Miðvikudaginn 9. júlí 2025 var í félags- og húsnæðismálaráðuneytinu kveðinn upp svohljóðandi

ú r s k u r ð u r:

Með erindi til félags- og húsnæðismálaráðuneytis, dags. 18. mars 2025, sbr. einnig erindi til ráðuneytisins, dags. 10. apríl 2025, kærði […], lögmaður, fyrir hönd MAS Múrverks ehf., kt. 420218-1090, og […], sem er albanskur ríkisborgari, fd. […], ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 12. mars 2025, um synjun á veitingu tímabundins atvinnuleyfis til handa […] í því skyni að ráða sig til starfa hjá MAS Múrverki ehf. auk þess sem óskað var eftir að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar yrði frestað. Úrskurður þessi lýtur eingöngu að beiðni kærenda um frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar.

Málsatvik og málsástæður

Málavextir verða hér einungis raktir að því marki sem þörf er á í tengslum við beiðni kærenda um frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar.

Mál þetta varðar ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 12. mars 2025, um synjun á veitingu tímabundins atvinnuleyfis til handa […] í því skyni að ráða sig til starfa hjá MAS Múrverki ehf.

Þeirri ákvörðun vildu kærendur ekki una og kærðu þeir ákvörðunina til ráðuneytisins með erindi, dags. 18. mars 2025, sbr. einnig erindi til ráðuneytisins, dags. 10. apríl 2025, auk þess sem kærendur óskuðu eftir því að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar yrði frestað með vísan til 2. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Í erindi kærenda eru færð fram þau rök fyrir frestun réttaráhrifa á grundvelli 2. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga að viðkomandi útlendingur hafi verulega hagsmuni af því að starfa hér á landi á meðan mál hans er til meðferðar hjá ráðuneytinu. Fram kemur að verði réttaráhrifum ákvörðunarinnar ekki frestað myndi það að mati kærenda hafa víðtæk áhrif á líf viðkomandi útlendings þar sem það gæti meðal annars orðið til þess að honum yrði vísað úr landi og bannað að koma til landsins síðar á grundvelli heimilda í lögum um útlendinga, nr. 80/2016, en í ljósi aðstæðna yrði slík ákvörðun að mati kærenda verulega ósanngjörn og kynni að valda gríðarlegum réttarspjöllum og óbætanlegu tjóni.

Erindi kærenda var sent Vinnumálastofnun til umsagnar með bréfi ráðuneytisins, dags. 11. apríl 2025 og var stofnuninni veittur frestur til 30. apríl til að veita umbeðna umsögn. Í bréfinu óskaði ráðuneytið sérstaklega eftir umsögn Vinnumálastofnunar í tengslum við beiðni kærenda um frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar auk þess sem ráðuneytið óskaði eftir afriti af öllum gögnum málsins.

Í umsögn Vinnumálastofnunar, dags. 23. júní 2026, kemur meðal annars fram að viðkomandi útlendingur hafi áður fengið útgefið tímabundið atvinnuleyfi á grundvelli 9. gr. laga um atvinnuréttindi útlendinga vegna skorts á starfsfólki vegna starfs hjá hlutaðeigandi atvinnurekanda sem múrari og hafi leyfið verið veitt með vísan til framlagðra menntunargagna og útgefins starfsleyfis til handa viðkomandi útlendingi. Í umsögn Vinnumálastofnunar er ekki tekin afstaða til kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa.

Niðurstaða

Samkvæmt 1. mgr. 34. gr. laga nr. 97/2002, um atvinnuréttindi útlendinga, er atvinnurekanda og útlendingi sameiginlega heimilt að kæra til félags- og húsnæðismálaráðuneytis ákvarðanir Vinnumálastofnunar á grundvelli laganna. Samkvæmt 2. mgr. 34. gr. laganna frestar stjórnsýslukæra ekki réttaráhrifum ákvörðunar Vinnumálastofnunar. Í athugasemdum við 15. gr. frumvarps þess er varð að lögum nr. 78/2008, um breytingu á lögum nr. 97/2002, um atvinnuréttindi útlendinga, og lögum nr. 74/1993, um frjálsan atvinnu- og búseturétt launafólks innan Evrópska efnahagssvæðisins, er varð að 34. gr. gildandi laga um atvinnuréttindi útlendinga, er tekið fram að miðað sé við að ráðuneytinu „sé engu síður heimilt á grundvelli 2. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar þar sem ástæður mæla með því.“

Í máli þessu er kærð ákvörðun Vinnumálastofnunar um synjun á veitingu tímabundins atvinnuleyfis en stofnunin synjaði um veitingu leyfisins með vísan til 7. mgr. 19. gr. laga um atvinnuréttindi útlendinga þar sem viðkomandi útlendingur hafi að mati stofnunarinnar lagt fram röng eða villandi gögn við fyrri umsóknir um atvinnuleyfi. Enn fremur vísar stofnunin í ákvörðun sinni til þess að fyrir liggi að þar til bær stjórnvöld hafi afturkallað viðurkenningu á starfsréttindum og starfsleyfi viðkomandi útlendings í múraraiðn.

Í gögnum málsins kemur jafnframt fram að sótt hafi verið um framlengingu á tímabundnu atvinnuleyfi fyrir viðkomandi útlending vegna skorts á starfsfólki á grundvelli 9. gr. laga um atvinnuréttindi útlendinga. Enn fremur kemur fram að viðkomandi útlendingi hafi áður verið veitt tímabundið atvinnuleyfi til að gegna starfi múrara en við veitingu þess leyfis hafi legið fyrir að viðkomandi útlendingur hafi fengið viðurkenningu á starfsréttindum hér á landi og útgefið starfsleyfi. 

Samkvæmt 2. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993, er æðra stjórnvaldi heimilt að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar meðan kæra er til meðferðar þar sem ástæður mæla með því. Í athugasemdum við 2. mgr. 29. gr. frumvarps þess er síðar varð að stjórnsýslulögum kemur meðal annars fram að ávallt verði að vega og meta í hverju tilviki fyrir sig hvort réttlætanlegt sé að fresta réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en við slíkt mat beri að líta til réttmætra hagsmuna hjá öllum aðilum máls. Þá kemur fram að reglan þyki nauðsynleg þar sem kæruheimild geti í raun orðið þýðingarlaus ef æðra stjórnvald hefur ekki heimild til þess að fresta réttaráhrifum ákvörðunar. Jafnframt kemur fram að ákvæðið hafi mesta þýðingu varðandi ákvarðanir sem fela í sér breytta réttarstöðu fyrir aðila, svo sem boð eða bann. Það hafi hins vegar sjaldnast nokkra þýðingu þegar um sé að ræða neikvæðar stjórnvaldsákvarðanir þar sem synjanir hafi í för með sér óbreytt ástand fyrir aðila. Enn fremur kemur fram að það mæli með því að fresta réttaráhrifum ákvörðunar ef aðili máls er einungis einn og sú ákvörðun sem um ræðir er íþyngjandi fyrir hann. Í athugasemdunum kemur einnig fram að líta beri til þess hversu langt sé um liðið frá því að hin kærða ákvörðun var tilkynnt aðilum en einnig verði að horfa til þess hversu líklegt það sé að ákvörðuninni verði breytt.

Að framangreindu virtu lítur ráðuneytið almennt svo á að við mat á því hvort fresta skuli réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar beri ávallt að leggja heildstætt mat á aðstæður. Í máli þessu liggur fyrir að viðkomandi útlendingur hafi áður starfað hér á landi sem múrari á grundvelli tímabundins atvinnuleyfis vegna skorts á starfsfólki. Enn fremur liggur fyrir í málinu að viðurkenning á starfsréttindum viðkomandi útlendings sem og starfsleyfi hans sem múrari hafi verð afturkallað af þar til bærum aðilum.

Eins og atvikum þessa máls er háttað, sbr. framangreint, verður því að mati ráðuneytisins að líta svo á að synjun Vinnumálastofnunar feli ekki í sér breytta réttarstöðu fyrir aðila máls, enda hafi viðurkenning á starfsréttindum sem og starfsleyfi viðkomandi útlendings sem múrara verið afturkallað og honum því þegar óheimilt að starfa hér á landi við múraraiðn áður en ákvörðun stofnunarinnar var tekin. Er það því mat ráðuneytisins að ekki séu fyrir hendi ástæður sem mæli með frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar.

Í ljósi framangreinds telur ráðuneytið að ástæður í máli þessu mæli ekki með því að réttaráhrifum umræddrar ákvörðunar Vinnumálastofnunar verði frestað þar til niðurstaða ráðuneytisins liggur fyrir í málinu og því verði ákvæði 2. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga ekki beitt í máli þessu.

Úrskurðarorð

Beiðni um frestun réttaráhrifa ákvörðunar Vinnumálastofnunar, dags. 12. mars 2025, um synjun á veitingu tímabundins atvinnuleyfis til handa […], sem er albanskur ríkisborgari, í því skyni að ráða sig til starfa hjá MAS Múrverki ehf. meðan kæran er til meðferðar hjá ráðuneytinu, er hafnað.