Nr. 432/2021 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 16. september 2021 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 432/2021
í stjórnsýslumáli nr. KNU21070041
Kæra […]
á ákvörðun
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Þann 16. júlí 2021 kærði […], kt. […], ríkisborgari Rúmeníu (hér eftir nefndur kærandi), ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 18. maí 2021, um niðurfellingu dvalarréttar, sbr. 1. mgr. 92. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016.
Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að mál hans verði endurupptekið.
Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 og barst kæran fyrir lok kærufrests.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Útlendingastofnun sendi kæranda bréf, dags. 14. janúar 2021, þar sem honum var tilkynnt að til skoðunar væri hvort fella ætti niður rétt hans til dvalar samkvæmt 1. mgr. 92. gr. laga um útlendinga. Með ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 18. maí 2021, var dvalarréttur kæranda hér á landi felldur niður. Ákvörðunin var birt fyrir kæranda þann 14. júlí 2021 og kærði hann ákvörðunina við birtingu til kærunefndar útlendingamála. Greinargerð kæranda barst kærunefnd þann 9. ágúst 2021 ásamt fylgigögnum. Frekari gögn bárust frá kæranda hinn 1. september 2021.
Í greinargerð óskaði kærandi eftir frestun réttaráhrifa á ákvörðun Útlendingastofnunar á meðan málið væri til meðferðar hjá kærunefndinni, sbr. 2. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þann 18. ágúst 2021 féllst kærunefnd á þá beiðni.
III. Ákvörðun Útlendingastofnunar
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að samkvæmt skráningarvottorði frá Þjóðskrá Íslands, sem Þjóðskrá hafi móttekið hinn 20. apríl 2018, komi fram að kærandi hafi gert ótímabundinn ráðningarsamning við fyrirtækið [...] og hafi fyrsti starfsdagur verið 10. apríl 2018. Á grundvelli ráðningarsambandsins hafi kærandi fengið útgefna kennitölu, dvöl hans verið skráð í Þjóðskrá hinn 10. apríl 2018 og hann verið búsettur hér á landi frá þeim tíma. Samkvæmt skráningarvottorðinu sé kærandi launþegi og grundvallist dvöl hans því á a-lið 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga. Er vísað til þess að samkvæmt upplýsingum úr staðgreiðsluskrá Skattsins hafi kærandi aldrei verið skráður í staðgreiðslu vegna vinnu sinnar hjá áðurnefndu fyrirtæki og hafi einu tekjur hans verið frá velferðarsviði Reykjavíkurborgar frá júlí 2018 til dagsins í dag. Kærandi sé því ekki í vinnu og greiði ekki skatta hér á landi.
Þann 14. janúar 2021 hafi Útlendingastofnun sent kæranda bréf þar sem honum hafi verið tilkynnt að til skoðunar væri hjá stofnuninni hvort fella ætti niður rétt hans til dvalar á Íslandi af framangreindum ástæðum. Hafi kæranda verið veittur 15 daga frestur frá móttöku bréfsins til þess að leggja fram skriflega greinargerð og önnur gögn til stuðnings þess að hann héldi dvalarrétti sínum samkvæmt 84. gr. laga um útlendinga. Hafi bréf Útlendingastofnunar verið móttekið af kæranda hinn 20. apríl 2021 en engar athugasemdir eða gögn hefðu verið lögð fram af hálfu kæranda fyrir töku ákvörðunar.
Var það mat Útlendingastofnunar að dvöl kæranda samræmdist ekki tilgangi og skilyrðum 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga, né ákvæðum tilskipunar um frjálsa för, um dvöl EES ríkisborgara í öðru ríki innan Evrópska efnahagssvæðisins. Var dvalarréttur kæranda felldur niður með vísan til 1. mgr. 92. gr. laga um útlendinga.
IV. Málsástæður og rök kæranda
Í greinargerð er vísað til þess að kærandi hafi dvalið á landinu frá árinu 2018 en með honum sé eiginkona hans og tvö börn þeirra, […] ára og […]. Hafi kærandi verið í atvinnuleit allt frá því hann missti fyrsta starf sitt hér á landi, en hann hafi verið óvinnufær vegna veikinda eins og fram komi í bréfi Reykjavíkurborgar, dags. 6. maí 2021. Hafi atvinnuleit hans reynst árangurslaus þangað til síðastliðið sumar þegar hann hafi fengið vinnu hjá […], þar sem hann starfi í dag, og hafi hann því verið kominn í fast starf fyrir töku hinnar kærðu ákvörðunar. Hafi aðstæður hans því augljóslega breyst mikið frá ávörðuninni og sé hún vitanlega íþyngjandi fyrir hann. Fjölskylda hans hafi á undanförnum árum myndað sterk tengsl við landið og aðlagast aðstæðum jafnt og þétt en frekari rannsókn á högum hans hefði leitt hið sama í ljós.
Kærandi byggir á því að mál hans og aðstæður hafi ekki verið rannsakaðar með fullnægjandi hætti fyrir töku hinnar kærðu ákvörðunar og að aðstæður hans og fjölskyldu séu þess eðlis að hann njóti enn réttinda til dvalar á landinu. Þá hafi ekki verið framkvæmt mat á því hvort vera hans á landinu geti talist ósanngjörn byrði á íslenska ríkinu, metið samkvæmt aðstæðum hans í dag. Hafi ástæður atvinnuleysis hans ekki verið kannaðar til hlítar en við slíka rannsókn hefði Útlendingastofnun komist að því að c-liður 3. mgr. 84. gr. laga um útlendinga ætti við um stöðu kæranda í dag. Vísar kærandi til þess að það að óska eftir skýringum eða gögnum frá honum sjálfum, sbr. bréf Útlendingastofnunar frá 14. janúar 2021, geti ekki talist rannsókn af hálfu stofnunarinnar enda hafi ekkert verið gert til þess að kanna stöðu hans í raun. Að mati kæranda uppfylli hann skilyrði þess til að dvelja á Íslandi og hafi Útlendingastofnun við meðferð málsins brotið gegn 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 auk 12. gr. sömu laga. Þá taki hin kærða ákvörðun ekki að nokkru marki tillit til aðstæðna kæranda og aðstandenda hans og sé hún ekki í samræmi við 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga. Loks byggir kærandi á því að ógilda eigi hina kærðu ákvörðun og gera Útlendingastofnun að endurupptaka málið og taka nýja ákvörðun í máli hans.
V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Í samræmi við 7. gr. EES-samningsins, sbr. lög nr. 2/1993 um Evrópska efnahagssvæðið, hefur tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins nr. 2004/38 um rétt borgara Sambandsins og aðstandenda þeirra til frjálsar farar og dvalar á yfirráðasvæði aðildarríkjanna verið tekin upp í íslenskan rétt, sbr. m.a. XI. kafla laga um útlendinga sem felur í sér sérreglur um útlendinga sem falla undir samninginn um Evrópska efnahagssvæðið.
Samkvæmt gögnum málsins fékk kærandi útgefna kennitölu hjá Þjóðskrá Íslands á grundvelli ráðningarsamnings við fyrirtækið […], dvöl hans var skráð í Þjóðskrá hinn 10. apríl 2018 og hefur hann verið búsettur hér á landi frá þeim tíma. Samkvæmt fyrirliggjandi skráningarvottorði sem kærandi lagði fram hjá Þjóðskrá kemur fram að kærandi sé launþegi.
Samkvæmt 1. mgr. 80. gr. laga um útlendinga gilda ákvæði kafla XI. laganna um rétt útlendinga sem eru ríkisborgarar ríkis sem fellur undir samninginn um Evrópska efnahagssvæðið og stofnsamning Fríverslunarsamtaka Evrópu til að koma til landsins og dveljast hér á landi. Þá segir í 1. málsl. 2. mgr. 80. gr. að ákvæði XI. kafla gildi einnig um aðstandendur EES- og EFTA-borgara sem fylgja honum til landsins eða koma til hans.
Í 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga er kveðið á um rétt til dvalar í lengur en þrjá mánuði fyrir EES-eða EFTA-borgara. Samkvæmt 1. mgr. 84. gr. hefur EES- eða EFTA-borgari rétt til dvalar hér á landi lengur en þrjá mánuði ef hann fullnægir einhverju af skilyrðum a-d liðar ákvæðisins, þ.e. er launþegi eða sjálfstætt starfandi einstaklingur hér á landi, sbr. a-lið, ætlar að veita eða njóta þjónustu hér á landi og uppfyllir jafnframt skilyrði c-liðar, eftir því sem við á, sbr. b-lið, hefur nægilegt fé fyrir sig og aðstandendur sína til að verða ekki byrði á kerfi félagslegrar aðstoðar á meðan dvöl stendur og fellur undir sjúkratryggingu sem ábyrgist alla áhættu meðan dvöl hans hér á landi varir, sbr. c-lið eða er innritaður í viðurkennda námsstofnun með það að meginmarkmiði að öðlast þar menntun eða starfsþjálfun, fellur undir sjúkratryggingu sem ábyrgist alla áhættu meðan dvöl hans hér á landi varir og getur sýnt fram á trygga framfærslu. Dvöl EES- eða EFTA-borgara í öðru sambandsríki er því ekki án takmarkana og þarf viðkomandi að fullnægja framangreindum kröfum ella kann viðkomandi ríki að vera heimilt að vísa honum úr landinu, sjá m.a. dóm Evrópudómstólsins í máli C-456/02, frá 7. september 2004.
Í 3. mgr. 84. gr. kemur fram að EES- eða EFTA-borgari sem dvelst á landinu, sbr. a-lið 1. mgr., en hættir að vera launþegi eða sjálfstætt starfandi einstaklingur heldur stöðu sinni sem slíkur ef einhver af þeim aðstæðum sem a-d liðar ákvæðisins kveða á um eiga við, þ.e. á meðan hann er tímabundið óvinnufær vegna veikinda eða slyss, sbr. a-lið, hann staðfestir að hann sé atvinnulaus án eigin atbeina eftir að hafa unnið starf í meira en eitt ár og er jafnframt í virkri atvinnuleit á grundvelli laga um atvinnuleysistryggingar, sbr. b-lið, hann staðfestir að hann sé atvinnulaus án eigin atbeina eftir að lokið er ráðningarsamningi sem er til skemmri tíma en eins árs eða hann hefur án eigin atbeina misst atvinnu á því tímabili og er jafnframt í virkri atvinnuleit á grundvelli laga um atvinnuleysistryggingar; í því tilviki skal hann halda stöðu sinni sem launþegi í a.m.k. sex mánuði, sbr. c-lið, hefji hann starfsmán: sé ekki um að ræða atvinnuleysi fyrir eigin atbeina skal hann einungis halda stöðu sinni sem launþegi ef starfsnámið tengist fyrra starfi hans, sbr. d-lið.
Í 92. gr. er kveðið á um brottfall dvalarréttar EES- eða EFTA-borgara eða aðstandanda hans. Samkvæmt 1. mgr. 92. gr. fellur réttur til dvalar samkvæmt ákvæðum XI. kafla laganna niður ef útlendingur hefur vísvitandi veitt rangar upplýsingar eða haldið leyndum upplýsingum sem skipta verulega máli, ef um málamyndagerning að hætti 8. mgr. 70. gr. er að ræða eða dvöl er í öðrum tilgangi en þeim sem samræmist 84., 85 eða 86. gr. Sama á við ef um aðra misnotkun er að ræða. Kemur fram í 3. mgr. 92. gr. að réttur til dvalar hér á landi skv. a- eða b-lið 1. mgr. 84. gr. fellur ekki niður vegna tímabundinna veikinda eða slyss eða ef um er að ræða þvingað atvinnuleysi EES- eða EFTA-borgara eftir að hann hefur starfað hér á landi lengur en eitt ár.
Í bréfi þjónustumiðstöðvar Reykjavíkurborgar fyrir […], til Útlendingastofnunar, dags. 6. maí 2020, kemur fram að kærandi hafi þegið fjárhagsaðstoð til framfærslu frá Reykjavíkurborg frá 15. júní 2018 til dagsins í dag. Hann sé tekjulaus með öllu og hafi fengið fjárhagsaðstoð á grundvelli óvinnufærni til að byrja með þar sem hann hafi framvísað læknisvottorði, dags. 18. júní 2018. Í september 2018 hafi kærandi skilað inn minnisblaði atvinnuleitanda til þess að fá fjárhagsaðstoð til framfærslu en þess megi geta að hann sæki oft um sömu störfin frá 31. júlí 2018 til dagsins í dag. Ekki sé fyrirséð að hann fari út á vinnumarkaðinn á næstunni og því sé ólíklegt að hann geti framfleytt sér nema með aðstoð sveitarfélagsins. Kærandi eigi fjölskyldu á Íslandi en dóttir hans, […], búi hjá honum með tvö börn, hún hafi verið á fjárhagsaðstoð til framfærslu frá 1. nóvember 2018 og þá hafi sonur kæranda, […], verið í Fjölsmiðjunni. Þá hafi tengdadóttir kæranda, […], verið skráð hjá Þjóðskrá hinn 10. febrúar 2020 og hafi kærandi óskað eftir því að hún fari í Fjölsmiðjuna. Er í niðurlagi bréfsins vísað til þess að Reykjavíkurborg líti svo á að með veru sinni á landinu sé kærandi ósanngjörn byrði á sveitarfélagið.
Samkvæmt upplýsingum úr staðgreiðsluskrá Skattsins var kærandi aldrei skráður í staðgreiðslu vegna vinnu sinnar hjá fyrirtækinu […], en dvöl kæranda hefur grundvallast á því að hann sé launþegi, sbr. a-lið 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga. Eins og að ofan er rakið hefur kærandi notið umtalsverðs stuðnings frá Reykjavíkurborg í formi fjárhagsaðstoðar, en það var hans eina framfærsla sem skráð hafði verið hjá skattayfirvöldum við töku hinnar kærðu ákvörðunar. Er engum vafa undirorpið að þegar Útlendingastofnun tók hina kærðu ákvörðun voru skilyrði til brottfalls dvalarréttar samkvæmt 1. mgr. 92. gr. uppfyllt.
Við meðferð málsins hjá kærunefnd lagði kærandi fram ráðningarsamning við fyrirtækið […], dags. 19. júní 2021, auk launaseðils fyrir tímabilið 1. júní til 30. júní 2021 þar sem kemur fram að kærandi hafi á tímabilinu unnið um 9 klukkustundir. Með bréfi til umboðsmanns kæranda, dags. 31. ágúst 2021, óskaði kærunefnd eftir upplýsingum um starfshlutfall kæranda hjá umræddu fyrirtæki, afriti af launaseðlum fyrir júlí og ágúst 2021 auk upplýsinga um hvort kærandi væri enn á framfæri Reykjavíkurborgar. Í svari umboðsmanns kæranda, dags. 1. september 2021, kemur fram að kærandi sé í 100% starfi hjá fyrirtækinu eins og sjá megi á júlí launseðli. Hafi hann hins vegar farið til heimaríkis á tímabilinu 27. júlí til 10. ágúst 2021 og verið í sóttkví til 15. ágúst sl. og hafið aftur störf þá. Séu launin fyrir ágúst mánuð því frekar lítil. Þá sé hann hættur að fá greiðslur frá Reykjavíkurborg, sbr. meðfylgjandi staðfestingu frá Reykjavíkurborg. Í umræddu vottorði kemur fram að kærandi hafi síðast fengið greiðslu frá sveitarfélaginu hinn 1. júlí 2021 vegna framfærslu í júní sl. og af afriti af launaseðli fyrir júlí 2021 mánuð verður ekki annað ráðið en að kærandi hafi unnið fulla vinnu þann mánuðinn.
Að mati kærunefndar bera framangreind gögn ekki annað mér sér en að kærandi sé nú virkur launþegi í skilningi a-liðar 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga auk þess sem hann þiggur ekki lengur framfærslu frá Reykjavíkurborg.
Með vísan til alls framangreinds er hin kærða ákvörðun felld úr gildi.
Úrskurðarorð:
Ákvörðun Útlendingastofnunar er felld úr gildi.
The decision of the Directorate of Immigration is vacated.
Tómas Hrafn Sveinsson
Gunnar Páll Baldvinsson Sandra Hlíf Ocares