Föstudagspósturinn 6. nóvember 2020

Heil og sæl.

Við heilsum á ný eftir annasama viku í utanríkisþjónustunni. Eðlilega hefur vikan einkennst af mikilli spennu vegna forsetakosninganna í Bandaríkjunum en kaffibollum starfsmanna í ráðuneytinu fjölgaði verulega á síðustu dögum sem auðvitað má rekja beint til forsetakosninganna og þeirrar staðreyndar að Ísland er ekki á sama tímabelti og Bandaríkin.

Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkis og þróunarsamvinnuráðherra fundaði stíft í vikunni og gærdagurinn var einkar líflegur. Hæst bar símafund ráðherra með Mike Pompeo utanríkisráðherra Bandaríkjanna þar sem viðskipta- og efnahagsmál voru í brennidepli og lýsti Guðlaugur Þór meðal annars yfir ánægju með formlegt efnahagssamráð ríkjanna sem sett var á laggirnar eftir fund ráðherranna í fyrra.

„Bein og milliliðalaus samskipti við helstu ráðamenn í okkar mikilvægasta viðskiptalandi eru ómetanleg enda höfum við náð markverðum áföngum undanfarin misseri. Reglubundið efnahagssamráð hefur verið fest í sessi og Íslandsfrumvarpið er nú í umfjöllun Bandaríkjaþings. Fundur okkar Pompeo í dag staðfesti enn frekar góð tengsl ríkjanna og að væntingar um að þau geti aukist enn frekar séu á rökum reistar,“ sagði Guðlaugur Þór um fund hans með Pompeo.

Í gær fóru einnig fram þrír fjarfundir utanríkis- og þróunarsamvinnuráðherra um varnar- og öryggismál. Ráðherra sat fund varnarmálaráðherra NORDEFCO, varnarmálaráðherrafund Norðurlandanna og Eystrasaltsríkja (NB8), og varnarmálaráðherrafund Norðurhópsins. Á fundi NORDEFCO var m.a. áhersla lögð á samráðsvettvang samstarfsins um hættuástand sem komið var á fót árið 2019. Vettvangnum er ætlað er að bæta upplýsingaskipti og samráð ef hættuástand skapast og hefur hann m.a. verið nýttur á yfirstandandi ári til þess að ræða viðbrögð við heimsfaraldrinum.

„Frá stofnun NORDEFCO-samstarfsins árið 2009 hefur öryggisumhverfi okkar breyst verulega og samvinna hefur aldrei verið mikilvægari. Heimsfaraldur kórónuveirunnar sýnir glögglega hvernig heilbrigðisvá getur þróast út í að verða að ógn við öryggi sem undirstrikar enn frekar mikilvægi þess að við snúum bökum saman,“ sagði utanríkis- og þróunarsamvinnuráðherra eftir fundinn í gær.

Á miðvikudag ávarpaði Guðlaugur Þór ráðherrafund Evrópuráðsins þar sem hann lét í ljós áhyggjur af kynbundnu ofbeldi og takmörkunum á frelsi blaðamanna og ræddi jafnfram stöðu Mannréttindadómstóls Evrópu. Í ávarpi sínu lagði utanríkis- og þróunarsamvinnuráðherra megináherslu á að mannréttindi væru virt í hvívetna í öllum 47 aðildarríkjum Evrópuráðsins á tímum heimsfaraldursins. Þá ræddi utanríkis- og þróunarsamvinnuráðherra framlag Mannréttindadómstóls Evrópu til verndar mannréttindum í álfunni undanfarna áratugi. „Gleymum ekki að orðspor getur spillst við hvert skref sem stigið er af leið eða til baka. Ísland styður áframhaldandi starf dómstólsins,“ sagði Guðlaugur Þór.

Í Lettlandi var Ísland formlega tekið inn í fjölþjóðalið Atlantshafsbandalagsins á þriðjudag þegar íslenski fáninn var dreginn að húni á Adazi herstöðinni skammt utan við höfuðborgina Riga. Sérfræðingur á sviði upplýsingamála starfar nú þar á vegum Íslensku friðargæslunnar. Artis Pabriks varnarmálaráðherra Lettlands hélt tölu og minntist í ávarpi sínu á að Ísland hafi verið fyrst ríkja til að viðurkenna sjálfstæði Lettlands eftir fall Sovétríkjanna. Fyrir það stæði lettneska þjóðin í ævarandi þakkarskuld við Íslendinga. Sú ákvörðun Íslands hafi sýnt að á meðan stórþjóðir heims bæru pólitíska ábyrgð, þá bæru minni þjóðir siðferðislega ábyrgð. Sagðist ráðherrann vona að íslenski fáninn muni blakta við hún í Adazi um ókomin ár.

Þá sögðum við einnig frá því að ný eftirlitsflugvél breska flughersins hefði verið nefnd „Spirit of Reykjavik“ til þess að minnast þýðingu Reykjavíkur í sigri bandamanna í orrustunni um Atlantshafið. 

Á mánudag bárust óhugnanlegar fréttir frá Vínarborg þar sem skotárásir voru framdar en mannfall varð og fjölmargir særðust. Guðlaugur Þór fordæmdi árásirnar og lýsti yfir samstöðu með íbúum Austurríkis.

Shocked by the horrific attacks in #Vienna. Our thoughts are with the victims and their families. We stand in solidarity with the people of #Austria and condemn these apparent terrorist attacks. Freedom and democracy must and will prevail. @MFA_Austria FM #Schallenberg

— Guðlaugur Þór (@GudlaugurThor) November 2, 2020

Árásirnar í Vínarborg komu í kjölfarið á hryðjuverkum sem framin hafa verið í Frakklandi að undanförnu. Guðlaugur Þór hefur lýst yfir hryllingi vegna árásanna í færslum á Twitter, sagt þær atlögu að tjáningarfrelsinu og að berjast yrði gegn hvers kyns öfgahyggju sem ógnaði lífi okkar og gildum.

We stand w/ #France in the aftermath of the horrific terrorist attack against Samuel Paty & the fundamental #freedom of expression. We must join hands in fighting extremism that threatens our lives & our values. We encourage #Turkey to return to respectful dialogue on this issue.

— Guðlaugur Þór (@GudlaugurThor) October 26, 2020

Utterly shocked by the horrifying murders in #Nice today. This clear escalation of violence & attacks on #freedom of expression must be condemned in strongest terms. My thoughts are with the victims and their loved ones. We stand in solidarity w #France against terrorism & hate.

— Guðlaugur Þór (@GudlaugurThor) October 29, 2020

Árásirnar sem framdar voru í Vín áttu sér stað aðeins nokkrum götum frá aðsetri fastanefndar Íslands í Vín og ræddi mbl.is m.a. við Guðna Bragason, fastafulltrúa Íslands hjá ÖSE vegna þeirra.

Sé litið til starfsemi sendiskrifstofa okkar í vikunni er því nærtækast að hefja leik hjá fastanefnd Íslands í Vín en ÖSE-skýrslan innan ramma Moskvu-aðferðarinnar um mannréttindabrot í Hvíta-Rússlandi var lögð fram í fastaráði ÖSE í gær. Guðni Bragason fastafulltrúi Íslands skoraði á yfirvöld í Hvíta-Rússland að taka þátt í viðræðum og skapa nýtt andrúmsloft í landinu, þar sem virðing fyrir mannréttindum og lýðræði væru í heiðri höfð. Sagði hann skýrsluna m. a. sýna fram á kerfisbundið ofbeldi gegn andófsfólki, ólöglegar handtökur og kynbundið ofbeldi.

Í Genf hófst nóvemberlota jafningjarýni mannréttindaráðsins í vikunni og hún hélt áfram í gær. Sem fyrr verður fjallað um fjórtán ríki að þessu sinni. Fyrst á dagskrá var umræða um stöðu mannréttinda í Hvíta-Rússlandi þar sem Ísland áréttaði áhyggjur af framkvæmd kosninga þar í landi og nauðsyn þess að ofbeldi gegn mótmælendum, blaðamönnum og öðrum væri rannsakað sem fyrst.

Hitt og þetta var um að vera hjá sendiskrifstofum okkar á Norðurlöndum í vikunni.

Í Svíþjóð hlaut Hannes Heimisson sendiherra Íslands í Svíþjóð áheyrn hjá Karli Gústaf Svíakonungi í konungshöllinni í Stokkhólmi í gær í tengslum við afhendingu trúnaðarbréfs síns sem fór fram í september sl.

Í Finnlandi fundaði Auðunn Atlason, sendiherra, með ráðherra norrænnar samvinnu og jafnréttis kynjanna.

Í Færeyjum fékk aðalræðisskrifstofa Íslands í Þórshöfn ánægjulega heimsókn frá íslenskum nemendum í Norður-Atlantshafsbekknum í Kambsdal.

Á Grænlandi blés svo hressilega í vikunni svo á sást á koparklæðningu dómkirkjunnar í Nuuk.

Við færum okkur nú vestur yfir haf en í New York voru það ekki einungis bandarískir kjósendur sem gengu til atkvæða í vikunni heldur var einnig líf og lýðræði í allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna í New York. Gengið var til atkvæða um margvíslegar ályktanir og breytingatillögur í nefndum um afvopnunarmál og sjálfstæði fyrrverandi nýlenduríkja, og framundan eru atkvæðagreiðslur í nefndum um mannréttindamál, þróunarmál og fjármál. 

Hjá sendiráði okkar í Wasington fara þessa dagana fram kynningar á kjörræðismönnum Íslands í Bandaríkjunum. Peter Guðmundsson í Dallas Fort-Worth í Texas reið á vaðið með virkilega skemmtilega kynningu undir tónum Axel O og laginu Island in the North sem fjallar um Ísland.

Ekki var það meira að sinni.

Góða helgi!

Upplýsingadeild