Lýsing

Staða

Aðgerðin er í framkvæmd.

Aðgerðin er komin til framkvæmda. F-gös hafa mismunandi áhrif á loftslagshlýnun eða það sem kallast hnatthlýnunarmáttur (Global Warming Potential, GWP, sjá nánar undir aðgerð D.1). Skattur á innflutning F-gasa tók gildi 1. janúar 2020 og fjárhæð skatts á hverja tegund F-gass er tengd hnatthlýnunarmætti þess. Markmiðið er að gera skaðlausari kælimiðla að hagkvæmari kosti.

Aðgerðinni hefur verið hrundið í framkvæmd eins og lýst er í aðgerðaáætlun í loftslagsmálum 2020.

Framkvæmd

Skattlagning verður notuð til að hraða enn frekar nauðsynlegri útskiptingu flúoraðra gróðurhúsalofttegunda hér á landi. Umræddur skattur hefur þegar verið útfærður og samþykktur á Alþingi og tók gildi 1. janúar 2020.

Skatturinn grundvallast á mengunarbótareglunni sem felur í sér að þau sem bera ábyrgð á mengun greiða þann kostnað sem af henni hlýst. Álögur á F-gös hafa um árabil verið í gildi í nágrannaríkjum Íslands, sem hafa náð góðum árangri í að draga úr notkun efnanna. Sambærilegri nálgun er beitt hér á landi og gert hefur verið í Danmörku, þar sem ákveðin upphæð er lögð á kílógramm af F-gösum fyrir hvert tonn CO₂-ígilda að skilgreindu verðþaki. Á Íslandi er upphæðin 2.500 krónur á kg F-gasa fyrir hvert tonn CO₂-ígilda, að verðþaki sem nemur 10.000 krónum á kg.

F-gös eru manngerð og meðal annars notuð sem kælimiðlar í iðnaði. Brýnt er að ná að hraða útskiptingu þeirra sem allra mest þar sem þau hafa margfalt meiri hnatthlýnunarmátt en CO₂. Skattlagning F-gasa getur skilað miklum árangri á skömmum tíma þar sem umhverfisvænni lausnir eru þegar fyrir hendi og tæknilega einfalt er að skipta F-gösunum út.

Aðgerðin hefur verið útfærð frá fyrstu útgáfu og gerð að sérstakri aðgerð.

Ábyrgð

Fjármála- og efnahagsráðuneytið

Árangursmælikvarði

Innflutt magn F-gasa eftir gastegund.

Tafla 6 Innflutt magn F-gasa eftir gastegund, tonnum, raðað eftir hlýnunarmætti

Heimild: Umhverfisstofnun

Þróun á innfluttu magni F-gasa með lágan og miðlungshlýnunarmátt síðustu fjögur ár má sjá í töflunni undir aðgerð D.1 Reglugerð um F-gös en aðgerðirnar vinna saman að samdrætti í losun frá F-gösum.

Áhrif á ríkissjóð

Aðgerðin hefur ekki í för með sér kostnað fyrir ríkissjóð. Að teknu tilliti til þess magns sem flutt hefur verið inn af F-gösum undanfarin ár er áætlað að tekjur ríkissjóðs af skatti á efnin gætu numið um 600 milljónum króna á ári fyrst í stað. Þess er vænst að tekjur af skattinum dragist síðan saman, enda er honum ásamt reglugerð um flúoraðar gróðurhúsalofttegundir ætlað að leiða til útskiptingar F-gasa hér á landi.

Áhrif á losun

Erfitt er að meta áhrif aðgerðarinnar vegna þess að upplýsingar um verðteygni eftirspurnar eftir F-gösum liggja ekki fyrir. Aðgerðum D.1 og D.2 er á hinn bóginn ætlað að vinna saman að því að hraða útskiptingu F-gasa hér á landi, sjá umfjöllun við aðgerð D.1 um áhrif á losun.