Hoppa yfir valmynd
Kærunefnd útlendingamála

Nr. 1293/2024 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

 

Hinn 20. desember 2024 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 1293/2024

í stjórnsýslumálum nr. KNU24110080 og KNU24110081

 

Beiðni um frestun réttaráhrifa í máli

[...], [...] og barns þeirra

 

Málsatvik

Hinn 7. nóvember 2024 staðfesti kærunefnd útlendingamála ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 18. júní 2024, um að synja [...], fd. [...] (hér eftir M), [...], fd. [...] (hér eftir K) og barni þeirra, [...], fd. [...] (hér eftir A), ríkisborgurum Venesúela, um alþjóðlega vernd hér á landi ásamt því að synja þeim um dvalarleyfi á grundvelli 74. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016. Úrskurður kærunefndar var birtur fyrir aðilum 7. nóvember 2024 og 14. nóvember 2024 barst kærunefnd beiðni aðila um frestun réttaráhrifa á úrskurði nefndarinnar. Hinn 21. nóvember 2024 barst kærunefnd greinargerð aðila og fylgiskjal. Viðbótargögn bárust nefndinni 28. nóvember 2024.

Aðilar krefjast þess að réttaráhrifum úrskurðar kærunefndar útlendingamála verði frestað á meðan þau fara með mál sitt fyrir dómstóla, sbr. 2. málsl. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016.

Málsástæður aðila

Aðilar byggja kröfu sína á því að skilyrði 2. málsl. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga, þ.e. skilyrðið að ástæða sé til að frestað verði réttaráhrifum úrskurðar kærunefndar útlendingamála í máli aðila. Aðilar telja nauðsynlegt að höfða dómsmál til ógildingar á úrskurði kærunefndar á þeim grundvelli að þau eigi í raunverulegri hættu á að verða fyrir ofsóknum af hálfu yfirvalda í Venesúela verði þeim gert að snúa aftur til heimaríkis vegna stjórnmálaskoðana þeirra. Þau séu illa útsett fyrir ofsóknum á framangreindum grundvelli og vísa máli sínu til stuðnings til frásagna sinna í viðtölum hjá Útlendingastofnun og framlagðra gagna málsins. Það sé mat aðila að kærunefnd hafi komist að rangri efnislegri niðurstöðu í máli þeirra. Auk þess sé verulegur vafi uppi um það hvort réttmætt sé að veita ekki ríkisborgurum Venesúela alþjóðlega vernd á grundvelli 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga vegna aðstæðna þar í landi, m.a. m.t.t. veitingar slíkrar verndar til fjölda ríkisborgara Venesúela hér á landi undanfarin ár, sbr. jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Telji aðilar að aðstæður í Venesúela hafi ekki batnað að undanförnu. Framangreint leiði til þess að sannarlega sé ástæða fyrir aðila að leita réttar síns fyrir dómstólum. Þá byggja aðilar á því að óeðlilegt hafi verið að birta fyrir þeim úrskurð kærunefndar 13 dögum áður en þau hafi með réttu áunnið sér rétt til þess að hljóta dvalarleyfi á grundvelli 2. mgr. 74. gr. laga um útlendinga um lögbundna tímafresti stjórnvalda til að vinnslu umsókna um alþjóðlega vernd. Vísa þau einnig til nýs ákvæðis 4. mgr. 43. gr. reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017, með síðari breytingum. Aðilar telja vafaatriði hvort framangreint reglugerðarákvæði eigi sér stoð í lögum um útlendinga. Aðilar vísa einnig til birtra verklagsreglna kærunefndar útlendingamála um viðmið vegna frestunar réttaráhrif á úrskurðum nefndarinnar í málum vegna alþjóðlegrar verndar, dags. 14. apríl 2023, og þeirra sjónarmiða sem kærunefnd lítur til við mat sitt sem þar koma fram. Aðilar telja sig geta orðið fyrir óafturkræfum skaða við að vera brottvísað og ekki sé fyrirséð hvort þeim takist að koma aftur til landsins ef dómur gangi þeim í hag. Framkvæmdin að þvinga aðila til Venesúela felur í sér hindrun á aðgengi að dómstólum. Óvíst sé um öryggi þeirra ef þau verða þvinguð til Venesúela og hvort þau verði til staðar til að sinna dómsmáli í símasamskiptum eða í gegnum fjarfund. Ef réttaráhrif úrskurðarins séu látin standa er að engu hafandi að geta leitað til dómstóla. Auk framangreinds vísa aðilar til sérsjónarmiða um réttarstöðu barns þeirra þar sem það glími við alvarlegan heilsufarsvanda og rekja heilsufarssögu barnsins í löngu máli. Þá lögðu þau fram ný gögn hjá kærunefnd um heilsufar barnsins. Að mati aðila sé varhugavert að leyfa úrskurðinum að standa óáreittum án þess að málið fái meðferð fyrir dómi og að aðilum verði heimilað að dvelja hér á landi þar til niðurstaða liggur fyrir, einkum vegna hagsmuna barns aðila sem uppfylli þau skilyrði að hljóta dvalarleyfi á grundvelli 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga.

Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Í íslenskum rétti gildir sú meginregla að málskot til dómstóla frestar ekki réttaráhrifum endanlegra ákvarðana stjórnvalda, sjá til hliðsjónar 2. málsl. 60. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944. Reglan er áréttuð í 1. málsl. 6. mgr. 104. laga um útlendinga nr. 80/2016 en þar segir að málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun á stjórnsýslustigi um að útlendingur skuli yfirgefa landið fresti ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess, sbr. 2. málsl. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga. Frestun á réttaráhrifum skal bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að málið hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.

Niðurstaða um hvort ástæða sé til að fresta réttaráhrifum úrskurðar kærunefndar ræðst af heildstæðu mati á hagsmunum aðila af því að réttaráhrifum úrskurðarins verði frestað og sjónarmiðum sem mæla gegn slíkri frestun. Meðal þeirra sjónarmiða sem líta ber til við þetta mat er hvort framkvæmd úrskurðarins valdi aðilum óafturkræfum skaða, hvort framkvæmdin feli í sér verulegar hindranir á aðgengi aðila að dómstólum, hvort aðstæður sem þýðingu geta haft fyrir málið hafi breyst verulega eða hvort þörf sé á sérstakri varúð, m.a. með tilliti til hagsmuna barna. Þá lítur kærunefnd til þess hlutverks stjórnvalda að tryggja skilvirka framkvæmd laga um útlendinga. Kærunefnd hefur jafnframt litið til þess að heimild til frestunar réttaráhrifa á úrskurði nefndarinnar er undantekning frá meginreglu sem aðeins sé ætlað að ná til tilvika þar sem ástæða er til þess að fresta framkvæmd. Réttaráhrifum úrskurðar verði því ekki frestað af þeirri ástæðu einni að úrskurðurinn verði borinn undir dómstóla heldur þurfi að liggja fyrir tilteknar ástæður í fyrirliggjandi máli svo kærunefnd fallist á slíka beiðni.

Ljóst er að vera aðila á landinu er ekki forsenda fyrir því að mál sem þau höfða til ógildingar á úrskurði kærunefndar sé tækt til meðferðar hjá dómstólum. Þá hafa aðilar möguleika á að gefa skýrslu fyrir dómi þótt þau sé ekki hér á landi, sbr. 2. mgr. 49. gr. og 3. og 4. mgr. 51. gr. laga um meðferð einkamála nr. 91/1991. Enn fremur hafa aðilar þess kost að nýta rétt sinn til komu og tímabundinnar dvalar hér á landi á grundvelli 20. gr. laga um útlendinga til að vera við réttarhöld sín og gefa skýrslu fyrir dómi hafi endurkomubann þeirra ekki tekið gildi. Í því ljósi og með vísan til aðstæðna aðila að öðru leyti er það niðurstaða kærunefndar að ekki sé ástæða til að fresta réttaráhrifum úrskurðar í máli aðila á þeim grundvelli að framkvæmd úrskurðarins geti valdið tjóni á málatilbúnaði þeirra fyrir dómstólum eða skerði réttindi sem þeim eru tryggð samkvæmt 70. gr. stjórnarskrárinnar, sbr. einnig dóma Héraðsdóms Reykjavíkur í málum nr. E-2434/2017, frá 23. maí 2018, og E-6830/2020, frá 15. desember 2020.

Með úrskurði kærunefndar útlendingamála, sem er sjálfstæð stjórnsýslunefnd, hefur verið tekin afstaða til málsástæðna aðila varðandi umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi og dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða og komist að niðurstöðu um að synja umsókn þeirra. Kærunefnd ítrekar það sem kemur fram í úrskurði í máli aðila að athugun nefndarinnar hefur ekki leitt í ljós gögn sem gefa tilefni til að ætla að aðstæður í heimaríki séu þess eðlis að endursending aðila þangað sé í andstöðu við 1. og 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga. Í samræmi við framangreint er það jafnframt mat kærunefndar að aðilar eigi ekki á hættu að verða fyrir óafturkræfum skaða snúi þau aftur til heimaríkis.

Að því er varðar athugasemdir aðila um að ákvæði 4. mgr. 43. gr. reglugerðar um útlendinga skorti lagaheimild bendir nefndin á 5. mgr. 23. gr. laga um útlendinga. Hvað varðar framlögð gögn aðila varðandi nauðsynlega þjónustu við barnið A bendir nefndin á að afstaða til þess var tekin í úrskurði nefndarinnar og lá þá fyrir að A myndi þurfa frekari þjónustu. Hvað varðar fyrirhugaða aðgerð á A bendir nefndin á 3. mgr. 104. gr. laga um útlendinga en þar er mælt fyrir um að Útlendingastofnun sé heimilt að veita lengri frest til að yfirgefa landið sjálfviljugur þegar það telst nauðsynlegt vegna sanngirnissjónarmiða. Með þessum leiðbeiningum tekur nefndin ekki afstöðu til þess hvernig slík beiðni yrði afgreidd.

Tiltölulega skammur tími er liðinn síðan nefndin úrskurðaði í máli aðila. Ekkert í gögnum málsins, bendir til þess að aðstæður aðila eða aðstæður í ríkinu, sem vísa á aðilum til, hafi breyst verulega síðan nefndin úrskurðaði í málinu á þann hátt að nefndin telji að það gæti haft áhrif á efnislega niðurstöðu málsins. Eftir skoðun á beiðni aðila um frestun réttaráhrifa telur kærunefnd að athugasemdir sem þar koma fram séu ekki þess eðlis að ástæða sé til að ætla að niðurstaða kærunefndar í málinu sé haldin annmarka sem leitt gæti til ógildingar úrskurðarins.

Samkvæmt framansögðu er það mat kærunefndar að ekki sé ástæða til að fallast á beiðni aðila um frestun réttaráhrifa úrskurðar kærunefndar í máli þeirra.

 

ÚRSKURÐARORÐ

 

Kröfu aðila er hafnað.

The appellants’ request is denied.

 

Fyrir hönd kærunefndar útlendingamála,

 

 

Þorsteinn Gunnarsson, formaður.

 


Úrskurðir, ákvarðanir og aðrar úrlausnir sem birtast á vef Stjórnarráðsins eru á ábyrgð viðkomandi stjórnvalds. 
Stjórnarráðið ber ekki ábyrgð á efni frá sjálfstæðum stjórnvöldum umfram það sem leiðir af lögum.

Hafa samband

Ábending / fyrirspurn
Ruslvörn
Vinsamlegast svaraðu í tölustöfum

Ef um er að ræða áríðandi erindi til borgaraþjónustu utanríkisráðuneytisins þá skal senda póst á [email protected]

Upplýsingar um netföng, símanúmer og staðsetningu ráðuneyta