Hoppa yfir valmynd

Haus fyrir smærri skjái

Merki Stjórnarráðs Íslands Stjórnarráð Íslands

Ræður og greinar Eyjólfs Ármannssonar


Dags.Titill
11. júní 2025Ávarp á afmælisráðstefnu Sambands íslenskra sveitarfélaga<p><span><em>Ávarp flutt á 80 ára afmælisráðstefnu Sambands íslenskra sveitarfélaga 11. júní 2025</em><br /> <br /> Ágæta sveitarstjórnarfólk og aðrir góðir gestir,&nbsp;</span></p> <p><span>Það er mér ánægja og mikill heiður að vera hér með ykkur í dag á þessari afmælisráðstefnu og halda upp á 80 ára afmæli Sambands íslenskra sveitarfélaga. Innilegar hamingjuóskir.&nbsp;</span></p> <p><span>Í tilefni dagsins er rétt að minna á það lykilhlutverk sem íslensk sveitarfélög gegna í samfélaginu. Sem hornsteinn lýðræðis, tryggja þau íbúum sínum nauðsynlega nærþjónustu og frelsi til að taka ákvarðanir sem hafa bein áhrif á þá.&nbsp;</span></p> <p><span>Stjórnsýslustigin tvö á Íslandi, ríki og sveitarfélög, bera sameiginlega ábyrgð á opinberri þjónustu. Góð samskipti þessara stjórnsýslustiga eru afar mikilvæg fyrir íbúa landsins.&nbsp;</span></p> <p><span>Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar er lögð sérstök áhersla á bætt samskipti ríkis og sveitarfélaga. Ég legg sjálfur mikla áherslu á þétt samstarf og tel að þannig tryggjum við betri þjónustu og sterkari samfélög um allt land.&nbsp;</span></p> <p><span>Á Alþingi er nú til meðferðar frumvarp mitt til laga um breytingar á sveitarstjórnarlögum, sem fela í sér skýrari feril um mat á fjárhagslegum áhrifum lagafrumvarpa og annarra stjórnvaldsfyrirmæla á sveitarfélög.&nbsp;</span></p> <p><span>Þar er lögð til ný leið til að leysa úr ágreiningsmálum um slíkt mat á milli ríkis og sveitarfélaga. Það er von mín að nái frumvarpið fram að ganga muni það bæta samskipti milli stjórnsýslustiganna og skapa aukna sátt um fjárhagsleg samskipti ríkis og sveitarfélaga.&nbsp;</span></p> <p><span>Markmið stefnumótandi áætlunar í málefnum sveitarfélaga fyrir árin 2024-2038 eru, að sveitarfélög á Íslandi verði öflug og sjálfbær vettvangur lýðræðislegrar starfsemi og að tryggð verði þjónusta á sem jafnastan hátt. Einungis þannig jöfnum við búsetuskilyrði í landinu.&nbsp;</span></p> <p><span>Sveitarstjórnarstigið á Íslandi er öflugt, en það gæti verið mun öflugra. Ég hef sagt það áður að ég tel að sveitarfélögin þurfi að vera stærri og öflugri til að geta sinnt hlutverki sínu og ég tel að þróun sveitarstjórnarstigsins verði þannig að fjölkjarnasveitarfélögum muni fjölga.&nbsp;</span></p> <p><span>Þjónustuhlutverk sveitarfélaganna gagnvart íbúunum er lykilatriði í mínum huga og þá er afar mikilvægt að rétta umgjörðin sé til staðar.&nbsp;</span></p> <p><span>Ég veit til þess að sveitarfélög sem eru að skoða sameiningar horfa til reynslu af heimastjórnum. Ég hef þess vegna sett af stað vinnu til að skerpa á 38. gr. sveitarstjórnarlaga sem fjallar um nefnd fyrir hluta sveitarfélags, líkt og heimastjórnir, og hvernig hún nýtist sem best fyrir íbúa og stjórnsýslu sveitarfélagsins.&nbsp;</span></p> <p><span>Verið er að skoða hvaða verkefnum er rétt að slíkar heimastjórnir sinni og hvort einhverjar takmarkanir ættu að vera á valdframsali til þeirra. Einnig er til skoðunar hvernig skipun slíkra heimastjórna eða heimaráða sé best háttað.&nbsp;</span></p> <p><span>Samráð stendur nú yfir um lagabreytingar sem ég hyggst leggja til á haustþingi til að styrkja sveitarstjórnarstigið og auka sjálfbærni sveitarfélaga. Það er í samræmi við markmið stefnumótandi áætlunar í málefnum sveitarfélaga fyrir árin 2024-2038.&nbsp;</span></p> <p><span>Annars vegar er um að ræða frumvarp til laga um breytingu á lögum um tekjustofna sveitarfélaga og varðar skattlagningu orkumannvirkja.&nbsp;</span></p> <p><span>Hins vegar er um að ræða frumvarp til laga um endurskoðun sveitarstjórnarlaga, sem ég hef minnst á.&nbsp;</span></p> <p><span>Markmið breytinga á lögum um tekjustofna sveitarfélaga er að tryggja sanngjarnari hlutdeild nærsamfélaga í ávinningi af raforkuframleiðslu og auka sjálfbærni sveitarfélaga. Lagt verður til að fella úr gildi undanþágu rafveitna frá fasteignamati og að settar verði reglur um hvernig tekjum af fasteignaskatti verði dreift til sveitarfélaga þegar rafveita og áhrifasvæði hennar nær yfir tvö eða fleiri sveitarfélög.&nbsp;</span></p> <p><span>Markmið breytinga á sveitarstjórnarlögum er að tryggja að sveitarstjórnarlögin fylgi framþróun sveitarstjórnarstigsins, og að lögin séu skýr og aðgengileg.&nbsp;</span></p> <p><span>Markmiðið með breytingunum er að auka sjálfbærni sveitarfélaga. Breytingarnar snúa m.a. að reglum um fjármál sveitarfélaga og atvinnuþátttöku þeirra, eftirliti með sveitarfélögum, reglum um samvinnu sveitarfélaga, sjálfbærni sveitarfélaga og getu þeirra til að sinna lögbundnum verkefnum og fleira. Einnig verða gerðar almennar stjórnsýsluumbætur s.s. með því að skýra nánar tiltekin ákvæði og skera úr vafaatriðum.&nbsp;</span></p> <p><span>Frestur til að veita umsögn um áformin hefur verið framlengdur og er nú til og með 23. júní næstkomandi. Það er mjög mikilvægt að sveitarstjórnarfólk, íbúar sveitarfélaga og hagaðilar taki virkan þátt í samráðinu um þessi áform.&nbsp;&nbsp;</span></p> <p><span>Samtalið er nauðsynlegt til að tryggja að löggjöf um sveitarfélög endurspegli raunveruleika og þarfir sveitarfélaga til að geta sinnt hlutverki sínu og þjónustu við íbúa. Virk þátttaka í samráði eykur líkurnar á að vel takist til. Ég hvet ykkur því sérstaklega til að kynna ykkur áformin og taka þátt í samráðinu.&nbsp;</span></p> <p><span>Ég vil gjarnan nýta þetta tækifæri til að minnast á frumvarp mitt til laga um Jöfnunarsjóð sveitarfélaga, sem nú er til meðferðar í þinginu og þið þekkið núorðið mjög vel.&nbsp;</span></p> <p><span>Skyldur sveitarfélaga gagnvart íbúum sínum hvíla á þeim óháð stærð þeirra og staðsetningu. Því er markviss jöfnun forsenda þess að öll sveitarfélög geti sinnt lögbundinni þjónustu við íbúa. Hún er forsenda og skapar skilyrði fyrir búsetufrelsi og jafnar lífsgæði um landið. Jöfnunarsjóður sveitarfélaga gegnir því félagslegu hlutverki og þess vegna er gríðarlega mikilvægt að jöfnunarkerfið sé hlutlægt og byggi á traustum mælikvörðum og forsendum.&nbsp;</span></p> <p><span>Ég hef trú á því að þessi þrjú frumvörp mín sem ég hef fjallað um hér í dag komi til með að efla sveitarstjórnarstigið og getu sveitarfélaga til að veita íbúum sínum framúrskarandi þjónustu.&nbsp;</span></p> <p><span>Sterkt sveitarstjórnarstig er forsenda þess að allir landsmenn njóti sambærilegrar þjónustu og jafnra tækifæra hvar sem þeir búa.&nbsp;</span></p> <p><span>Ríkisstjórnin leggur mikla áherslu á að treysta stoðir hinna dreifðu byggða. Það er því mikilvægt nú þegar unnið er með hagræðingatillögur í ríkisrekstri að byggðasjónarmiðum sé haldið á lofti. Þannig mun ég, sem ráðherra byggðamála, leggja mig fram við að minna á mikilvægi þess að við höfum uppi byggðagleraugun við útfærslu tillagnanna. Ég vil hvetja ykkur, ágæta sveitarstjórnarfólk, til að gera slíkt hið sama.&nbsp;</span></p> <p><span>Byggðaáætlun er mikilvæg stefnumörkun og að mínu mati hefur tekist vel að tengja hana við aðrar stefnur hins opinbera, bæði ríkis og sveitarfélaga. Það er ánægjulegt að finna hve breitt eignarhald er á byggðaáætlun og þar hefur aðkoma sveitarfélaga, ekki síst í gegnum Sambandið og landshlutasamtök sveitarfélaga, verið mikil og ómetanleg.&nbsp;</span></p> <p><span>Lögum samkvæmt ber ráðherra að leggja fram á hverju kjörtímabili á Alþingi tillögu um byggðastefnu til 15 ára, ásamt fimm ára aðgerðaáætlun.&nbsp;</span></p> <p><span>Núgildandi aðgerðaáætlun nær yfir tímabilið 2022-2026. Það er því komið að því að hefja undirbúning að endurskoðun byggðaáætlunar og geri ég ráð fyrir að sú vinna hefjist í haust.&nbsp;</span></p> <p><span>Ég legg áherslu á að víðtækt samráð verði viðhaft við þá vinnu, ekki hvað síst við sveitarfélögin og samtök þeirra.&nbsp;</span></p> <p><span>Góðir gestir. Mig langar að nota tækifærið og óska íbúum allra landshluta til hamingju með nýjar sóknaráætlanir sem tóku gildi í byrjun árs og gilda til næstu fimm ára. Eftir því sem ég kynnist betur því verkfæri sem sóknaráætlanir landshluta eru, því betur sé ég hve öflugt tæki það er til byggðaþróunar. Ég mun leggja mitt af mörkum til að efla þær enn frekar og stuðla þannig að jákvæðri byggðaþróun.&nbsp;</span></p> <p><span>Auk innviðaráðuneytis leggja menningar-, nýsköpunar og háskólaráðuneytið og umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið fjárframlög til samninganna um sóknaráætlanir. Ég bind vonir við að fleiri ráðuneyti muni bætast í hópinn. Ég hef, ásamt ráðherrum ofangreindra ráðuneyta, kynnt málið í ríkisstjórn þar sem við hvöttum aðra ráðherra til að skoða beina aðkomu að sóknaráætlunum með fjárframlögum til verkefna á þeirra málefnasviðum.&nbsp;&nbsp;</span></p> <p><span>Ég tel að það sé góð von að það takist og það mun efla sóknaráætlanir enn meira.&nbsp;</span></p> <p><span>Það er líka gaman að geta sagt frá því að sóknaráætlanir hafa vakið athygli út fyrir landsteinana. Þannig hefur t.d. OECD ítrekað leitað í smiðju sóknaráætlana í tengslum við fyrirmyndir um samninga á milli stjórnsýslustiga.&nbsp;&nbsp;</span></p> <p><span>Að lokum vil ég koma að samgöngumálum, en öflugar samgöngur eru lífæð landsbyggðarinnar og eitt helsta byggðamálið. Við þekkjum öll dæmi um vegi í okkar heimabyggðum sem þarfnast úrbóta. Ríkisstjórnin hefur sett málefni innviða í forgang og er staðráðin í að vinna á uppsafnaðri viðhaldsskuld, sem myndast hefur á undanförnum árum, með því að fjárfesta sterklega í vegakerfinu.&nbsp;</span></p> <p><span>Strax á þessu ári er veitt þriggja milljarða viðbótarframlag til viðhalds í vegakerfinu, en það samsvarar um 25% aukningu miðað við meðaltöl síðustu ára.&nbsp;</span></p> <p><span>Á næsta ári er svo stefnt að því að auka fjármagn í viðhald og þjónustu vega um 7 ma.kr.&nbsp;</span></p> <p><span>Í lok tímabils fjármálaáætlunar verður þessi fjárhæð komin upp í 9 ma.kr. árlega&nbsp;</span></p> <p><span>Árleg grunnfjárveiting vegna viðhalds verður þá yfir 20 ma.kr. og með því verður loksins byrjað að vinna á uppsafnaðri viðhaldsskuld.&nbsp;</span></p> <p><span>Ég vil nota tækifærið til að vekja athygli ykkar á að 28. ágúst næstkomandi, verður innviðaþing, sem innviðaráðuneytið stendur að, og verður það haldið á Hilton Reykjavík Nordica.&nbsp;</span></p> <p><span>Þar munum við fjalla um innviðauppbyggingu í samgöngum og fjarskiptum, ræða sókn til framtíðar og hvernig við hyggjumst vinna markvisst á þeirri innviðaskuld sem safnast hefur upp undanfarin ár.</span></p> <p>Ég hvet ykkur eindregið til að taka daginn frá, mæta á þingið og taka virkan þátt í samtalinu um þessa mikilvægu innviðauppbyggingu. </p> <p>Góðir gestir. Ég þakka fyrir mig og óska ykkur góðrar ráðstefnu. Ég þakka ykkur, ágæta sveitarstjórnarfólk, fyrir ómetanlegt starf í þágu samfélagsins. </p> <p>Ég ítreka innilegar hamingjuóskir mínar í tilefni 80 ára afmælis Sambands íslenskra sveitarfélaga. Til hamingju með daginn. </p> <p>Takk fyrir.&nbsp;&nbsp;</p>
29. maí 2025Stóraukið fjármagn í viðhald vega<p><span><em>Grein birt í Morgunblaðinu 29. maí 2025</em></span></p> <p><span>Óhætt er að segja að sumarið fari vel af stað. Landsmenn brosa hringinn og dusta rykið af hjólhýsum í von um að blíðviðri síðustu daga boði langþráðan viðsnúning til betri tíðar í veðurfari. Enn hefur enginn veðurfræðingur gefið út bjartsýnisspá um rjómablíðu í sumar sem sumir segja til merkis um yfirvofandi veðursæld.&nbsp;</span></p> <p><span>Vonir um gott sumar eru skiljanlegar því greiður aðgangur að náttúru landsins er veigamikill þáttur í lífsgæðum okkar Íslendinga. Fegurð landsins og einstök náttúra laðar að ferðamenn víðs vegar að úr heiminum og er ferðaþjónustan orðin ein af meginstoðum íslensks efnahagslífs. Samkvæmt spá Ferðamálastofu í mars er gert ráð fyrir að heildarfjöldi erlendra ferðamanna árið 2025 verði um 2,2 milljónir.&nbsp;</span></p> <h2><span>Búið í haginn fyrir ferðasumar&nbsp;</span></h2> <p><span>Mikill fjöldi ferðamanna og aukin umferð heimamanna reyna verulega á innviði landsins, ekki síst vegakerfið. Við vitum að ástand vegakerfisins kallar á tafarlausar aðgerðir. Samkvæmt mati Vegagerðarinnar er áætlað að einungis 35% burðarlaga og 37% slitlaga í vegakerfinu séu í góðu ástandi. Þetta undirstrikar brýna þörf fyrir úrbætur.&nbsp;&nbsp;</span></p> <p><span>Ríkisstjórnin hefur sett málefni innviða í forgang og er staðráðin í að vinna á uppsafnaðri viðhaldsskuld sem myndast hefur á undanförnum árum með því að auka verulega fjárfestingu í vegakerfinu.&nbsp;</span></p> <p><span>Á þessu ári er veitt þriggja milljarða króna viðbótarframlag til viðhalds í vegakerfinu. Til að setja það í samhengi jafngildir sú upphæð um það bil 25% aukningu miðað við meðaltal síðustu ára. Þessum fjármunum verður m.a. varið í aðkallandi verkefni eins og endurnýjun bundins slitlags og styrkingu burðarlags.&nbsp;&nbsp;</span></p> <p><span>Strax á næsta ári er stefnt að því að verja aukalega sjö milljörðum króna í viðhald og þjónustu við vegakerfið. Þetta aukna fjármagn er meðal annars tilkomið vegna breytinga á útreikningi veiðigjalda. Það mun einkum nýtast mikilvægum vegabótum á landsbyggðinni þar sem þörfin er mest.</span></p> <h2><span>Sókn til framtíðar&nbsp;</span></h2> <p><span>Miðað við gildandi fjármálaáætlun fyrir árin 2026-2030 er gert ráð fyrir enn frekari sókn í þessum mikilvæga málaflokki. Áætlað er að árleg hækkun framlaga til viðhalds eingöngu muni nema á bilinu 4,5 til 5,5 milljörðum króna. Þetta jafngildir um 40-45% aukningu frá því sem verið hefur. Mestu máli skiptir að með þessari aukningu mun fjárfesting í viðhaldi vegakerfisins í fyrsta sinn í langan tíma ná því viðmiði sem Vegagerðin hefur metið sem viðunandi, eða um 20 milljarðar króna á ári.&nbsp;</span></p> <p><span>Með brýnum viðbótarframlögum strax í ár og á næsta ári rjúfum við kyrrstöðu og náum loksins að stöðva vöxt hinnar uppsöfnuðu viðhaldsskuldar. Við hyggjumst bretta upp ermar, sýna árangur í verki og bæta stöðu vegakerfisins til frambúðar.&nbsp;&nbsp;</span></p>
22. maí 2025Traust í húfi<p><span><em>Grein birt á Vísi fimmtudaginn 22. maí 2025</em></span></p> <p><span>Þann 1. apríl 2023 tóku gildi ný heildarlög um leigubifreiðaakstur. Með þeim voru fjöldatakmarkanir á útgáfu starfsleyfa afnumdar og sömuleiðis stöðvaskylda og gjaldmælaskylda við fyrirfram samið verð. Í aðdraganda breytinganna var ekki tekið nægilegt tillit til sjónarmiða leigubifreiðastjóra og stéttarinnar í heild. Hagsmunasamtök þeirra lýstu sig alfarið andvíg breytingunum og töldu þær leiða til lakari þjónustu og draga úr öryggi, bæði fyrir farþega og ökumenn.</span></p> <p><span>Það er mitt mat að síðan lögin tóku gildi hafi komið fram verulegir ágallar. Afnám gjaldmælaskyldu við fyrirfram samið verð hefur gert það að verkum að dæmi eru um ósanngjarna og óhóflega verðlagningu, einkum gagnvart ferðamönnum. Þá hefur skortur á eftirliti og möguleikinn á að starfa án tengsla við stöð skapað öryggisáhættu fyrir farþega. Leigubifreiðastjórar hafa sjálfir lýst yfir þungum áhyggjum af versnandi starfsumhverfi og afkomu. Forsenda traustrar þjónustu er að leigubifreiðastjórar geti haft lifibrauð af atvinnu sinni.</span></p> <p><span>Ég taldi því nauðsynlegt að bregðast við ástandinu á leigubifreiðamarkaði strax á vorþingi og mælti í vikunni fyrir frumvarpi um fyrstu heildarendurskoðun laganna. Með frumvarpinu er lagt til að felld verði brott heimild rekstrarleyfishafa til að reka leigubifreiðastöð án sérstaks starfsleyfis fyrir rekstur slíkrar stöðvar. Í einföldu máli þýðir það að leigubifreiðastjórar þurfa að vera skráðir hjá viðurkenndri leigubifreiðastöð sem veitir starfseminni aðhald. Þetta er nauðsynlegt til að tryggja öryggi farþega, eðlilega verðlagningu og skilvirkt eftirlit með þjónustunni. Leitast er við að gæta meðalhófs og beita vægustu úrræðum til að ná þeim markmiðum.</span></p> <p><span>Leigubifreiðastöðvar munu einnig safna og geyma upplýsingar úr rafrænni skrá um allar ferðir, þar með talið um upphafs- og endastöð og staðsetningu bifreiðarinnar meðan á ferð stendur. Skylda til varðveislu gagna í 60 daga flyst alfarið til stöðvarinnar. Auk þess verður kveðið á um árlega úttekt stafrænna kerfa til að tryggja öryggi og gæði gagna.</span></p> <p><span>Þá verður stöðvunum gert að bjóða farveg fyrir kvartanir farþega. Leyfishöfum ber jafnframt að upplýsa og leiðbeina farþegum um rétt sinn til að kvarta til stöðvar og annarra viðeigandi stjórnvalda. Leigubifreiðastöð ber einnig að tilkynna stjórnvöldum hafi hún grun um að leyfishafi fari ekki að lögum.</span></p> <p><span>Breytingarnar munu styrkja rétt farþega, tryggja sanngjarna verðlagningu og stuðla að auknu öryggi. Jafnframt verður auðveldara fyrir stjórnvöld og lögreglu að hafa skilvirkt eftirlit með þjónustunni og rannsaka mál sem koma upp. Um er að ræða fyrsta áfanga í þeirri vegferð að endurheimta traust almennings til leigubifreiðaþjónustu og bæta starfsumhverfi leigubifreiðastjóra.<br /> </span></p> <div>&nbsp;</div>
08. maí 2025Ávarp á ársfundi Byggðastofnunar 2025<p><span><em>Ávarp flutt á ársfundi Byggðastofnunar á Breiðdalsvík fim. 8. maí 2025</em></span></p> <p>Komið þið öll blessuð og sæl. Ég hef því miður ekki kost á því að vera með ykkur í dag, en er þess fullviss að Breiðdalsvík tekur vel á móti ykkur og þið eigið þar góðan dag.</p> <p>Ég tók við embætti ráðherra í desember og ég viðurkenni að það gladdi mig sérstaklega að fá tækifæri til að vera ráðherra byggðamála, en sá málaflokkur hefur ávallt staðið hjarta mínu nær.</p> <p>Byggðamál snerta flesta, ef ekki alla, málaflokka ríkisins. Byggðaáætlun er því mikilvæg stefnumörkun ráðherra og Alþingis um hvert skal stefna. Það er ánægjulegt að finna hve breitt eignarhald er á byggðaáætlun og hve vel það hefur tekist að hrinda aðgerðum hennar í framkvæmd. Í skýrslu sem ég lagði nýverið fyrir Alþingi um framvindu byggðaáætlunar koma fram upplýsingar um stöðu allra aðgerða hennar. Aðgerðirnar eru 44 og eru þær allar komnar til framkvæmda og er níu aðgerðum þegar lokið. Lögum samkvæmt ber ráðherra að leggja fram á Alþingi á hverju kjörtímabili tillögu um byggðastefnu til 15 ára, ásamt fimm ára aðgerðaáætlun. Núgildandi aðgerðaáætlun nær yfir tímabilið 2022-2026. Það er því komið að því að hefja undirbúning að endurskoðun og mun ég leggja áherslu á að víðtækt samráð verði viðhaft við þá vinnu sem verður unnin undir forystu ráðuneytisins í nánu samstarfi við Byggðastofnun.</p> <p>Eins og þið vitið þá hefur ríkisstjórnin metnaðarfull áform um að ná tökum á ríkisfjármálunum og skapa þannig skilyrði fyrir lækkun vaxta, ekki síst með stöðvun hallareksturs.&nbsp; Þar er verk að vinna og margt sem bendir til þess að það sé jafnvel erfiðara en áður var talið. Það er stór og mikilvæg áskorun að fara betur með ríkisfé en verið hefur.</p> <p>Í ríkisstjórnarsáttmálanum er einnig kveðið á um að treysta eigi stoðir hinna dreifðu byggða. Það er því mikilvægt nú þegar unnið er með hagræðingatillögur í ríkisrekstri að byggðasjónarmiðum sé haldið á lofti. Þannig mun ég leggja mig fram við að minna á mikilvægi þess að við höfum uppi byggðagleraugun við útfærslu tillagnanna. Jafnframt vil ég hvetja ykkur, ágætu ársfundargestir, að hafa aðhald á ríkisstjórn og Alþingi í þeirri umræðu sem fram undan er um þessi mál.</p> <p>Þess má líka geta hér að Byggðastofnun hefur sent mér minnisblað þar sem stofnunin varar við þeirri tillögu hagræðingahópsins að allar minni stofnanir landsins verði sameinaðar öðrum og telja að mörg rök falli gegn þeirri hugmynd – ekki hvað síst þegar kemur að byggðafestu á landsbyggðinni. Ég get að mörgu leyti skilið þær áhyggjur, enda fá byggðalög utan vinnusóknasvæðis Reykjavíkur sem hafa bolmagn til að manna stofnanir með fleiri en 50 starfmönnum. Það þarf því að ígrunda vel allar sameiningar&nbsp; og mun ég leggja mitt að mörkum til að gæta þess að aðgerðir til hagræðingar dragi ekki úr getu samfélaga til að viðhalda traustri búsetu og þjónustu við íbúa og atvinnulíf. Hvað Byggðastofnun varðar sérstaklega þá hef ég mikinn metnað fyrir hennar hönd og hef augun opin fyrir hugmyndum um eflingu stofnunarinnar og tel að hún sé vel í stakk búin til að taka við nýjum og veigamiklum verkefnum.&nbsp; Nú þegar er hlutfall ríkisstarfa á höfuðborgarsvæðinu 70% en þar býr 64% íbúa. Við verðum að tryggja að hagræðingaaðgerðir lækki ekki enn frekar hlutfall ríkisstarfa á landsbyggðinni.</p> <p>Í þessu samhengi langar mig að nefna aðgerð byggðaáætlunar sem snýr að óstaðbundnum störfum. Þar er skýrt kveðið á um að ríkisstörf eigi ekki að vera bundin við tiltekna staði, nema eðli starfsins krefjist þess sérstaklega. Þannig á búseta ekki að hafa áhrif við ráðningar. Hér má segja að ríkið sé í dauðafæri að auka byggðafestu og stuðla að búsetufrelsi með því að tryggja innleiðingu stefnu um óstaðbundin störf. Mörgum störfum er hægt að sinna hvar sem er á landinu. Sem samfélag eigum við enn nokkuð í land með að framfylgja þessari stefnu – en þessi aðgerð getur skipt sköpum við að fjölga ríkisstörfum á landsbyggðinni. Síðastliðið haust var opnað fyrir styrki úr byggðaáætlun til ríkisstofnana á höfuðborgarsvæðinu með það að markmiði að fjölga störfum á landsbyggðinni. Nú þegar hafa verið veittir tíu styrkir og þar með hafa tíu störf verið flutt frá höfuðborgarsvæðinu út á land.</p> <p>Þessi aðgerð hefur vakið mikla athygli í Noregi og í síðasta mánuði gerði heil deild úr norska byggðamálaráðuneytinu sér ferð til Íslands til að kynna sér hana sérstaka.</p> <p>Mér gafst tækifæri til að hitta Norðmennina og áttum við gott og gagnlegt spjall. Þar ræddum við líka svokallaða „byggðavísitölu“ Norðmanna sem er áhugavert stjórntæki. Ég veit að Byggðastofnun er langt komin með hönnun byggðavísitölu fyrir Ísland og skilst að hún hafi verið til umfjöllunar á fundi starfsfólks Byggðastofnunar og landshlutasamtaka fyrr í dag. Ég hlakka til að fá kynningu á því verkefni og bind vonir við að tölfræðilegir mælikvarðar sem byggja á upplýsingum um landfræðilega legu, lýðfræðilega þætti og efnahagslegar og félagslegar aðstæður verði notaðir til að leggja mat á stöðu svæða. Ég sé fyrir mér að slík byggðavísitala verði gefin út reglulega og geti nýst sem árangursmælikvarði og við mat á sértækum byggðaaðgerðum.</p> <p>Rannsóknir, gagnasöfnun og gagnamiðlun – sem byggðavísitala hvílir á – er einmitt einn af mikilvægustu þáttum í starfsemi Byggðastofnunar. Stofnunin hefur sinnt því hlutverki afar vel og á vef hennar er að finna gríðarlega mikið magn af upplýsingum sem settar eru fram með myndrænum hætti og auka þannig þekkingu og vitund almennings um byggðaþróun. Þessi þekkingargrunnur er grundvöllur vandaðrar stefnumótunar og ákvarðanatöku í byggðamálum. Ég vil því hvetja stofnunina til dáða í áframhaldandi þekkingaröflun og framsetningu upplýsinga og jafnframt hvetja þá sem vinna að stefnumótun að kynna sér vel fyrirliggjandi upplýsingar.</p> <p>Annað mikilvægt hlutverk sem stofnuninni er falið er aflamarkið sem hefur það að markmiði að styðja byggðalög í alvarlegum og bráðum vanda vegna samdráttar í sjávarútvegi.&nbsp; Aflamark Byggðastofnunar hefur reynst mikilvægur þáttur í að efla og viðhalda byggðafestu í mörgum minnstu sjávarbyggðum landsins. Ég hef upplýsingar um að verkefnið hafi viðhaldið um 400 störfum við veiðar og vinnslu á undanförnum árum – störfum sem ólíklegt er að þar væri ella að finna. Það er því afar mikilvægt að treysta aflamarkið í sessi, m.a. með nægum aflaheimildum.</p> <p>Sóknaráætlanir landshluta er enn eitt verkefnið sem Byggðastofnun er falin umsýsla með og gerir afar vel. Eftir því sem ég kynnist betur því verkfæri sem sóknaráætlanir eru því betur sé ég hve öflugt tæki til byggðaþróunar það er. Það var því verulega ánægjuleg stund þegar við þrír ráðherrar, ásamt fulltrúum frá öllum landshlutasamtökunum sveitarfélaga, komum saman í Norræna húsinu í Reykjavík í lok janúar og undirrituðum nýja sóknaráætlanasamninga. En auk innviðaráðuneytis leggja&nbsp; menningar-, nýsköpunar og háskólaráðuneytið og umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið fjárframlög til samninganna. Ég bind vonir við að fleiri ráðuneyti muni bætast í hópinn áður en langt um líður og hef ásamt félögum mínum, þeim Loga Einarssyni og Jóhanni Páli Jóhannssyni, undirbúið minnisblað sem ég vona að fari fyrir ríkisstjórn á næstu dögum þar sem ráðherrar eru hvattir til að skoða beina aðkomu að sóknaráætlunum landshluta með fjárframlögum til verkefna á þeirra málefnasviði.</p> <p>Það er líka gaman að geta sagt frá því að sóknaráætlanir hafa vakið athygli út fyrir landssteinana og hefur OECD t.d. ítrekað leitað í smiðju sóknaráætlana í tengslum við fyrirmyndir um samninga á milli stjórnsýslustiga. </p> <p>Mig langar að nota tækifærið og nefna eitt af þingmálum mínum – þ.e. frumvarp að nýjum heildarlögum um Jöfnunarsjóð sveitarfélaga, sem ég mælti nýlega fyrir á Alþingi. Sveitarstjórnarstigið á Íslandi er öflugt. En það gæti verið mun öflugra. Það er mín skoðun að sveitarfélögin þurfi að vera stærri og öflugri til að geta sinnt hlutverki sínu og auknum kröfum um þjónustu.</p> <p>Hlutverk Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga er að jafna mismunandi útgjaldaþörf og skatttekjur sveitarfélaga með framlögum úr sjóðnum á grundvelli ákvæða laga, reglugerða og vinnureglna sem settar eru um starfsemi hans. Þannig er stuðlað að því að sveitarfélögin standi á jafnari grunni, að teknu tilliti til land- og lýðfræðilegra þátta auk fjárhagslegs styrks, til að sinna lögbundnum verkefnum sínum.</p> <p>Markmiðið með breytingum á regluverki Jöfnunarsjóðs er að stuðla að markvissari og réttlátari úthlutun úr sjóðnum, einfalda skipulag hans og stuðla að því að hann fylgi þróun sveitarfélagagerðarinnar. Ég tel nauðsynlegt að sjóðurinn þróist í takt við viðamiklar breytingar sem hafa orðið á sveitarstjórnarstiginu á liðnum árum. Frá árinu 1990 hefur sveitarfélögum fækkað úr 204 í 62 og á sama tíma hafa þau tekið við veigamiklum nýjum verkefnum, t.d. við yfirfærslu grunnskólans og málefna fatlaðs fólks. Þrátt fyrir þetta hefur regluverk sjóðsins lítið breyst. Skyldur sveitarfélaga gagnvart íbúum hvíla á sveitarfélögunum óháð stærð þeirra og staðsetningu. Markviss jöfnun er forsenda þess að öll sveitarfélög geti sinnt lögbundinni þjónustu við íbúa og skapar skilyrði fyrir að jafna lífsgæði um landið.</p> <p>Ágætu fundargestir. </p> <p>Lögum samkvæmt ber ráðherra að skipa stjórn Byggðastofnunar á ársfundi stofnunarinnar, sjö aðalmenn og sjö til vara. Ný stjórn Byggðastofnunar er þannig skipuð:</p> <p>Aðalmenn:</p> <ul> <li>Halldór Gunnar Ólafsson, Skagaströnd - formaður</li> <li><span>Vigfús Þórarinn Ásbjörnsson, Höfn – varaformaður<br /> </span></li> <li><span>Steindór Runiberg Haraldsson, Skagaströnd<br /> </span></li> <li><span>Ingunn Heiða Ingimarsdóttir, Egilsstöðum<br /> </span></li> <li><span>Haraldur Benediktsson, Akranesi<br /> </span></li> <li><span>Heiðbrá Ólafsdóttir, Rangárþingi eystra<br /> </span></li> <li><span>Margrét Sanders, Reykjanesbæ</span></li> </ul> <p><span>Varamenn:</span></p> <ul> <li><span>Guðrún Helga Bjarnadóttir, Reykjavík<br /> </span></li> <li><span>Hafþór Guðmundsson, Þingeyri<br /> </span></li> <li><span>Kjartan Páll Þórarinsson, Húsavík<br /> </span></li> <li><span>Lovísa Oktovía Eyvindsdóttir, Akureyri<br /> </span></li> <li><span>Sigríður Framdalz Ólafsdóttir, Hvammstanga<br /> </span></li> <li><span>Unnar Hermannsson, Garðabæ<br /> </span></li> <li><span>Arnar Þór Sævarsson, Reykjavík</span></li> </ul> <p><span>Ég óska nýrri stjórn til hamingju og óska þeim góðs gengis í störfum sínum fyrir þessa mikilvægu stofnun. Jafnframt þakka ég þeim sem nú fara úr stjórn fyrir vel unnin störf.</span></p> <p><span>Síðast en ekki síst vil ég þakka starfsfólki Byggðastofnunar fyrir vel unnin störf og góð viðkynni. Ég hlakka svo sannarlega til áframhaldandi samstarfs.<br /> </span></p>
07. maí 2025Ávarp á málþingi Vegagerðarinnar um samvinnuverkefni<p><span><em>Ávarp flutt á málþingi Vegagerðarinnar „Samtal um samvinnuverkefni“ mið. 7. maí 2025<br /> </em><br /> Kæru fundargestir.&nbsp;</span></p> <p><span>Það er ánægjulegt að standa hér í dag og ávarpa málþing um samvinnuverkefni.&nbsp;</span></p> <p><span>Samvinnuverkefni eða public private partnership (ppp) gegna sífellt stærra hlutverki á heimsvísu til að byggja upp öflugt, sjálfbært og nútímalegt samfélag.&nbsp;</span></p> <p><span>Samvinnuverkefni um samgönguframkvæmdir eru mér hugleikin þar sem ég tel að samvinnuverkefni sé eitt af þeim mikilvægu verkfærum sem íslenskt samfélag getur notað til að byggja upp samgöngukerfi landsins og skapa þannig öflugt samfélag.&nbsp;</span></p> <p><span>Við stöndum frammi fyrir áskorunum sem krefjast nýrra lausna á sviði innviðabyggingar og til þess að mæta þessum áskorunum þarf frumkvæði, sveigjanleika og nýja fjárfestingamöguleika. Í sífellt flóknari heimi þarf einnig að takast á við loftslagsbreytingar, fólksfjölgun og tæknibreytingar.&nbsp;</span></p> <p><span>Allt kallar þetta á hraða og skýra stefnumótun.&nbsp;</span></p> <p><span>Samvinnuverkefni snúast um samstarf hins opinbera og einkaaðila. Það snýst um að hið opinbera og einkaaðilar sameini krafta sína. Hið opinbera mótar framtíðarsýnina, setur reglur og tryggir jöfn tækifæri. Með því að virkja krafta atvinnulífsins, nýta þekkingu, reynslu og fá fjármagn frá einkaaðilum er hægt að ná miklu meiri árangri í samgönguframkvæmdum og koma skriði á framkvæmdir á Íslandi með hagkvæmari hætti.&nbsp;</span></p> <p><span>Það kemur fram í stefnu ríkisstjórnarinnar að lögð er áhersla á að auka fjárfestingu í samgöngum og hefja kraftmiklar framkvæmdir um land allt. Ég tel því til mikils að vinna að hið opinbera og einkaaðilar vinni sameiginlega að því efla samgöngur og innviði á Íslandi.&nbsp;</span></p> <p><span>Samgöngur eru lífæð íslensk samfélags og innviðir verða að mæta þörfum almennings og atvinnulífs. Það er framtíðarsýn mín að Ísland verði í fremstu röð með traustar og öruggar samgöngur.&nbsp;</span></p> <p><span>Góð samvinnuverkefni byggja á trausti, gagnsæi og sameiginlegri ábyrgð. Markmið samvinnuverkefna er að skapa samfélagsleg verðmæti og bæta lífsgæði fólks.</span></p> <p><span>Við eigum til góð dæmi um samvinnuverkefni og viljum byggja á þeim grunni sem við höfum til að standa vel að framtíðarverkefnum. Við þekkjum öll hvernig Hvalfjarðargöng voru byggð en það var fyrsta stórverkefni sinnar tegundar hér á landi sem byggði á samvinnuverkefnalíkani. Hvalfjarðargöngin gegna lykilhlutverki í því að tengja höfuðborgarsvæðið við Vesturland og voru liður í að efla uppbyggingu Vesturlands.&nbsp;</span></p> <p><span>Síðan þá hafa tvö verkefni verið unnin í anda samvinnuverkefnis en það er bygging Ölfusárbrúar og hringvegurinn við Hornafjörð. Gert er ráð fyrir að Hornafjarðarbrú verði opnuð í lok þessa árs og stefnt er að því að framkvæmdir hefjist við Ölfusárbrú á næstu dögum. Þegar höft verða sprengd við árbakkan vestan megin.</span></p> <p><span>Það liggur fyrir að Sundabraut verður unnin sem samvinnuverkefni en hún er ein af stærstu og mikilvægustu samgönguframkvæmdum höfuðborgarsvæðisins og mun bæta umferðarflæði og létta álagi á aðrar leiðir.&nbsp;&nbsp;</span></p> <p><span>Framkvæmdin verður ein sú viðamesta sem hefur verið farið í og kostnaður við framkvæmdina mun verða yfir 100 milljarða króna. Með því að framkvæma verkið sem samvinnuverkefni mun verkið fara fyrr af stað þar sem ríkið mun ekki eitt bera fjárhagslegu áhættuna af verkinu og rekstur og viðhald Sundabrautar verður tryggt til langs tíma.&nbsp;</span></p> <p><span>Kæru fundargestir.&nbsp;</span></p> <p><span>Samvinnuverkefni eru ekki einkamál hins opinbera heldur sameiginlegt verkefni okkar allra og með góðri samvinnu getum við náð lengra – til hagsbóta fyrir landsmenn og komandi kynslóðir.&nbsp;</span></p> <p><span>Það þarf hugrekki og skýra framtíðarsýn til að vinna að samvinnuverkefni sem er unnið þvert á kerfi og hefðir. Markmið samvinnuverkefnis þarf að vera skýrt og það þarf að vera ljóst að samvinnan eigi að þjóna almannahagsmunum.&nbsp;</span></p> <p><span>Ég hlakka til áframhaldandi samtals um samvinnuverkefni og þess að sjá fleiri spennandi samgönguverkefni verða að veruleika á næstu árum.</span></p>
20. mars 2025Ávarp á landsþingi Sambands íslenskra sveitarfélaga 2025<p><span><em>Ávarp flutt á landsþingi Sambands íslenskra sveitarfélaga 20. mars 2025</em></span></p> <p><span>Kæra sveitarstjórnarfólk og aðrir gestir landsþings.</span></p> <p><span>Ég vil byrja á að þakka Sambandinu fyrir að hafa boðið mér að ávarpa ykkur hér í dag.</span></p> <p><span>Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar er lögð sérstök áhersla á bætt samskipti ríkis og sveitarfélaga. Ég legg sjálfur mikla áherslu á þétt samstarf og hyggst vinna að framkvæmd ýmissa verkefna á næstu misserum í samráði og samstarfi við ykkur.</span></p> <p><span>Mig langar fyrst að nefna að á næstu vikum hyggst ég leggja fram frumvarp til laga um breytingar á sveitarstjórnarlögum sem fela m.a. í sér skýrari feril um mat á fjárhagslegum áhrifum lagafrumvarpa og annarra stjórnvaldsfyrirmæla á sveitarfélög. Þar er einnig lögð til ný leið til að leysa úr ágreiningsmálum á milli ríkis og sveitarfélaga um slíkt mat.</span></p> <p><span>Frumvarpið byggist á tillögum starfshóps sem í áttu sæti fulltrúar hlutaðeigandi ráðuneyta og Sambands íslenskra sveitarfélaga. Áform um breytingarnar ásamt drögum að frumvarpi voru kynnt í samráðsgátt stjórnvalda í febrúar og af umsögnum að dæma er ljóst að sveitarfélögin fagna þessum áformum. Það er von mín að nái frumvarpið fram að ganga muni það skapa aukna sátt um fjárhagsleg samskipti ríkis og sveitarfélaga.</span></p> <p><span>Á síðustu misserum hefur farið fram umfangsmikil vinna við endurskoðun sveitarstjórnarlaga, einkum hvað varðar almennar reglur um stjórnsýslu sveitarfélaga, samvinnu sveitarfélaga, íbúasamráð, fjármál, reikningskil og atvinnuþátttöku sveitarfélaga. Meðal annars hafa verið starfandi vinnuhópar annars vegar um starfskjör sveitarstjórnarfulltrúa og nefndarfulltrúa, um birtingu stjórnvaldsfyrirmæla á sveitarstjórnarstigi og íbúalýðræði í sveitarfélögum og hins vegar um fjármálareglur og reikningsskil sveitarfélaga. Þar hafa átt sæti fulltrúar sveitarfélaganna en við erum nú m.a. að skoða að útvíkka vinnu um fjármálareglur og reikningsskil sveitarfélaga þannig að þar komi fleiri aðilar að borðinu fyrir hönd sveitarfélaganna. Við munum að sjálfsögðu gefa sveitarfélögunum tímanlega færi á að koma að sínum sjónarmiðum og athugasemdum í opnu samráði.</span></p> <p><span>Nú er einnig að hefjast undirbúningur fyrir endurskoðun á 9. kafla sveitarstjórnarlaga um samvinnu sveitarfélaga og samninga um starfrækslu verkefna. Þá erum við að horfa til samstarfs sveitarfélaga um ólögbundin verkefni, samstarf um lögbundin verkefni á vegum byggðasamlaga eða þar sem er eitt leiðandi sveitarfélag, auk þess að skoða samstarf á vettvangi landshlutasamtaka. Mikil vinna hefur farið fram síðastliðin ár og þá sérstaklega hvað varðar landshlutasamtökin og stöðu þeirra. En við viljum nú fá fram afstöðu og sjónarmið sveitarstjórnarfólks og við höfum því ákveðið að halda vinnustofur í hverjum landshluta, í samráði við Samband íslenskra sveitarfélaga og landshlutasamtök sveitarfélaga, til að fá efnivið fyrir ráðuneytið til að vinna áfram og í framhaldinu móta tillögur til breytinga á lögunum.</span></p> <p><span>Ég hef talað um það að sveitarfélögin þurfi að vera stærri og öflugri til að geta sinnt hlutverki sínu og auknum kröfum um þjónustu og ég tel að þróun sveitarstjórnarstigsins verði þannig að fjölkjarnasveitarfélögum muni fjölga til muna. Þá er mikilvægt að rétta umgjörðin sé til staðar.</span></p> <p><span>Ef við horfum t.d. til sveitarfélagsins Múlaþings sem varð til með sameiningu fjögurra sveitarfélaga, þá byggði sú sameining að mörgu leyti á því að í hverju sveitarfélagi, sem síðar varð byggðakjarni eftir sameiningu, var komið á heimastjórn sem sinnir tilteknum verkefnum og er ætlað að stuðla að þátttöku og möguleikum íbúa til áhrifa á málefni síns nærumhverfis.</span></p> <p><span>Ég veit til þess að fleiri sveitarfélög sem eru að skoða sameiningar horfa mikið til þess að koma á slíku fyrirkomulagi komi til sameininga. Ég hef þess vegna sett af stað vinnu í mínu ráðuneyti við að kanna verði hvort ástæða sé til að skerpa á 38. gr. sveitarstjórnarlaga. Ákvæðið fjallar um nefnd fyrir hluta sveitarfélags þannig að nefndir líkt og heimastjórnir eða sambærilegar einingar nýtist sem best fyrir íbúa og stjórnsýslu sveitarfélagsins.</span></p> <p><span>Þá tel ég að m.a. þurfi að skoða hvaða verkefnum er fýsilegt að slíkar nefndir sinni og hvort einhverjar takmarkanir ættu að vera á valdframsali til slíkra nefnda. Einnig tel ég rétt að skoða hvernig skipun slíkra nefnda skuli best háttað.<br /> </span></p> <p><span>Kæra sveitarstjórnarfólk.</span></p> <p><span>Eins og þið þekkið vel þá mun ég á næstu dögum á Alþingi, mæla fyrir frumvarpi til laga um Jöfnunarsjóð sveitarfélaga.</span></p> <p><span>Mál þetta á sér langan aðdraganda og fjallað hefur verið um breytingar á úthlutunarreglum Jöfnunarsjóðs í mörg ár. Nokkrar nefndir á vegum ráðuneytisins hafa fjallað um sjóðinn á síðustu árum og úthlutunarreglur hans og þær tillögur sem ég hyggst leggja fram byggjast á vinnu þessara hópa.</span></p> <p><span>Frumvarpið hefur tvisvar verið kynnt í samráðsgátt stjórnvalda og ásamt því að hafa komið til umfjöllunar á Alþingi þar sem leitað var eftir umsögnum sveitarfélaga og annarra hagaðila. Þá höfum við haldið fjölda kynningarfunda auk þess sem fjallað hefur verið um málið í fjölmiðlum og það hefur því fengið afar viðamikla kynningu og umræðu. Það er ljóst að skiptar skoðanir verða um úthlutunarreglur sjóðsins en ég tel afar mikilvægt að frumvarpið komist til þingsins og fái þar vandaða umræðu</span></p> <p><span>Ég tel rétt að fjalla aðeins um og undirstrika tilgang sjóðsins og þeirra breytinga sem ég legg til.</span></p> <p><span>Hlutverk Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga er að jafna mismunandi útgjaldaþörf og skatttekjur sveitarfélaga með framlögum úr sjóðnum á grundvelli ákvæða laga, reglugerða og vinnureglna sem settar eru um starfsemi hans. Þannig er stuðlað að því að sveitarfélögin standi á jafnari grunni, að teknu tilliti til land- og lýðfræðilegra þátta auk fjárhagslegs styrks, til að sinna lögbundnum verkefnum sínum.</span></p> <p>Árið 1990 voru gerðar umtalsverðar breytingar á Jöfnunarsjóði sveitarfélaga og segja má að þá hafi sjóðurinn orðið til í núverandi mynd.</p> <p>Frá þeim tíma hafa orðið miklar breytingar á sveitarfélagaskipan landsins og hefur þeim fækkað úr 204 niður í 62.</p> <p>Á sama tíma hafa sjóðnum verið falin veigamikil ný verkefni t.d. í tengslum við yfirfærslu grunnskólans og málefni fatlaðs fólks. Sjóðurinn starfar því í gerbreyttu umhverfi og umgjörð hans þarf að endurspegla það.</p> <p>Skyldur sveitarfélaganna gagnvart íbúum sínum hvíla á sveitarfélögunum óháð stærð þeirra og staðsetningu og markviss jöfnun er forsenda þess að öll sveitarfélög geti sinnt lögbundinni þjónustu við íbúa. Hún er forsenda og skapar skilyrði fyrir búsetufrelsi og jafnar lífsgæði um landið.</p> <p>Það er þess vegna gríðarlega mikilvægt að jöfnunarkerfið sé hlutlægt og byggi á traustum mælikvörðum og forsendum. Það er líka mikilvægt að jöfnunarkerfið rýri ekki athafnafrelsi sveitarstjórna eða dragi úr hvötum til umbóta og framfara.</p> <p>Þrátt fyrir fækkun sveitarfélaga hefur regluverk sjóðsins lítið breyst í gegnum árin. Eins og ég nefndi áðan geri ég ráð fyrir að sveitarfélögum fækki enn frekar á næstu árum og því tel ég mikilvægt að sjóðurinn þróist í takt við þær breytingar sem hafa átt sér stað og eiga eftir að eiga sér stað á sveitarfélagagerðinni. Þeir Guðni Geir og Árni Sverrir munu síðar í dag fjalla frekar um þær breytingar á úthlutunarreglum sjóðsins sem við erum að leggja til og ég vænti þess að það verði líflegar umræður í kaffihléinu í kjölfarið.</p> <p>Kæru landsþingsfulltrúar.</p> <p>Eins og þið vitið þá hefur ríkisstjórnin metnaðarfull áform um að ná tökum á ríkisfjármálunum og skapa þannig skilyrði fyrir lækkun vaxta, ekki síst með stöðvun hallareksturs.</p> <p>Þar er verk að vinna og margt sem bendir til þess að það sé jafnvel erfiðara en áður var talið.&nbsp; Það er stór og mikilvæg áskorun að fara betur með ríkisfé en verið hefur.</p> <p>Nýverið skilaði starfshópur um hagræðingu í ríkisrekstri tillögum eftir samráð við almenning og stofnanir ríkisins.&nbsp; Þar kennir ýmissa grasa og verður ráðuneytum falið að vinna áfram að útfærslu og framkvæmd tillagnanna.&nbsp; Ég tel mikilvægt að ég sem ráðherra byggðamála minni á mikilvægi þess að við höfum uppi byggðagleraugun þegar við vinnum að útfærslu tillagna.</p> <p>Ég vil því sérstaklega beina því til ykkar, ágæta sveitarstjórnarfólk, að hafa aðhald á ríkisstjórn og þingi í þeirri umræðu sem fram undan er um þessi mál.</p> <p>Jöfn búsetuskilyrði í landinu eru réttindamál og því réttindabarátta, og bera að líta á þau sem slík. Einungis með jöfnun á búsetuskilyrðum verður byggð í öllu landinu tryggð.</p> <p><span><br /> Við skulum líka ávallt hafa í huga þá gríðarlegu verðmætasköpun sem á sér stað á landsbyggðinni, og hve mikilvæg búseta um allt land er fyrir sjálfstæði og fullveldi þjóðarinnar, og íslenska menningu.&nbsp; Þjóðin vill jöfn búsetuskilyrði og að búið sé um allt land. Það er þjóðarmarkmiðið.<br /> <br /> Við þessar aðstæður stöndum við líka frammi fyrir stórum áskorunum hvað varðar ástand helstu innviða þjóðarinnar, ekki síst á sviði samgangna. En ekki er hægt að tala um jöfn búsetuskilyrði án þess að tala um samgöngur í landinu.&nbsp;<br /> <br /> Flest könnumst við núorðið við nýyrðið „innviðaskuld“ og hafa ýmsar greiningar verið gerðar að undanförnu sem varpa ljósi á umfang vandans á þjóðvegakerfinu. Skýrslur Samtaka Iðnaðarins frá 2017, 2021 og nú síðast frá 2025 sýna svart á hvítu hver staðan er á innviðum landsins. Endurstofnvirði innviða á Íslandi er metið á um 6.700 milljarða króna sem jafngildir 147% af vergri landsframleiðslu. Endurstofnvirði þjóðvega er alls metið um 1.200 miljjarða króna. Þetta er hærra hlutfall en í flestum öðrum löndum. Burtséð frá verðmætasköpuninni sem fylgir viðhaldi og uppbyggingu innviða eru öflugar samgöngur grundvallar lífsgæði og þá sérstaklega landsbyggðinni. Eins og ég hef fjallað um í ræðum áður ætlar þessi ríkisstjórn að tryggja að viðhald innviða sé nægilega kröftugt svo þeir haldi virði sínu, séu öruggir og geti sinnt því hlutverki sem þeim er ætlað. Við þekkjum öll dæmi um vegi í okkar heimabyggðum sem þarfnast úrbóta strax – vegi sem skipta máli fyrir öryggi fólksins okkar og framtíð byggðanna. Þetta eru ekki aðeins spurning um þægindi heldur grunnforsendur fyrir blómlegri búsetu og öflugu atvinnulífi um allt land. Þess vegna þarf að grípa til afgerandi aðgerða í þessum málum.&nbsp;<br /> <br /> Því lengur sem beðið er því meiri verður innviðaskuldin og það þarf að hefjast handa strax.<br /> <br /> Fram undan eru spennandi tímar uppbyggingar, framfara og samvinnu þar sem við munum tryggja að samgöngur um allt land verði traustar og greiðar. Með sameiginlegu átaki sköpum við ný tækifæri og styrkjum líka byggðina um allt land, tryggjum framtíð sveitarfélaga og aukum samkeppnishæfni þeirra til lengri tíma.<br /> <br /> Ég hlakka sannarlega til samstarfsins og er fullviss um að saman munum við byggja betra samfélag, þar sem sveitarfélögin standa styrkari fótum en nokkru sinni fyrr.<br /> <br /> Takk fyrir.<br /> </span></p>
18. mars 2025Betri leigubílaþjónusta fyrir alla <p><span><em>Grein birt í Morgunblaðinu 18. mars 2025</em><br /> </span></p> <p><span>Árið 2022 voru samþykkt ný lög um leigubifreiðaakstur. Líkt og Flokkur fólksins varaði við leiddu lögin fljótt til ýmissa vandkvæða sem margir hafa orðið varir við. Meðal þess var afnám gjaldmælaskyldunnar. Við það skapaðist rými fyrir ósanngjarna gjaldtöku og dæmi um að farþegar, einkum ferðamenn, greiddu mun hærra gjald en eðlilegt gat talist. Annað vandamál var skortur á eftirliti, þar sem leigubifreiðastjórar gátu starfað án tengsla við leigubifreiðastöð. Þetta skapaði áhyggjur bæði hjá almenningi og innan greinarinnar sjálfrar varðandi öryggi farþega.</span></p> <p><span>Frumvarp um breytingar á lögunum hefur verið kynnt í samráðsgátt og verður lagt fram á Alþingi á vorþingi. Nýja frumvarpið, sem er fyrsta skref í heildarendurskoðun laganna, tekur sérstaklega á þessum vandkvæðum með því að leggja til skýrar og mikilvægar breytingar.&nbsp;</span></p> <p><span>Í fyrsta lagi verður ekki lengur leyfilegt að reka leigubílaþjónustu án þess að tengjast leigubifreiðastöð með gildu starfsleyfi. Með þessu tryggjum við betur að allir leigubifreiðastjórar starfi undir virku eftirliti, sem eykur öryggi farþega. Það mun jafnframt tryggja samkeppnishæfara starfsumhverfi fyrir leigubílstjóra sem sinna störfum sínum af fagmennsku.</span></p> <p><span>Í öðru lagi aukum við ábyrgð leigubifreiðastöðva. Þær verða að skrá rafrænt allar ferðir sem farnar eru á þeirra vegum, bæði upphafs- og endastöð, akstursleiðina sjálfa og greiðslur farþega. Upplýsingarnar verða varðveittar í minnst 60 daga og stöðvarnar þurfa að sýna fram á árlega úttekt á stafrænu kerfunum til að tryggja öryggi gagna. Fyrir þær stöðvar sem þegar starfa af ábyrgð munu þessar breytingar ekki fela í sér miklar áskoranir, heldur undirstrika og staðfesta það góða starf sem þar er þegar unnið.</span></p> <p><span>Í þriðja lagi er tekið á rétti neytenda með skýrum hætti. Leigubifreiðastöðvar verða nú að bjóða upp á einfalt og gagnsætt ferli fyrir kvartanir og ábendingar, þannig að farþegar geti tilkynnt um óeðlilega hátt verð eða slæma þjónustu. Þá verður leigubílstjórum jafnframt skylt að upplýsa farþega sérstaklega um þessi réttindi. Þessar breytingar munu auka traust almennings á þjónustunni og stuðla að heilbrigðu samkeppnisumhverfi.</span></p> <p><span>Frekari breytingar eru væntanlegar síðar á árinu sem liður í heildarendurskoðun laganna. Með því tryggjum við að þjónustan sé örugg, áreiðanleg og hagkvæm fyrir alla. Leigubifreiðar gegna mikilvægu hlutverki með því að veita nauðsynlega sólarhringsþjónustu fyrir ferðamenn og íbúa landsins, ekki síst þá sem ekki hafa annan ferðamáta. Traust og skilvirk leigubílaþjónusta er þannig mikilvæg forsenda aukinna lífsgæða og öruggara samfélags fyrir okkur öll.</span></p>
11. febrúar 2025Aðgengi fyrir alla<p><span>Grein birt í Morgunblaðinu mið. 11. febrúar 2025</span></p> <p><span>Ný ríkisstjórn hefur einsett sér að ná árangri í málefni fatlaðs fólks. Við ætlum að lögfesta samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks og við munum fylgja honum eftir til að tryggja þau réttindi sem hann mælir fyrir um.</span></p> <p><span>Undanfarin ár hafa ríki og sveitarfélög tekið saman höndum um að bæta aðgengi fyrir fatlað fólk í opinberum byggingum, almenningssamgöngum, útivistarsvæðum og almenningsgörðum, svo dæmi séu tekin. Þetta hefur verið gert með sérstöku verkefni um átaki um úrbætur í aðgengismálum fyrir fatlað fólk, í samvinnu við ÖBÍ réttindasamtök og sveitarfélög um land allt.</span></p> <p><span>Frá því að átakinu var fyrst ýtt úr vör árið 2021, hefur rúmlega 630 m.kr. verið ráðstafað úr Jöfnunarsjóði sveitarfélaga til fjölbreyttra úrbótaverkefna vegna aðgengismála. en framlag sjóðsins er 50% á móti framlagi sveitarfélaga. Auk þess fær ÖBÍ sérstakan fjárstyrk til að standa undir kostnaði vegna verkefnisstjóra út samningstímabilið, en hlutverk hans er að vinna að úrbótaverkefnunum með sveitarfélögum, forgangsraða þeim og meta framgang þeirra. Þetta samstarf hefur verið árangursríkt til að ná úrbótum í aðgengismálum fyrir fatlað fólk um landið allt, en síðasta föstudag undirritaði ég ásamt Ölmu Ýr Ingólfsdóttur, formanni ÖBÍ réttindasamtaka, áframhald þessa verkefnis út árið 2026. Verkefnið mun fela í sér að allt að 464 milljónir króna verða veittar í styrki gegn helmings mótframlagi sveitarfélaga á árunum 2025-2026.</span></p> <p><span>Þau verkefni sem hafa verið styrkt eru margvísleg, en þar á meðal má nefna úrbætur á aðgengi fatlaðs fólks að byggingum í eigu sveitarfélaga eða byggingum í eigu annarra aðila en sveitarfélaga, þar sem samvinnuverkefni sveitarfélaga og einkaaðila er að ræða. Úrbæturnar lúta einnig að því að gera almenningsgarða og útivistarsvæði aðgengileg fötluðu fólki. Ekki síst fer fjármagn úr sjóðnum til úrbóta sem lúta að aðlögun á vinnustöðum fatlaðs fólks, sem starfræktir eru eftir lögum um þjónustu við fatlað fólk með langvarandi stuðningsþarfir.</span></p> <p><span>Við verðum að tryggja að fatlað fólk um allt land hafi aðgengi að samfélaginu til jafns við aðra. Samstarfið við ÖBÍ um þetta verkefni hefur verið farsælt og árangurinn með ágætum. Það eru víða brýnar áskoranir og mikilvægt að taka höndum saman um úrbætur í samvinnu við sveitarfélögin í landinu en öll úrbótarverkefni eru fjármögnuð í samvinnu við þau.</span></p> <p><span>Ný ríkisstjórn mun vinna að því statt og stöðugt á kjörtímabilinu að tryggja mannréttindi fatlaðs fólks og það er afar ánægjulegt að fá að taka þátt í því mikilvæga verkefni.</span></p>
11. febrúar 2025Ávarp á fundi Flugmálafélags Íslands<p><span><em>Ávarp flutt á fundi Flugmálafélags Íslands fim. 6. febrúar um málefni Reykjavíkurflugvallar</em></span></p> <p><span>Ágætu fundargestir</span></p> <p><span>Það gleður mig að sjá hversu margt fólk er hér samankomið til að ræða flug og flugmál og brennur fyrir stöðu og framtíð Reykjavíkurflugvallar. Ég vil þakka Flugmálafélagi Íslands sérstaklega fyrir gott boð um að fá að ávarpa ykkur hér í dag.</span></p> <p><span>Það blés í gær og það blæs í dag, og það hefur gustað hressilega um Reykjavíkurflugvöll um árabil.&nbsp;</span></p> <p><span>Ný ríkisstjórn er einhuga um að standa vörð um framtíð Reykjavíkurflugvallar á núverandi stað í Vatnsmýrinni. Svo einfalt er það.</span></p> <p><span>Það hefur verið heiðskírt í mínum huga í langan tíma að framtíð aðalflugvallar og miðstöðvar innanlandsflugs sé hér í Reykjavík til lengri tíma, og þá hér í Vatnsmýrinni.&nbsp;</span></p> <p><span>Reykjavíkurflugvöllur hefur um áratugaskeið gegnt lykilhlutverki í samgöngukerfi landsins. Flugvöllurinn er allt í senn miðpunktur innanlandsflugs, varaflugvöllur fyrir millilandaflug á suðvesturhorni landsins og gegnir mikilvægu hlutverki fyrir aðra fjölbreytta flugtengda starfsemi.</span></p> <p><span>Íslendingar eru flugþjóð. Það er mjög áhugaverð spurning – hverjar ástæður þess eru. Við erum fámenn þjóð í stóru landi og flug hefur – ekki af ástæðulausu - verið grunninnviður í samgöngukerfi okkar frá upphafi flugs í landinu. Allt frá því að fyrsta flugfélag landsins var stofnað í Reykjavík í mars 1919, eða fyrir 106 árum síðan.</span></p> <p><span>Reykjavíkurflugvöllur hefur verið gríðarlega mikilvægur í flugmenningu okkar og þar hefur hjarta flugmenningar okkar slegið alla tíð.&nbsp;</span></p> <p><span>Málefni flugvallarins skipta miklu máli fyrir alla landsmenn hvar sem þeir búa. Ég lít svo á að það sé ein af meginskyldum Reykjavíkur sem höfuðborgar að þar sé starfræktur flugvöllur, sem tryggi góðan aðgang allra íbúa landsins að höfuðborginni sinni.</span></p> <p><span>Undanfarna áratugi hefur ýmis konar sérhæfð þjónusta verið byggð upp hér á höfuðborgarsvæðinu. Þessi þjónusta er ekki einkamál höfuðborgarbúa, hún er fyrir okkur öll, hvort sem við búum á Bíldudal eða í Breiðholti.</span></p> <p><span>Fólk á landsbyggðinni treystir á flugvöllinn til að geta sótt mikilvæga þjónustu til höfuðborgarinnar sinnar. Það á ekki síst við um sjúkraflugið sem þarf að gæta að sérstaklega.</span></p> <p><span>Það var ánægjulegt í gær að lesa frétt undir fyrirsögninni „Reykjavíkurflugvöllur fari ekki fet á næstu áratugum“. Þar er vitnað í borgarstjóra, um að Reykjavíkurflugvöllur fari ekki neitt á aðalskipulagstímabili Reykjavíkur til ársins 2040. Ég fagna þessum skýru og einföldu skilaboðum frá borgarstjóra og Reykjavíkurborg.</span></p> <p><span>Í samgöngum – í umferðinni, siglingum og flugi – er öryggi mikilvægasta verkefnið á hverjum tíma. Flugöryggi skal ávallt í fyrirrúmi í flugi – bæði hér innanlands og á alþjóðavísu.</span></p> <p><span>Þegar kemur að Reykjavíkurflugvelli – þá þekkjum við öll þau álitamál sem að honum snúa. Ég hef fylgst vel með þeim málum, bæði sem borgari og alþingmaður, og nú sem ráðherra samgangna og flugmála.</span></p> <p><span>Flugöryggi er algjört grundvallaratriði kemur að flugi og rekstri flugvalla. Ekki er hægt að gefa neinn afslátt þegar kemur að flugöryggi. Flugöryggi tryggir rekstrarhæfi flugvallar og er undirstaðan fyrir tilvist Reykjavíkurflugvallar. Ef eitthvað ógnar flugöryggi verða flugmálayfirvöld að grípa strax inn í til að tryggja það.&nbsp;</span></p> <p><span>Ef andstæðingar Reykjavíkurflugvallar vilja nota ógn við flugöryggi sem rök fyrir því að Reykjavíkurflugvöllur fari, er mikilvægt að þeir aðilar komi fram og haldi þeim sjónarmiðum á lofti.&nbsp;</span></p> <p><span>Skipulagsreglur flugvalla, sem hafa stoð í loftferðalögum, kveða skýrt á um þau skilyrði sem uppfylla þarf hverju sinni til að tryggja flugöryggi, þar með talið svokallaða hindrunarfleti.</span></p> <p><span>Þessi mál eru nú í lögbundnu ferli og það er verkefni allra sem að því koma að leggja sitt af mörkum til að enginn vafi leiki á að flugöryggi sé tryggt á flugvellinum.</span></p> <p><span>Mikilvægast á þessum tímapunkti er að tryggja flugöryggi og þar með rekstraröryggi Reykjavíkurflugvallar fyrir allt innanlandsflug og sjúkraflug. Allir aðilar sem koma að málinu þurfa án tafar að leysa úr ágreiningsmálum sínum og tryggja flugöryggi um Reykjavíkurflugvöll og í landinu.&nbsp;</span></p> <p><span>Ég er opinn fyrir samtali við hagsmunaaðila flugvallarins um það hvernig við getum aukið sátt um hann og því mikilvæga hlutverki sem flugvöllurinn gegnir í samgöngukerfi landsins.&nbsp;</span></p> <p><span>Þannig tryggjum við að flugvöllurinn sinni áfram sínu mikilvæga hlutverki fyrir landið allt – fyrir landsbyggðina sem og höfuðborgina.&nbsp;</span></p> <p><span>Stefna Flugmálafélags Íslands er að efla flug á Íslandi. Það er gríðarlega mikilvægt samfélagslegt markmið. Ef við ætlum að halda áfram að vera flugþjóð, þar sem flug er óvenju stór hluti af þjóðarframleiðslu og verðmætasköpun samfélagsins verðum við ávallt að vera vakandi fyrir þessu mikilvæga markmiði - sem er að efla flug á Íslandi.&nbsp;</span></p> <p><span>Ég vil að lokum þakka Flugmálafélaginu fyrir þennan fund og stuðla þannig að virku samtali um Reykjavíkurflugvöll, stöðu hans og mikilvægi hans fyrir Ísland - landsbyggðina sem og Reykjavík sem höfuðborgar landsins.&nbsp;</span></p> <p><span>Það er mikilvæg umræða.</span></p> <p><span>Takk fyrir.&nbsp;<br /> </span></p> <div>&nbsp;</div>
30. janúar 2025Útboðsþing 2025 - ávarp ráðherra<p><span><em>Ræða flutt á Útboðsþingi Samtaka iðnaðarins 30. janúar 2025</em></span></p> <iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/1R4PBCDDGxA?si=1TxNpgz9akhIaT6R" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin"></iframe> <p><span>Ágætu gestir, kæru þátttakendur útboðsþings</span></p> <p><span>Það gleður mig að fá tækifæri til að ávarpa ykkur hér í dag, þar sem saman eru komnir hagsmunaaðilar í mannvirkjagerð á Íslandi. Þið hafið mikilvægu hlutverki að gegna við að tryggja hagkvæma og örugga uppbyggingu innviða landsins, sem eru burðarásar samfélagsins.</span></p> <p><span>Það er verk að vinna. Greiningar ýmissa aðila undanfarin ár, bæði opinberra sem og ykkar hér hjá Samtökum iðnaðarins, hafa staðfest að fjárfestingarþörf í íslenskum samgönguinnviðum er mjög mikil.&nbsp;</span></p> <p><span>Fólkið í landinu upplifir þetta á ferðum sínum á hverjum degi. Það er sama hvort um er að ræða samgönguinnviði á landsbyggðinni eða á höfuðborgarsvæðinu, jarðgöng eða viðhald vega. Alls staðar er brýn þörf.&nbsp;&nbsp;</span></p> <p><span>Ríkisstjórn Samfylkingar, Viðreisnar og okkar í Flokki fólksins er meðvituð um stöðuna og hefur lagt fram skýra stefnu um uppbyggingu innviða í landinu.&nbsp;<br /> <br /> Í stjórnarsáttmála flokkanna kemur fram að ríkisstjórnin muni auka fjárfestingu í samgöngum og hefja kraftmiklar framkvæmdir um land allt.&nbsp;</span></p> <p><span>„Ný ríkisstjórn gengur samstíga til verka,“ segir í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar. Þar segir einnig: „Fyrsta verk er að ná stöðugleika í efnahagslífi og lækkun vaxta, með styrkri stjórn á fjármálum ríkisins.“</span></p> <p><span>Þetta er forgangsmál og grundvallaratriði.</span></p> <p><span>Í inngangi stefnuyfirlýsingarinnar ríkisstjórnarinnar segir einnig eftirfarandi: „Ríkisstjórnin hyggst einfalda stjórnsýslu og hagræða í ríkisrekstri. Í því efni verður stigið fram af festu strax í upphafi kjörtímabils. Samhliða því mun ríkisstjórnin fjárfesta í innviðum til að auka verðmætasköpun.“ Hér koma t.d. hafnarframkvæmdir sérstaklega til skoðunar.</span></p> <p><span>Í stefnuyfirlýsingunni eru taldir upp 23 liðir með aðgerðum til að ná markmiðum sínum. Í þriðja lið segir að ríkisstjórnin hyggist ná markmiðum sínum með eftirfarandi:</span></p> <p><span>„Með því að auka fjárfestingu í samgöngum og hefja kraftmiklar framkvæmdir um land allt. Ríkisstjórnin mun rjúfa kyrrstöðu í jarðgangagerð og vinna á viðhaldsskuld í vegakerfinu. Ráðist verður í mikilvægar úrbætur í samræmi við samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins til að greiða fyrir umferð á stofnvegum, efla almenningssamgöngur og styðja við fjölbreytta ferðamáta. Hafist verður handa við framkvæmd Sundabrautar og verkefnið fjármagnað með innheimtu veggjalda.“&nbsp;&nbsp;</span></p> <p><span>Ljóst er að á þessu ári verðum við að halda að okkur höndum því við stöndum enn frammi fyrir áskorunum sem kalla á aga og ábyrgð – ekki síst í opinberum fjármálum.&nbsp;</span></p> <p><span>Opinberir aðilar þurfa því að sýna festu og halda aftur af sér í útgjöldum fyrst um sinn. Þetta er lykilatriði til að ná því markmiði okkar að lækka vaxtastigið í landinu og sigrast á verðbólgudraugnum.&nbsp;</span></p> <p><span>Til lengri tíma litið horfum við til risaverkefna sem munu móta framtíð íslensks samfélags. Þar stendur upp úr bygging Sundabrautar, verkefni sem mun auka umferðarflæði og stórbæta vegtengingar til og frá Vestur- og Norðurlandi og innan höfuðborgarsvæðisins. Hér er um að ræða þjóðhagslega hagkvæmustu framkvæmd Íslandssögunnar.</span></p> <p><span>Við ætlum að rjúfa kyrrstöðu í jarðgangagerð hér á landi, eins og áður sagði. Jarðgangagerð hefur verið stopp í landinu frá því Dýrafjarðargöngin voru opnuð 2020, eða fyrir fimm árum síðan.&nbsp;</span></p> <p><span>Víða á landinu geta jarðgöng gerbreytt búsetuskilyrðum, tengt saman og eflt samfélög, leyst af hættulega vegi og eflt atvinnulíf og aukið verðmætasköpun.&nbsp;</span></p> <p><span>Jarðgangakostir eru margir hér á landi og mörg sveitarfélög sem binda miklar vonir við þau. Það eru því miklir og brýnir hagsmunir fyrir því að jarðgangagerð komist aftur af stað og að við getum grafið ein jarðgöng á hverjum tíma.</span></p> <p><span>Á höfuðborgarsvæðinu verður áfram lögð áhersla á að efna Samgöngusáttmálann og byggja upp skilvirkara samgöngukerfi. Miklar umbætur verða gerðar á stofnbrautum borgarinnar, svo sem með tilkomu Miklabrautarganga og Sæbrautarstokks. Einnig verður byggt upp almenningssamgöngukerfi og innviðir fyrir gangandi og hjólandi.&nbsp;</span></p> <p><span>Í stefnuyfirlýsingunni segir einnig að ríkisstjórnin ætli að ná markmiðum sínum með því að: „auka fjárfestingu í samgöngum og hefja kraftmiklar framkvæmdir um land allt og vinna á viðhaldsskuld í vegakerfinu.“&nbsp;</span></p> <p><span>Við ætlum að tryggja að viðhald innviða sé nægilega kröftugt svo þeir haldi virði sínu, séu öruggir og geti sinnt því hlutverki sem þeim er ætlað. Og tryggja þannig greiðar samgöngur bæði fólks og farms allt árið um kring.</span></p> <p><span>Í fyrra skapaðist sú staða á Vestfjarðavegi um Dalabyggð, að fletta þurfti af vegi bundnu slitlagi vegna slæms ástands vegarins. Þetta er birtingarmynd viðhaldsskuldar. Þetta þarf og verður að breytast.</span></p> <p><span>Þessi verkefni eru ekki aðeins fjárfesting í samgöngukerfinu heldur í framtíð landsins. Þau stuðla að hagvexti, nýsköpun og bættri samkeppnisstöðu Íslands. Við skulum ætíð muna það góðar samgöngur auka hagkvæmni í samfélaginu og stuðla að framleiðniaukningu.&nbsp;<br /> Góðar samgöngur stuðla því að aukinni velmegun og bættum lífskjörum.</span></p> <p><span>Þegar kemur að fjármögnun má segja að við séum að líta til þriggja módela.</span></p> <ul> <li><span>Í fyrsta lagi fjármögnun að fullu með fé af fjárlögum.</span></li> <li><span>Í öðru lagi með fjármögnun að hluta af fjárlögum og að hluta frá sveitarfélögum.&nbsp; Þetta á meðal annars við um hafnarframkvæmdir, sem og einnig verkefni Samgöngusáttmálans.</span></li> <li><span>Í þriðja lagi er fjármögnun samkvæmt lögum um samvinnuverkefni um samgönguframkvæmdir. Þar eru taldar upp sex framkvæmdir sem heimilt er að að bjóða út sem samvinnuverkefni. Samvinnuverkefni eru verkefni þar sem einkaaðili annast fjármögnun opinbers mannvirkis, í heild eða að hluta.</span></li> </ul> <p><span>Þetta er kannski aðferðafræði sem við ættum kannski að skoða enn frekar, og þá sérstaklega verkefni þar sem einkaaðili annast fjármögnun opinbers mannvirkis að hluta. Hinn hlutinn yrði þá fjármagnaður af ríki.</span></p> <p><span>Hér ættum við kannski að horfa til frænda okkar í Noregi og Færeyjum. Færeyingar lærðu jú af okkar varðandi fjármögnun Hvalfjarðarganga. Nú er kannski kominn tími til að við lærum af þeim.</span></p> <p><span>Það segir okkur mikið um þá kyrrstöðu í málaflokknum sem verið hefur undanfarna áratugi að nú þurfum við að fara læra af frændum Færeyingum í þessum efnum.</span></p> <p><span>Í framtíðinni má búast við aukinni uppbyggingu samgönguinnviða hér á landi. Það kallar á náið samstarf milli hins opinbera, atvinnulífsins og ykkar – okkar helstu sérfræðinga og fagfólks í mannvirkjagerð.</span></p> <p>Með sameiginlegu átaki getum við leyst þessi verkefni á hagkvæman og skilvirkan hátt, með gæði og sjálfbærni að leiðarljósi.</p> <p>Ég vil að lokum þakka ykkur öllum fyrir mikilvægt framlag ykkar við að byggja upp íslenskt samfélag. Það er ekki lítið verkefni.</p> <p>Ég hlakka til að sjá áframhaldandi árangur af starfi ykkar og vona að þetta þing verði vettvangur fyrir uppbyggilegar umræður, nýjar hugmyndir og farsælt samstarf.</p> <p>Takk fyrir.</p>
Var efnið hjálplegt?
NeiJá
Takk fyrir

Ábendingin verður notuð til að bæta gæði þjónustu og upplýsinga á vef Stjórnarráðsins. Hikaðu ekki við að hafa samband ef þig vantar aðstoð.

Af hverju ekki?

Hafa samband

Ábending / fyrirspurn
Ruslvörn
Vinsamlegast svaraðu í tölustöfum

Ef um er að ræða erindi til borgaraþjónustu utanríkisráðuneytisins þá skal senda póst á [email protected]

Upplýsingar um netföng, símanúmer og staðsetningu ráðuneyta