Jafnréttisáætlun Stjórnarráðsins
Jafnréttisáætlun Stjórnarráðsins er unnin af jafnréttisfulltrúum ráðuneytanna í samstarfi við mannauðsstjóra þeirra. Áætlunin er endurskoðuð á þriggja ára fresti og samþykkt af ráðuneytisstjórum.
Jafnréttisáætlun Stjórnarráðsins 2021-2023
Jafnréttisáætlun þessi tekur til Stjórnarráðsins sem sameiginlegs vinnustaðar starfsfólks í ráðuneytum, sbr. II. kafla, Réttindi og skyldur, í lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna (jafnréttislaga), nr. 150/2020, og kveður á um markmið og aðgerðir til að tryggja starfsfólki Stjórnarráðsins þau réttindi sem kveðið er á um í jafnréttislögum.
Sérhvert ráðuneyti í Stjórnarráði Íslands ber ábyrgð á að framfylgja jafnréttisáætlun Stjórnarráðsins í störfum sínum.
Leiðarljós
Stjórnarráðið skal vera eftirsóknarverður vinnustaður þar sem jafnrétti og jafnræði kynjanna er virt í hvívetna. Allt starfsfólk skal eiga jafna möguleika á að njóta eigin atorku og þroska hæfileika sína í starfi og á ekki að sæta mismun. Í anda mannauðsstefnu Stjórnarráðsins skal starfsfólk Stjórnarráðsins sýna hvert öðru virðingu.
I. Launajafnrétti
Við ákvörðun launa skal þess gætt að óútskýrður munur sé ekki á launum starfsfólks. Fólk af öllum kynjum skal njóta sömu kjara fyrir sömu eða jafnverðmæt störf.
Samkvæmt jafnréttislögum er starfsfólki Stjórnarráðsins ávallt heimilt að skýra frá launakjörum sínum ef það kýs og er yfirmanni eða öðrum sem koma að ákvörðun launa óheimilt að óska trúnaðar starfsmanns um launakjör sín.
| Markmið | Aðgerð | Ábyrgð | Tímarammi |
|---|---|---|---|
| Uppræta kynbundinn launmun | #1: Áfram verður unnið að stöðugum umbótum jafnlaunakerfa ráðuneytanna í samræmi jafnlaunastaðalinn ÍST 85. | Yfirstjórn hvers ráðuneytis | Árlega |
| #2: Kanna skal árlega hvort kynbundinn munur sé á launum og starfskjörum milli ráðuneyta. Fjármála- og efnahagsráðuneytið kynnir niðurstöður fyrir ráðuneytisstjórum sem ákveða viðbrögð. | Fjármála- og efnahagsráðuneytið | Í janúar ár hvert | |
| #3: Árlega verður haldinn samráðsfundur jafnréttisfulltrúa og mannauðshóps um jafnlaunakerfi ráðuneytanna. | Jafnréttisfulltrúar í samstarfi við mannauðshóp og/eða ábyrgðamenn jafnlaunakerfa í hverju ráðuneyti |
Í febrúar ár hvert |
II. Laus störf og framgangur í starfi, starfsþjálfun, endurmenntun og símenntun
Starf sem laust er til umsóknar skal standa opið jafnt konum, körlum og fólki með hlutlausa skráningu kyns. Jafnréttissjónarmið verði metin til jafns við önnur mikilvæg sjónarmið sem ráða við stöðuveitingar. Stefnt er að því að halda sem jöfnustu hlutfalli kynjanna í störfum innan ráðuneytanna. Sérstök áhersla er lögð á að jafna stöðu kynjanna í stjórnunar- og áhrifastöðum.
| Markmið | Aðgerð | Ábyrgð | Tímarammi |
|---|---|---|---|
| Jafn aðgangur að störfum | #4: Í auglýsingum eru störf ókyngreind. Hvetja skal alla til að sækja um auglýst störf óháð kyni. | Ábyrgðaraðili ráðninga | Alltaf |
| Jöfn tækifæri til framgangs í starfi og kynjablandaður vinnustaður | #5: Hluti af árlegri rýni stjórnenda er samantekt upplýsinga um hlut kynjanna í störfum í ráðuneytunum. | Rekstrarstjórar/ mannauðsstjórar |
Lokið í desember |
| #6: Ef hallar á konur eða karla ber að gæta sérstaklega að jafnréttissjónarmiðum við nýráðningar eða tilfærslur í störfum innan ráðuneyta þegar einstaklingar eru jafnhæfir og nýta þá tækifæri til að rétta hlut þess kyns sem á hefur hallað. | Ráðuneytisstjórar og skrifstofustjórar | Alltaf | |
| #7: Í árlegri starfsmannakönnun skal kanna viðhorf starfsfólks til þess hvernig framgangi starfsfólks í starfi innan ráðuneytisins sé háttað. Komi í ljós að starfsfólki finnist halla á konur eða karla eða ef kynin hafa ólík viðhorf til stöðunnar ber að gera frekari greiningar og grípa til ráðstafana ef þörf krefur. |
Rekstrarstjórar/ mannauðsstjórar |
Lokið í desember ár hvert | |
| Jafn aðgangur að endurmenntun | #8: Í árlegri starfsmannakönnun skal kanna hvort starfsfólk hafi fengið hvatningu og tækifæri til að sækja sér sí- og endurmenntun. Komi í ljós að starfsfólki finnist halla á konur eða karla eða ef kynin hafa ólík viðhorf til stöðunnar ber að gera frekari greiningar og grípa til ráðstafana. | Rekstrarstjórar/ mannauðsstjórar |
Lokið í desember ár hvert |
III. Samræming fjölskyldu- og atvinnulífs
Starfsfólki skal gert kleift að samræma starfsskyldur sínar og ábyrgð gagnvart fjölskyldu óháð kyni. Tilhögun vinnutíma og sveigjanleiki í starfi skal gagnast starfsfólki til að njóta frítíma síns. Óheimilt er að láta fæðingar- og foreldraorlof eða aðrar aðstæður tengdar meðgöngu og barnsburði hafa neikvæð áhrif á ákvarðanir um framgang í starfi, endurmenntun, uppsögn, vinnuaðstæður og fleiri slíka þætti. Þá skal leitast við að halda yfirvinnu starfsfólks innan eðlilegra marka.
| Markmið | Aðgerð | Ábyrgð | Tímarammi |
|---|---|---|---|
| Samræming fjölskyldu- og atvinnulífs | #9: Starfsfólki skal kynnt viðverustefna Stjórnarráðsins auk þeirra úrræða sem í boði eru til að auðvelda samræmingu fjölskyldu- og atvinnulífs, s.s. jafnan rétt til fæðingarorlofs, fjarveru vegna veikinda barna, sveigjanlegan vinnutíma, fjarvinnu og aðrar einstaklingsbundnar lausnir. | Rekstrarstjórar/ mannauðsstjórar í samstarfi við jafnréttisfulltrúa | Lokið í desember ár hvert |
| #10: Í árlegri starfsmannakönnun skal kanna viðhorf og reynslu starfsfólks af samræmingu fjölskyldu- og atvinnulífs. Komi í ljós að fyrirkomulag betri vinnutíma hafi ekki náð markmiðum sínum eða að reynsla kynjanna sé ólík skal gera frekari greiningar og grípa til ráðstafana. | Rekstrarstjórar/ mannauðsstjórar | Lokið í desember ár hvert | |
| Halda yfirvinnu starfsfólks innan hóflegra marka og uppræta kynbundinn mun | #11: Fara skal yfir fjölda yfirvinnustunda starfsfólks. Leitast skal við að tryggja að yfirvinna starfsfólks sé hófleg, til að takmarka neikvæð áhrif á einkalíf. Bregðast skal við með endurskipulagningu verkefna eða annarri vinnuhagræðingu ef þörf er á. | Yfirstjórn ráðuneyta | Í janúar ár hvert |
| #12: Gera skal greiningu á fjölda yfirvinnustunda eftir kyni í hverju ráðuneyti og bera saman við síðustu ár. Komi í ljós munur milli kynja skal gera frekari greiningar og meta hvort grípa þurfi til ráðstafana. | Rekstrarstjórar/ mannauðsstjórar | Í janúar ár hvert |
IV. Kynbundið ofbeldi, kynbundin og kynferðisleg áreitni
Allt starfsfólk á rétt á því að komið sé fram við það af virðingu og að það sæti ekki áreitni eða ofbeldi af kynbundnum eða kynferðislegum toga.
Unnið skal markvisst að því að skapa menningu innan Stjórnarráðsins sem einkennist af virðingu í samræmi við mannauðsstefnu Stjórnarráðsins. Það skal gert með því að innleiða áætlun um meðferð mála sem byggja á lögum nr. 150/2020, um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna, lögum nr. 46/1980, um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum, og reglugerð nr. 1009/2015, um aðgerðir gegn einelti, kynferðislegri áreitni, kynbundinni áreitni og ofbeldi á vinnustöðum, og kynna þær starfsfólki.
Stjórnarráðið leitast við að vera leiðandi í aðgerðum gegn kynbundnu ofbeldi, kynbundinni áreitni og kynferðislegri áreitni og mun öllu starfsfólki Stjórnarráðsins standa til boða fræðsla um ofbeldi í nánum samböndum.
| Markmið | Aðgerð | Ábyrgð | Tímarammi |
|---|---|---|---|
| Vinna gegn kynbundnu ofbeldi, kynbundinni og kynferðislegri áreitni | #13: Stefna og aðgerðaáætlun Stjórnarráðsins gegn einelti, kynbundnu ofbeldi, kynbundinni og kynferðislegri áreitni verði endurskoðuð og birt í starfsmannahandbók Stjórnarráðsins og á innri vef ráðuneyta. | Jafnréttisfulltrúar ráðuneyta í samstarfi við mannauðshóp | Fyrri hluta árs 2021 |
| #14: Fræðsla um kynbundið ofbeldi, kynbundna og kynferðislega áreitni og meðferð slíkra mála verði þáttur í fræðslu sem jafnréttisfulltrúar ráðuneyta skipuleggja við gildistöku stefnunnar. Hún skal jafnframt vera hluti af nýliðakynningu Stjórnarráðsins. | Jafnréttisfulltrúar ráðuneyta og Stjórnarráðsskólinn |
Október 2021 Lokið í desember ár hvert |
|
| #15: Haldin skulu námskeið fyrir það starfsfólk sem samkvæmt stefnu og aðgerðaráætlun á að taka á móti tilkynningum vegna eineltis, kynbundins ofbeldis og kynbundinnar eða kynferðislegrar áreitni. | Ráðuneytisstjóri og skrifstofustjórar í samstarfi við jafnréttisfulltrúa ráðuneyta | Október 2021 |
|
| Vinna gegn kynbundnu ofbeldi | #16: Fræðsla um ofbeldi í nánum samböndum fyrir starfsfólk ráðuneytanna. Markmið fræðslunnar er að tryggja að starfsfólk þekki einkenni og afleiðingar ofbeldis og geti leitað stuðnings á vinnustaðnum ef það telur sig hafa orðið fyrir ofbeldi. Einnig verða kynnt úrræði sem er beint til þeirra sem hafa beitt ofbeldi. | Jafnréttisfulltrúar ráðuneyta | 2022 |
V. Þátttaka í nefndum, ráðum og stjórnum
Unnið skal markvisst að því að jafna hlut kvenna og karla í nefndum, ráðum og stjórnum á vegum hins opinbera. Við skipan í nefndir, ráð og stjórnir skal þess gætt að kynjahlutfall sé sem jafnast og að hlutfall kvenna eða karla sé ekki minna en 40% þegar um fleiri en þrjá fulltrúa er að ræða, sbr. 28. gr. laga nr. 150/2020. Slíkt fyrirkomulag á ekki að koma í veg fyrir tilnefningu og skipan fólks með hlutlausa skráningu kyns í þjóðskrá en hlutfall kvenna skal þó aldrei vera minna en 40%.
| Markmið | Aðgerð | Ábyrgð | Tímarammi |
|---|---|---|---|
| Vinna að jöfnum áhrifum kynjanna í samfélaginu | #17: Þegar leitað er tilnefninga í opinberar nefndir og ráð skal minnt á ákvæði 28. gr. laga nr. 150/2020 um þátttöku í nefndum, ráðum og stjórnum á vegum hins opinbera. Skal sérstaklega óskað eftir tilnefningu karls og konu í hvert sæti sem skipa á í. Ef slíkt er ekki gert skal kalla eftir ástæðum þess. | Ráðherrar og ráðuneytisstjórar | Alltaf |
VI. Jafnréttisfulltrúar ráðuneytanna
Í hverju ráðuneyti skal starfa jafnréttisfulltrúi með sérþekkingu á jafnréttismálum, sbr. 27. gr. laga nr. 150/2020. Jafnréttisfulltrúi fylgir eftir aðgerðum jafnréttisáætlun Stjórnarráðsins í sínu ráðuneyti og tekur þátt í sameiginlegum verkefnum áætlunarinnar. Nánar er kveðið á um hlutverk jafnréttisfulltrúa í starfsreglum.
Greinargerð til Jafnréttisstofu
Í árlegri greinargerð til Jafnréttisstofu skal gera grein fyrir framvindu jafnréttisáætlunar Stjórnarráðsins í samræmi við starfsreglur jafnréttisfulltrúa.
Gildistími og endurskoðun
Jafnréttisáætlun þessi gildir í þrjú ár frá samþykki. Jafnréttisfulltrúar skulu hafa forgöngu um endurskoðun jafnréttisáætlunar Stjórnarráðsins á þriggja ára fresti.
Samþykkt á fundi ráðuneytisstjóra 10. febrúar 2021.
Sjá einnig:
Lög og reglugerðir
Jafnréttisfulltrúar
Stofnanir
Úrskurðarnefndir
Samráðsvettvangur um jafnrétti kynjanna
Áhugavert
Jafnrétti
Ábendingin verður notuð til að bæta gæði þjónustu og upplýsinga á vef Stjórnarráðsins. Hikaðu ekki við að hafa samband ef þig vantar aðstoð.