Mál nr. 585/2024-Úrskurður

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 585/2024

Fimmtudaginn 6. febrúar 2025.

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Arnar Kristinsson lögfræðingur.

Með kæru, dags. 18. nóvember 2024, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 30. september 2024, um að setja greiðslur atvinnuleysisbóta til hans á bið.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um greiðslur atvinnuleysisbóta hjá Vinnumálastofnun 11. september 2024. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 30. september 2024, var kæranda tilkynnt að umsókn hans hefði verið samþykkt en með vísan til þess að hann ætti ótekinn biðtíma frá fyrri umsókn yrðu bætur ekki greiddar fyrr en sá tími væri liðinn.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 18. nóvember 2024. Með bréfi, dags. 20. nóvember 2024, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst 14. janúar 2025 og var hún kynnt kæranda með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 15. janúar 2025. Athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi greinir frá því að hafa misst rétt til atvinnuleysisbóta í mars 2024. Kærandi hafi fengið sent boð um að mæta á námskeið sem hann hafi aldrei séð. Hann hafi verið búinn að segja Vinnumálastofnun frá því á þeim tíma að hann hefði glatað símanum sínum og aldrei séð skilaboðin. Það hafi ekki verið tekið gilt og við það hafi verið setið. Í september 2024 hafi kærandi aftur sótt um atvinnuleysisbætur og sú umsókn hafi verið samþykkt 30. september 2024 en þá hafi enn verið þriggja mánaða biðtími. Kærandi spyrji hvort biðtíminn sé ekki liðinn eftir að hann hafi verið tekinn af bótum í mars.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að kærandi hafi sótt um greiðslu atvinnuleysisbóta með umsókn, dags. 24. júlí 2023. Þann 10. nóvember 2023 hafi kæranda verið gert að sæta viðurlögum vegna höfnunar á þátttöku í vinnumarkaðsúrræði. Þann 18. mars 2024 hafi kæranda aftur verið gert að sæta viðurlögum vegna fjarveru hans í boðað viðtal hjá stofnuninni. Kærandi hafi ekki staðfest atvinnuleit í mars 2024 og því verið afskráður af atvinnuleysisskrá. Kærandi hafi því ekki verið búinn að taka út biðtíma sinn við afskráningu.

Kærandi hafi aftur sótt um greiðslu atvinnuleysisbóta með umsókn, dags. 11. september 2024. Með erindi, dags. 30. september 2024, hafi kæranda verið tilkynnt að umsókn hans hefði verið samþykkt. Útreiknaður bótaréttur kæranda hafi verið 100%. Kærandi hafi verið upplýstur um, með vísan til viðurlagaákvörðunar stofnunarinnar frá 18. mars 2024, að ótekinn biðtími eftir greiðslum atvinnuleysistrygginga væri þrír mánuðir.

Lög nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verði atvinnulausir, sbr. 1. gr. laganna.

Mál þetta varði viðurlagaákvarðanir í máli kæranda frá 2023 og frá því í mars 2024. Þriggja mánaða kærufrestur vegna þeirra ákvarðana hafi verið liðinn þegar kæra hafi borist nefndinni, sbr. 5. gr. laga nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála. Eftir standi ákvörðun Vinnumálastofnunar um að kærandi skuli sæta eftirstöðvum viðurlaga þegar hann hafi sótt um greiðslu atvinnuleysisbóta að nýju, frá og með 11. september 2024. Eins og að framn greini hafi kæranda með ákvörðun stofnunarinnar, dags. 10. nóvember 2023, verið gert að sæta viðurlögum í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sökum þess að hann hafi ekki sinnt boðun á kynningarfund og þá hafi kæranda aftur verið gert að sæta viðurlögum á grundvelli 1. mgr. 58. gr., sbr. 1. mgr. 61. gr. laganna þann 8. mars 2024 þar sem hann hafi ekki sinnt boðun í viðtal á þjónustuskrifstofu. Kærandi hafi síðar verið afskráður í kerfum stofnunarinnar þar sem hann hafi ekki staðfest atvinnuleit í mars 2024.

Í 3. mgr. 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé kveðið á um heimild til að fella niður biðtíma atvinnuleitanda í þeim tilfellum sem viðkomandi starfi á vinnumarkaði áður en biðtími hafi liðið. Í ákvæðinu segi:

„Taki hinn tryggði starfi sem ekki er hluti af vinnumarkaðsaðgerðum meðan á viðurlagatíma skv. 1. mgr. stendur falla viðurlögin niður eftir að hinn tryggði hefur starfað í a.m.k. hálfan mánuð áður en hann sækir aftur um atvinnuleysisbætur enda hafi hann sagt starfinu lausu eða misst það af gildum ástæðum. Vari starfið í skemmri tíma, hann hefur sagt starfi sínu lausu án gildra ástæðna eða misst það af ástæðum sem hann á sjálfur sök á heldur viðurlagatíminn áfram að líða þegar hinn tryggði sækir aftur um atvinnuleysisbætur, sbr. einnig 61. gr.“

Þá segi í 1. mgr. 61. gr.:

„Sá sem hefur sætt viðurlögum skv. 57.–59. gr. eða biðtíma skv. 54. og 55. gr. og eitthvert þeirra tilvika sem þar greinir á sér stað að nýju á sama tímabili skv. 29. gr. skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að [þremur mánuðum liðnum frá þeim degi er ákvörðun Vinnumálastofnunar um ítrekunaráhrif liggur fyrir enda hafi hann fengið greiddar atvinnuleysisbætur skemur en samtals 24 mánuði á sama tímabili skv. 29. gr. Hafi hinn tryggði fengið greiddar atvinnuleysisbætur í samtals 24 mánuði eða lengur á sama tímabili skv. 29. gr. þegar atvik sem lýst er í 1. málsl. á sér stað skal hinn tryggði ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann uppfyllir skilyrði 31. gr.“

Í tilfelli kæranda hafi verið um að ræða þriggja mánaða ítrekuð viðurlög. Kærandi hafi verið afskráður í lok mars 2024 þar sem hann hafi ekki staðfest atvinnuleit þann mánuðinn.

Þegar kærandi hafi sótt að nýju um greiðslu atvinnuleysisbóta í september 2024 hafi hann því enn átt eftir að taka út eftirstöðvar biðtíma frá viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 18. mars 2024.

Í 4. mgr. 61. gr. laga nr. 54/2006 sé fjallað um hvenær biðtími samkvæmt ákvæðinu geti fallið niður. Þar komi fram að ítrekunaráhrif samkvæmt ákvæðinu falli niður þegar nýtt tímabil samkvæmt 29. gr. hefjist, sbr. 30. eða 31. gr. laganna. Í 31. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé fjallað um hvenær nýtt tímabil geti hafist áður en fyrra tímabili ljúki að fullu. Ákvæðið hljóði svo:

„Nýtt tímabil skv. 29. gr. hefst þegar hinn tryggði sækir að nýju um atvinnuleysisbætur til Vinnumálastofnunar eftir að hafa starfað samfellt á innlendum vinnumarkaði í a.m.k. 24 mánuði frá því að hann fékk síðast greiddar atvinnuleysisbætur. Að öðru leyti gilda ákvæði III. og IV. kafla um skilyrði atvinnuleysistryggingar hins tryggða eftir því sem við getur átt.“

Þegar kærandi hafi sótt um atvinnuleysisbætur að nýju hafi hann ekki unnið samfellt í að minnsta kosti 24 mánuði frá því að hann hafi síðast fengið greiddar atvinnuleysisbætur og því ekki áunnið sér rétt til nýs bótatímabils. Kærandi þurfi því að sæta biðtíma áður en greiðslur atvinnuleysisbóta geti hafist.

Með vísan til alls framangreinds sé það niðurstaða Vinnumálastofnunar að rétt hafi verið staðið að ákvörðun í máli kæranda og að eftirstöðvar viðurlaga hans skuli halda áfram að líða.

IV.  Niðurstaða

Kærð er ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 30. september 2024, um að setja greiðslur atvinnuleysisbóta til kæranda á bið.

Með ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 18. mars 2024 var réttur kæranda til atvinnuleysisbóta felldur niður í þrjá mánuði á grundvelli 1. mgr. 58. gr., sbr. 1. mgr. 61. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar þar sem hann mætti ekki í boðað viðtal hjá stofnuninni. Kærandi var afskráður af atvinnuleysisskrá frá 1. mars 2024 þar sem hann staðfesti ekki atvinnuleit. Kærandi tók því ekki út framangreindan viðurlagatíma.

Kærandi sótti á ný um atvinnuleysisbætur hjá Vinnumálastofnun 11. september 2024. Umsókn kæranda var samþykkt 30. september 2024 en tekið var fram að bætur yrðu ekki greiddar fyrr en ótekinn biðtími frá fyrri umsókn væri liðinn.

Í 5. mgr. 61. gr. laga nr. 54/2006 kemur fram að ítrekunaráhrif samkvæmt ákvæðinu falli niður þegar nýtt tímabil samkvæmt 29. gr. hefjist, sbr. 30. eða 31. gr. laganna. Í 29. gr. laga nr. 54/2006 er kveðið á um að sá sem teljist tryggður samkvæmt lögunum geti átt rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta samfellt í 30 mánuði frá þeim degi er Vinnumálastofnun tók við umsókn hans um atvinnuleysisbætur nema annað leiði af lögunum. Biðtími eftir greiðslu atvinnuleysisbóta samkvæmt X. kafla telst hluti tímabilsins sem og sá tími er viðurlög samkvæmt XI. kafla standa yfir. Í 4. mgr. 29. gr. laganna kemur fram að tímabilið samkvæmt 1. mgr. haldi áfram að líða þegar hinn tryggði sækir að nýju um atvinnuleysisbætur til Vinnumálastofnunar eftir að hafa starfað í skemmri tíma en 24 mánuði á innlendum vinnumarkaði frá því að hann fékk síðast greiddar atvinnuleysisbætur. Þá segir í 31. gr. laga nr. 54/2006 að nýtt tímabil samkvæmt 29. gr. hefjist þegar hinn tryggði sækir að nýju um atvinnuleysisbætur til Vinnumálastofnunar eftir að hafa starfað samfellt á innlendum vinnumarkaði í að minnsta kosti 24 mánuði frá því að hann fékk síðast greiddar atvinnuleysisbætur.   

Samkvæmt gögnum málsins hafði kærandi ekki, þegar umsókn hans barst Vinnumálastofnun þann 11. september 2024, starfað í 24 mánuði á innlendum vinnumarkaði frá því að hann fékk síðast greiddar atvinnuleysisbætur. Kærandi hafði því ekki áunnið sér rétt til nýs bótatímabils samkvæmt 31. gr. laga nr. 54/2006 og því hélt allur ótekinn biðtími vegna eldri viðurlaga áfram að líða þegar hann skráði sig atvinnulausan að nýju 11. september 2024.

Með vísan til framangreinds er hin kærða ákvörðun staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 30. september 2024, um að setja greiðslur atvinnuleysisbóta til A, á bið, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir