Íþróttir

Meginmarkmið stjórnvalda á sviði íþróttamála er að sem flestir hafi tækifæri til að stunda íþróttir á því sviði sem þeir kjósa, hvort heldur er til ánægju, heilsubótar eða með afreksárangur í huga. Þá vilja stjórnvöld efla íþróttaiðkun barna og unglinga í skóla og frjálsu félagastarfi íþróttahreyfingarinnar. Í íþróttalögum segir meðal annars að mennta- og barnamálaráðuneytið fari með yfirstjórn íþróttamála að því leyti sem ríkið lætur þau til sín taka.

Íþróttastefna

Íþróttastefnan er sameiginleg stefna þeirra aðila sem bera ábyrgð á málaflokknum, sem eru ríkið, sveitarfélögin og íþróttahreyfingin.  Stefnan byggist á því grundvallarsjónarmiði að almennt íþróttastarf á Íslandi skuli skipulagt af frjálsum félagasamtökum. Hún tekur að auki á öllum helstu þáttum íþrótta í félagastarfi og hvernig opinberir aðilar og atvinnulíf  geti stutt við það starf.  Þá er lögð sérstök  áhersla á að auka hreyfingu barna og unglinga á öllum skólastigum.

Stefna í íþróttamálum tekur mið af þeim lagaskyldum sem ríkið hefur undirgengist samkvæmt íþróttalögum, alþjóðalögum og samningum sem hafa einnig áhrif á starfsemi sveitarfélaga og íþróttahreyfinguna sem starfa að íþróttamálum í landinu. Auk þess birtist stefna málaflokksins í framlögum á fjárlögum til íþróttamála og áherslum mennta- og barnamálaráðherra hverju sinni. Til þess að vinna að framgangi stefnunnar er mikilvægt að aðilar sem bera ábyrgð á málaflokknum, þ.e. ríkið, sveitarfélögin og íþróttahreyfingin, hafi með sér samráð og samstarf.

Íþróttanefnd / Íþróttasjóður

Íþróttanefnd hefur því hlutverki að gegna að vera ráðuneytinu til ráðgjafar í íþróttamálum og gerir tillögu til ráðherra um úthlutun úr Íþróttasjóði. Fé það sem sjóðurinn hefur til ráðstöfunar samkvæmt ákvörðun Alþingis í fjárlögum hverju sinni skal veita til sérstakra verkefna á vegum íþróttafélaga og samtaka þeirra sem miða að því að bæta aðstöðu til íþróttaiðkunar, útbreiðslu- og fræðsluverkefna, íþróttarannsókna og ýmissa annarra verkefna. Umsýsla íþróttasjóðs er hjá Rannís.

Þjóðarleikvangar

Reglugerð um viðurkenningu þjóðarleikvanga í íþróttum, nr. 388/2018, gildir um viðurkenningu íþróttamannvirkja sem þjóðarleikvanga í íþróttum, með hvaða hætti slík viðurkenning er veitt og skilyrði sem sett eru fyrir viðurkenningu. Gátlista sérsambanda vegna umsókna má finna hér. 

Ofbeldi, einelti eða áreiti

Samskiptaráðgjafi íþrótta- og æskulýðsstarfs vinnur að því að íþrótta- og æskulýðsstarf fari fram í öruggu umhverfi og að börn, unglingar og fullorðnir, óháð kynferði eða stöðu að öðru leyti, geti stundað íþróttir eða æskulýðsstarf og leitað sér aðstoðar eða leitað réttar síns vegna atvika og misgerða sem eiga sér stað án þess að þurfa að óttast afleiðingarnar.

Lyfjaeftirlit

Ráðuneytið ber ábyrgð á lyfjaeftirliti í íþróttum og er aðili að alþjóðasamningi UNESCO um lyfjaeftirlit og samningi Evrópuráðsins um sama efni. Samkvæmt þeim þjóðréttarlegu skuldbindingum sem fram koma í þessum samningum ber ráðuneytið ábyrgð á lyfjaeftirliti ásamt Íþrótta- og Ólympíusambandi Íslands.

Skák

Ný lög um skák nr. 100/2024  voru sett á haustþingi 2024. Lögin leysa af eldri lög um launasjóð stórmeistara nr. 58/1990 auk þess sem lög um Skákskóla Íslands nr. 76/1990 voru aflögð samhliða. Markmið laganna er að styðja við starfsemi í skák hér á landi, styrkja efnilegt skákfólk sem stefnir að alþjóðlegum árangri, efla starfsemi á sviði afreksmála og bæta árangur keppnisfólks í skák. Með setningu laganna er Afrekssjóður í skák jafnframt settur á fót. Í reglugerð nr. 1325/2024  sem um sjóðinn gildir er nánar kveðið á um vörslu sjóðsins, stjórn hans og skipulag og reglur um úthlutun. Á grundvelli laganna styður ríkið jafnfram við rekstur Skáksambands Íslands.

Vetraríþróttamiðstöð Íslands á Akureyri

Árið 1995 var stofnað til samstarfsverkefnis ráðuneytisins, Akureyrarbæjar, Íþróttasambands Íslands og Íþróttabandalags Akureyrar um uppbyggingu Vetraríþróttamiðstöðvar Íslands á Akureyri. Sett var reglugerð um miðstöðina reglugerð nr. 362/1995, sbr. reglugerð nr. 364/1995.

Alþjóðlegt  samstarf

Erlent samstarf á íþróttasviði er talsvert. Alþjóðasamningar á sviði Evrópuráðsins eru:

• Samningur Evrópuráðsins um lyfjaeftirlit frá 1989, sem undirritaður var á Íslandi.
• Samningur um hagræðingu úrslita kappleikja sem Ísland hefur undirritað og staðfest.
• Samningur um öryggi og þjónustu á íþróttaleikvöngum sem er endurskoðun eldri samnings um ofbeldi áhorfenda á íþróttaleikvöngum, sérstaklega knattspyrnuvöllum.

Einnig er Ísland aðili að íþróttanefnd Evrópuráðsins (Enlarged Partial Agreement on Sport, EPAS) sem fjallar um íþróttir almennt. Að auki er talsvert norrænt samstarf á milli ráðuneyta Norðurlanda á sviðum íþróttamála, sem hittast reglulega og skiptast á upplýsingum og fjalla um þau alþjóðamál sem eru á döfinni hverju sinni. Um áratugi verið norrænt samstarf um íþróttamannvirki og er haldin ráðstefna einu sinni á ári.