Nr. 213/2024 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Hinn 29. febrúar 2024 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 213/2024
í stjórnsýslumálum nr. KNU23110146 og KNU23110147
Kæra [...] og [...]
á ákvörðunum
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Hinn 30. nóvember 2023 kærðu [...], fd. [...] (hér eftir A) og [...], fd. [...] (hér eftir B), ríkisborgarar Indlands, ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 21. nóvember 2023, um að synja þeim um vegabréfsáritanir til Íslands.
Af kæru má ráða að kærendur krefjist þess að ákvarðanir Útlendingastofnunar verði felldar úr gildi og að þeim verði veittar vegabréfsáritanir til Íslands.
Fyrrgreindar ákvarðanir eru kærðar á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 og bárust kærur þeirra fyrir lok kærufrests.
Lagagrundvöllur
Í máli þessu gilda einkum ákvæði laga um útlendinga, reglugerð um útlendinga nr. 540/2017, ásamt síðari breytingum, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, reglugerð um vegabréfsáritanir nr. 795/2022, með síðari breytingum, Schengen-samningurinn og verklagsreglur þess samnings.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Með umsóknum, dags. 3. nóvember 2023, óskuðu kærendur eftir vegabréfsáritunum til Íslands og Schengen-svæðisins fyrir 89 daga dvöl, frá 19. nóvember 2023 til 15. febrúar 2024. Umsóknum kærenda var synjað með ákvörðunum Útlendingastofnunar, dags. 21. nóvember 2023. Hinn 30. nóvember 2023 kærðu kærendur framangreindar ákvarðanir til kærunefndar útlendingamála. Með tölvubréfi, dags. 18. og 23. janúar 2024, óskaði kærunefnd eftir frekari skýringum vegna mála kærenda hjá Útlendingastofnun. Umbeðin gögn voru lögð fram með tölvubréfi, dags. 15. febrúar 2024.
III. Málsástæður og rök kærenda
Samhliða kærum sínum lögðu kærendur fram afrit af boðsbréfi, dags. 1. nóvember 2023. Í bréfinu kemur fram að fyrirtækið [...] ehf. hafi boðið kærendum til landsins til þess að sinna viðhaldi og viðgerðum á vélbúnaði sem framleiddur var af indversku fyrirtæki. Fyrir hafi tveir einstaklingar sinnt starfinu en þeir glími við heimþrá og hafi fyrirtækið því óskað eftir starfskröftum kærenda. Að öðru leyti lögðu kærendur ekki fram greinargerð eða önnur fylgigögn.
IV. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Samkvæmt 1. mgr. 20. gr. laga um útlendinga þurfa útlendingar að hafa vegabréfsáritun til að koma hingað til lands, nema annað sé ákveðið í reglum sem ráðherra setur. Ríkisborgarar Indlands þurfa vegabréfsáritun til Íslands, sbr. viðauka 8 við reglugerð um vegabréfsáritanir. Í 6. mgr. 20. gr. laga um útlendinga koma fram skilyrði til útgáfu vegabréfsáritunar og í 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir er tilgreint hvenær synja skuli um vegabréfsáritun. Heimilt er samkvæmt fyrrgreindri 6. mgr. 20. gr. að veita útlendingi vegabréfsáritun sem gildir á öllu Schengen-svæðinu ef grunnskilyrðum a - h liða sömu greinar er fullnægt.
Samkvæmt 7. mgr. 20. gr. laga um útlendinga skal vegabréfsáritun ekki veitt ef ástæða er til að vefengja uppgefinn tilgang ferðar útlendings hingað til lands eða réttmæti upplýsinga sem hann hefur veitt. Er þessi regla áréttuð í 8. mgr. ákvæðisins en þar kemur fram að við mat á umsókn um vegabréfsáritun skuli auk þjóðernis taka tillit til félagslegrar stöðu og hættu á að útlendingur dvelji lengur á Schengen-svæðinu en honum er heimilt. Með aðild að Schengen-samstarfinu tókust íslensk stjórnvöld á hendur skyldu til að fylgja samræmdum reglum um útgáfu vegabréfsáritana. Hafa stjórnvöld sem annast afgreiðslu umsókna um vegabréfsáritanir mótað tilteknar verklagsreglur til að styðjast við, byggðar á efnisreglum Schengen-samningsins. Í athugasemdum með frumvarpi til laga um útlendinga kemur fram að við mat á einstökum atriðum sé nauðsynlegt að taka tillit til reynslu og framkvæmdar annarra Schengen-ríkja. Leiði það af eðli samstarfsins að mikilvægt sé að samræmis sé gætt á þessu sviði svo sömu skilyrði gildi um vegabréfsáritanir á Schengen-svæðinu.
Samkvæmt 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir skal með fyrirvara um 1. mgr. 25. gr. reglugerðarinnar synjað um vegabréfsáritun í tilteknum tilvikum. Meðal þeirra tilvika sem tilgreind eru í ákvæðinu er ef umsækjandi getur ekki fært rök fyrir tilgangi eða skilyrðum fyrirhugaðrar dvalar sinnar, sbr. ii.-lið a-liðar ákvæðisins, eða ef rökstudd ástæða sé til að draga í efa að fylgiskjöl, sem umsækjandi leggur fram, séu ósvikin eða að innihald þeirra sé rétt, eða áreiðanleika framburðar umsækjanda eða ásetning hans til að yfirgefa yfirráðasvæði aðildarríkjanna áður en vegabréfsáritunin sem sótt er um rennur út, sbr. b-lið ákvæðisins.
Synjunarform Útlendingastofnunar er staðlað form sem öll þátttökuríki Schengen-samstarfsins notast við. Í forminu er hægt að merkja við reiti á bilinu 1-17, þ.e. ástæður þess að umsóknum sé synjað. Í ákvörðunum beggja kærenda er merkt við reiti 13, þ.e. að rökstudd ástæða væri til að draga í efa ásetning um að yfirgefa yfirráðasvæði aðildarríkja Schengen-samstarfsins við lok gildistíma áritunar, með þeim viðbótarathugasemdum að kærendur hyggist dveljast lengur en heimilt er á grundvelli vegabréfsáritana og ættu með réttu að sækja um dvalarleyfi. Þar að auki var merkt í reit 11 í ákvörðun A, þ.e. að rökstudd ástæða væri til að draga í efa áreiðanleika yfirlýsinga varðandi tilgang ferðar með þeim viðbótarathugasemdum að verulegur vafi væri um tilgang dvalar hans. Uppfylltu kærendur þar með ekki skilyrði 20. gr. laga um útlendinga sem og 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir.
Með vísan til 21. gr. stjórnsýslulaga var kærendum jafnframt leiðbeint um að þau gætu óskað eftir skriflegum rökstuðningi innan 14 daga frá tilkynningu ákvörðunar. Samkvæmt gögnum málsins liggur ekki fyrir skriflegur rökstuðningur vegna ákvarðana í máli kærenda.
Meðferð umsókna kærenda fór fram hjá íslenska sendiráðinu í Nýju Delí, sbr. 10. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Þyki skilyrði ekki fyrir hendi til útgáfu áritunar er mál lagt fyrir Útlendingastofnun til ákvörðunar.
Í umsóknum kærenda um vegabréfsáritun kemur fram að tilgangur ferðalags þeirra sé vegna viðskipta (e. business) en í viðbótarupplýsingum kemur fram að kærendur hyggist sinna viðhaldi og viðgerðum á vélum. Við meðferð umsókna kærenda um vegabréfsáritanir hafi fulltrúi utanríkisþjónustunnar tekið símaviðtöl við þá. Í viðtölunum komu fram upplýsingar sem bentu til þess að kærendur ætluðu sér að dveljast hér á landi lengur en sem nemur hámarksdvalartíma á grundvelli vegabréfsáritunar og er það meðal forsendna hinna kærðu ákvarðana. Þá liggur fyrir af gögnum málsins, þ. á m. boðsbréfi, fyrirtækisins [...] ehf., sem lagt var fram við meðferð kærumáls þessa, að tilgangur kærenda með komu hingað til lands er að starfa fyrir umrætt fyrirtæki við viðhald og viðgerðir á vélabúnaði. Staðfest sé að [...] ehf. hafi gert leigusamning til eins árs um leigu á íbúð fyrir kærendur. Hefðu kærendur því með réttu átt að sækja um dvalarleyfi hér á landi. Því til viðbótar hafi upplýsingar í viðtali A bent til þess að hann hafi litla þekkingu á tilgangi fyrirhugaðrar ferðar. Í því samhengi lítur kærunefnd til þess að umsóknir um vegabréfsáritanir eru á ábyrgð hvers umsækjenda. Telur nefndin það eðlilega kröfu að umsækjandi hafi þekkingu á einstökum atriðum ferða á borð við dvalarstaði. Getur aðkoma vinnuveitanda að tilhögun ferðaáætlunar ekki leyst kæranda undan þeirri ábyrgð. Þá hefur A ekki lagt fram gögn eða skýringar á kærustigi sem hrinda mati Útlendingastofnunar hvað þetta varðar.
Gögn málsins benda ekki til annars en að tilgangur ferðalags kærenda hingað til lands sé atvinna á vegum [...] ehf. en slíkt er kærendum óheimilt á grundvelli vegabréfsáritunar. Tekur kærunefnd undir það mat Útlendingastofnunar að rétt væri fyrir kærendur að sækja um dvalarleyfi á grundvelli 64. gr. laga um útlendinga, eða eftir atvikum á grundvelli annarra ákvæða VI. kafla sömu laga. Með þessum athugasemdum hefur kærunefnd þó ekki tekið afstöðu til skilyrða fyrir útgáfu slíkra dvalarleyfa. Þá tekur kærunefnd undir það mat Útlendingastofnunar að rökstudd ástæða væri til að draga í efa ásetning kærenda að yfirgefa yfirráðasvæði Schengen-ríkjanna, einkum með hliðsjón af upplýsingum sem fram komu í símaviðtölum við kærendur.
Að öllu framangreindu virtu tekur kærunefnd undir það mat Útlendingastofnunar að rétt væri fyrir kærendur að sækja um dvalarleyfi hér á landi enda sé tilgangur ferðalagsins að stunda hér atvinnu, að rökstudd ástæða væri til að draga í efa áreiðanleika yfirlýsinga A varðandi tilgang ferðar sinnar, en auk þess væri rökstudd ástæða til að draga í efa ásetning kærenda til þess að yfirgefa yfirráðasvæði Schengen-ríkjanna að dvöl lokinni, sbr. b-lið 1. mgr. 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir. Hafi þannig verið ástæða til að ætla að kærendur dveljist lengur á Schengen-svæðinu en þeim væri heimilt, sbr. 8. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Verða hinar kærðu ákvarðanir um að synja kærendum um vegabréfsáritanir til landsins því staðfestar.
Úrskurðarorð:
Ákvarðanir Útlendingastofnunar eru staðfestar.
The decisions of the Directorate of Immigration are affirmed.
Fyrir hönd kærunefndar útlendingamála,
Valgerður María Sigur