póst­in­um segir að það sé gert af ótta við hefndaraðgerðir eða útilokun af hálfu stuðningsmanna kæranda. Af gögnum málsins og atvikum þess að öðru leyti verður ekki ráðið að unnt sé með góðu móti að rekja tölvupóstinn til ákveðins einstaklings. Það er því mat nefndarinnar að upplýsingar um nafn og netfang sendanda teljist ekki vera upplýsingar um einkamálefni hans í skilningi 3. mgr. 14. gr. upp­lýsingalaga. Nefndin telur að jafnvel þótt unnt reyndist að bera kennsl á sendanda tölvupósts­ins vægju hagsmunir kæranda af að fá aðgang að upplýsingum um auðkenni sendandans þyngra en hags­munir sendandans af að upplýsingarnar færu leynt. Þar sem ekki liggur fyrir hver er sendandi tölvu­póstsins verður afstöðu hans til afhendingar gagnsins ekki leitað. Að framangreindu virtu telur nefndin að hvorki 3. mgr. 14. gr. upplýsingalaga né önnur takmörkunarákvæði laganna eigi við um aðgang kæranda að tölvupóstinum í heild sinni. Verður ríkissaksóknara því gert að veita kæranda aðgang að honum.
 

Úrskurðarorð

Ríkissaksóknari skal veita kæranda, […], aðgang að tölvupósti í heild sinni, sem sendur var embættinu 24. febrúar 2025 kl. 6.31 og varðar kæranda.
 
 
 
 
Trausti Fannar Valsson, formaður
Hafsteinn Þór Hauksson