Mál nr. 11/2014
Úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu, 150 Reykjavík
Miðvikudaginn 4. júní 2014 var á fundi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála tekið fyrir mál nr. 11/2014:
Kæra A
á ákvörðun
Reykjavíkurborgar
og kveðinn upp svohljóðandi
Ú R S K U R Ð U R:
A, hér eftir nefnd kærandi, hefur með bréfi, dags. 3. mars 2014, skotið til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála synjun Reykjavíkurborgar, dags. 21. febrúar 2014, á umsókn hennar um félagslega leiguíbúð og sérstakar húsaleigubætur.
I. Málavextir og málsmeðferð
Kærandi sótti um félagslega leiguíbúð og sérstakar húsaleigubætur hjá Reykjavíkurborg með umsókn, dags. 7. ágúst 2013. Umsókn kæranda var synjað með bréfi þjónustumiðstöðvar, dags. 5. febrúar 2014, með þeim rökum að kærandi hafi ekki uppfyllt skilyrði b-liðar 5. gr. um undanþágu frá skilyrðum 4. gr. reglna um félagslegar leiguíbúðir og sérstakar húsaleigubætur í Reykjavík um tekju– og eignamörk. Kærandi áfrýjaði synjuninni til velferðarráðs með bréfi, dags. 5. febrúar 2014. Velferðarráð tók málið fyrir á fundi sínum þann 20. febrúar 2014 og samþykkti svohljóðandi bókun:
„Velferðarráð staðfesti synjun starfsmanna þjónustumiðstöðvar um undanþágu frá skilyrði c. liðar 4. gr. reglna um félagslegar leiguíbúðir og sérstakar húsaleigubætur.“
Niðurstaða velferðarráðs var tilkynnt kæranda með bréfi, dags. 21. febrúar 2014. Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála með bréfi, dags. 3. mars 2014. Með bréfi, dags. 7. mars 2014, óskaði úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála eftir greinargerð Reykjavíkurborgar vegna kærunnar þar sem meðal annars kæmi fram rökstuðningur fyrir synjun á umsókn kæranda. Enn fremur var óskað eftir gögnum sem lágu fyrir og gæfu upplýsingar um fjárhag kæranda. Greinargerð Reykjavíkurborgar barst með bréfi, dags. 20. mars 2014. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 14. apríl 2014, var bréf Reykjavíkurborgar sent kæranda til kynningar. Frekari athugasemdir bárust ekki frá kæranda.
II. Málsástæður kæranda
Kærandi greinir frá því að hún eigi hús og íbúð á B en íbúðin verði eign bankans innan tíðar. Húsið hennar hafi verið á söluskrá í sex ár en ekki selst. Hún hafi flutt til Reykjavíkur vegna veikinda en það sé nauðsynlegt fyrir hana að vera nálægt læknisþjónustu í Reykjavík.
III. Sjónarmið Reykjavíkurborgar
Í greinargerð Reykjavíkurborgar vegna kærumálsins kemur fram að í 4. gr. reglna um félagslegar leiguíbúðir og sérstakar húsaleigubætur í Reykjavík séu sett fram tiltekin skilyrði í a–e-liðum sem umsækjandi þurfi að uppfylla til að umsóknin taki gildi. Í c-lið sé kveðið á um tekju- og eignamörk og séu eignamörkin 4.381.223 krónur og tekjumörk 3.142.000 krónur miðað við einstakling, auk þess 525.986 krónur fyrir hvert barn á framfæri innan 20 ára. Tekjumörk séu miðuð við meðaltal tekna síðastliðin þrjú ár. Í 5. gr. reglnanna séu undanþáguákvæði frá settum skilyrðum í 4. gr. en heimilt sé samkvæmt b-lið að veita undanþágu frá lögheimili og tekjumörkum, byggða á faglegu mati, sé um mikla félagslega erfiðleika að ræða, sbr. lið 5c í matsviðmiði, sbr. fylgiskjal 1 með reglum um félagslegar leiguíbúðir og sérstakar húsaleigubætur í Reykjavík. Kærandi sé skráð fyrir tveimur eignum á B en hafi ekki tekist að selja þær. Kæranda hafi verið gert að skila inn verðmati á eignum sínum vegna umsóknar um félagslegt leiguhúsnæði en hafi einungis skilað verðmati fyrir aðra eignina. Samkvæmt gögnum um verðmat sem kærandi hafi skilað inn fyrir D sé eignin metin á tíu milljónir og veð í þeirri fasteign nemi 2.242.338 krónur. Ekki hafi verið skilað inn verðmati fyrir E en samkvæmt gögnum nemi veð í þeirri fasteign 4.460.381 krónu. Samkvæmt álagningarseðli árið 2013 vegna eigna og tekna árið 2012 sé hrein eign kæranda 7.164.485 krónur eða 2.783.262 krónum yfir eignamörkum. Skilyrði c-liðar 4. gr. reglnanna varðandi tekju- og eignamörk séu því ekki uppfyllt. Það hafi verið mat velferðarráðs að kærandi ætti möguleika á að kaupa eigið húsnæði/búseturétt í húsnæði miðað við eignastöðu.
Eins og rakið sé að framan sé í 5. gr. reglna um félagslegar leiguíbúðir og sérstakar húsaleigubætur í Reykjavík að finna heimildarákvæði er varði undanþágur frá skilyrðum 4. gr. reglnanna. Rétt sé að ítreka að umrætt ákvæði 5. gr. reglnanna sé heimildarákvæði og því ekki skylt að veita umræddar undanþágur. Þau viðmið hafi mótast í framkvæmd að til langvarandi og mikils félagslegs vanda samkvæmt lið 5c í matsviðmiði, sbr. fylgiskjal 1 með reglunum, teljist meðal annars félagsleg einangrun, takmörkuð félagsleg færni, framtaksleysi, ekkert stuðningsnet og sértækir erfiðleikar, svo sem háalvarleg veikindi sem hafi afgerandi áhrif á aðstæður viðkomandi eða meðferðarmál/barnaverndarmál. Ljóst sé að kærandi hafi átt við ýmiss veikindi og erfiðleika að stríða en velferðarráð hafi talið að aðstæður kæranda væru ekki með þeim hætti að veita bæri kæranda undanþágu á grundvelli b-liðar 1. mgr. 5. gr. reglnanna.
IV. Niðurstaða
Málskotsheimild kæranda er reist á 16. gr. laga um húsaleigubætur, nr. 138/1997. Um málsmeðferð fer samkvæmt ákvæðum XVII. kafla laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991. Fyrir nefndinni liggja reglur um félagslegar leiguíbúðir og sérstakar húsaleigubætur í Reykjavík frá 1. mars 2004, með síðari breytingum. Í máli þessu er ágreiningur um það hvort Reykjavíkurborg hafi borið að samþykkja umsókn kæranda um félagslega leiguíbúð og sérstakar húsaleigubætur.
Kærandi sótti um félagslega leiguíbúð og sérstakar húsaleigubætur hjá Reykjavíkurborg. Umsókn hennar var synjað á þeirri forsendu að skilyrði c-liðar 4. gr. reglna um félagslegar leiguíbúðir og sérstakar húsaleigubætur í Reykjavík væru ekki uppfyllt. Þá taldi Reykjavíkurborg að kærandi hafi ekki uppfyllt skilyrði b-liðar 1. mgr. 5. gr. reglnanna um að eiga í miklum félagslegum erfiðleikum.
Í 4. gr. reglna um félagslegar leiguíbúðir og sérstakar húsaleigubætur í Reykjavík er að finna skilyrði fyrir því að umsókn verði metin gild og þarf umsækjandi að uppfylla öll skilyrði sem fram koma í a–e-liðum 1. mgr. ákvæðisins. Samkvæmt c-lið 1. mgr. 4. gr. eru eignamörk fyrir einhleyping 4.381.223 krónur. Í greinargerð þjónustumiðstöðvar vegna umsóknar um félagslegt leiguhúsnæði, dags. 5. febrúar 2014, er eignastaða kæranda 7.164.485 krónur. Eignastaða kæranda er því 2.783.262 krónum yfir eignamörkum og uppfyllti hún því ekki skilyrði c-liðar 4. gr. reglnanna. Samkvæmt b-lið 5. gr. reglnanna er heimilt að veita undanþágu frá skilyrði b-liðar 4. gr. um lögheimili og eða tekjuviðmið
c-liðar 4. gr. Í b-lið 5. gr. kemur fram að heimilt sé að veita undanþágu frá skilyrðum 4. gr. um lögheimili og tekjuviðmið þegar umsækjandi er samkvæmt faglegu mati ráðgjafa í mjög miklum félagslegum erfiðleikum, sbr. lið 5 c í matsviðmiði sem fylgir reglunum. Í greinargerð starfsmanns þjónustumiðstöðvar, dags. 5. febrúar 2014, vegna umsóknar um félagslegt leiguhúsnæði, kemur meðal annars fram að mælt sé með undanþágu frá búsetureglu vegna mikils félagslegs vanda vegna alvarlegra veikinda en ekki sé mælt með undanþágu frá því að eiga tvær eignir. Í máli þessu liggur því fyrir faglegt mat ráðgjafa, sbr. b-lið 5. gr. reglnanna. Í 5. gr. reglnanna er ekki kveðið á um undanþágu frá eignamörkum c-liðar 1. mgr. 4. gr. Í ljósi orðalags ákvæðisins er það mat úrskurðarnefndarinnar að ekki sé hægt að víkja frá eignamörkum c-liðar 1. mgr. 4. gr. reglnanna. Að því virtu er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að kærandi uppfyllir ekki skilyrði 4. gr. reglnanna en líkt og að framan greinir þurfa öll skilyrði a–e-liða 1. mgr. 4. gr. reglnanna að vera uppfyllt til að umsókn verði metin gild.
Almennt ber sveitarfélögum að gæta jafnræðis og samræmis við ákvörðun um fjárhagsaðstoð. Það er álit úrskurðarnefndarinnar að ekkert hafi komið fram um að mat Reykjavíkurborgar á aðstæðum kæranda hafi verið ómálefnalegt eða andstætt þeim reglum sem um það gilda. Með vísan til þessa ber að staðfesta hina kærðu ákvörðun Reykjavíkurborgar.
Úrskurð þennan kváðu upp Bergþóra Ingólfsdóttir formaður, Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir og Gunnar Eydal, meðnefndarmenn.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Reykjavíkurborgar, dags. 21. febrúar 2014, um synjun á umsókn A um félagslega leiguíbúð og sérstakar húsaleigubætur er staðfest.
Bergþóra Ingólfsdóttir, formaður
Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir
Gunnar Eydal