Lykilþættir stöðuskýrslu
Ísland hefur að mörgu leyti sérstöðu í málefnum orkunýtingar og orkuskipta. Loftslagsmarkmið, orkuframleiðsla, orkuöryggi, kolefnishlutleysi og nýting og vernd eru meðal þeirra þátta sem horfa þarf til varðandi stöðu og áskoranir Íslands í orkumálum.
.jpg?proc=LargeImage)
Loftslagsmarkmið og orka
Loftslagsmarkmið Íslands þurfa að móta betur orkuframleiðslu og orkuflutning sem eru grunnur að framfylgd orkuskipta í samfélaginu. Við orkuskipti bætist orkuþörf til frekari vaxtar atvinnuvega.
Orkuöryggi
Orkuöryggi, sem er meðal leiðarljósa orkustefnu Íslands, kallar á aukna raforkuframleiðslu og öflugra flutnings- og dreifikerfi. Það sem aftur kallar á heildrænt skipulag orkukerfisins og samþættingu verkferla.
Orkuframleiðsla
Orkuframleiðsla til fullra, sjálfbærra orkuskipta í skrefum felst einnig í bættri orkunýtni, auknum orkusparnaði, meðal annars með tækniþróun, aflaukningu núverandi virkjana og viðbótarvirkjunum.
Kolefnishlutleysi
Aðgerðir í loftslagsmálum til að ná kolefnishlutleysi hafa framkallað græna iðnbyltingu um allan heim. Íslendingar þurfa að nálgast verkefnið með því að velja leiðir sem geta verið allt frá því að vera virkir þátttakendur í þessari byltingu með áframhaldandi hagvexti og bættum lífskjörum til þess að slá af, horfa inn á við, draga saman orkusækna atvinnustarfsemi og líta til annarra verðmæta.
Vernd og nýting
Orkuöflun er er mikilvægur þáttur í nýtingu náttúruauðlinda landsins sem býr yfir fjölbreyttum orkuauðlindum á stórum landssvæðum. Jafnframt einkennist Ísland af sérstæðri náttúru og landslagi sem hefur hátt verndargildi. Vinna þarf að sem mestri samfélagssátt um vernd og nýtingu landsvæða og náttúruauðlinda.
Raforku- og varmaþörf
Mat á raforku- og varmaþörf landsins til næstu tveggja til fjögurra áratuga er sett fram með tölulegum orkuspám sem þarfnast reglulegrar endurskoðunar. Sex sviðsmyndir eru settar fram í skýrslunni, þar af fjórar sem taka mið af loftslagsmarkmiðum Íslands, en þær spanna allt frá lítilli sem engri viðbót við raforkuframleiðslu Íslands til ríflega tvöföldunar hennar eða 124% aukningar, fram til ársins 2040.
Orkukaupendur
Líklegir kaupendur orku hér á landi miðað við þróun á síðustu árum og til framtíðar eru fjölbreyttur iðnaður, m.a. málmiðjuver, gagnaver, líftækniiðnaður, matvælaframleiðendur, fiskeldisfyrirtæki og framleiðendur rafeldsneytis. Búist er við áframhaldandi vexti í útflutningsgreinum sem nýta græna orku.
Aukin orkuframleiðsla
Ef fara á fyrrnefnda leið, á sama tíma og markmiðum í loftslagsmálum er náð, þarf að auka raforkuframleiðslu á Íslandi með rafafli sem nemur um 100MW+ á ári næstu 20 til 30 ár og gefa um það skýr skilaboð. Þá væri um að ræða sókn í útflutningi ásamt fullum orkuskiptum. Ennfremur þarf að auka skilvirkni undirbúnings- og leyfisveitingaferla og styrkja viðkomandi stofnanir þannig að fjárfestingar og verndarsjónarmið nái fram að ganga.
Fjárfestingar
Fjárfestingar í orkuframkvæmdum hafa hingað til ekki fylgt eftir markmiðum í loftslagsmálum. Ekki hefur verið metið nægjanlega hvað markmiðin fela í sér og viðeigandi viðbrögð ákveðin. Sjónarmið hafa komið fram um að flókið regluverk og tímafrekt leyfisveitingaferli tefji uppbyggingu í orkukerfinu og að tækifæri til atvinnuuppbyggingar hafi ekki náð fram að ganga. Ákall er um aukna orku og meira orkuöryggi úr öllum landshlutum.
Orkusjóður
Mikilvægt er að efla Orkusjóð, auka rannsóknir á innlendum orkutækifærum og leita eftir víðtæku samstarfi við erlendar stofnanir og fyrirtæki til þess að þróa og innleiða tæknilausnir.
Orkuþörf
Orkuþörf vegna fullra, sjálfbærra orkuskipti í skrefum verður einnig mætt með bættri orkunýtni, auknum orkusparnaði, meðal annars með tækniþróun, aflaukningu núverandi virkjana og viðbótarvirkjunum.
Raunveruleg losun
Í tengslum við aðgerðir í orku- og loftslagsmálum þarf að huga að því að þær leiði til raunverulegs samdráttar innanlands og auki ekki losun annars staðar.