Ahlan wa sahlan - Velkomin
Konungsríkið Jórdanía kúrir í eyðimörkinni og teygir
anga sína í átt til nágrannaríkjanna. Landið, sem er tæpir 90 þúsund
ferkílómetrar að stærð og er örlítið minna en Ísland, á syðsta hluta
sinn að Rauðahafi, vesturhlutinn liggur að Palestínu og Ísrael,
norðurhlutinn að Sýrlandi og Írak og austurhlutinn að Sádí Arabíu.
Jórdanía er lognið í storminum á þeim ófriðartímum sem ríkja árið 2016
og erfitt að ímynda sér hörmungar nágrannaríkjanna á hversdagslegu vappi
um höfuðborgina Amman.
Aðstæður konungsríkisins Jórdaníu eru
vissulega athyglisverðar. Í Jórdaníu er stöðugleiki sem er annar en í
nágrannaríkjunum. Jórdaníu er stjórnað af konunginum Abduallah II sem
tók við af föður sínum Hussein árið 1999. Abduallah II er virtur í ríki
sínu sem og í alþjóðasamfélaginu. Þrátt fyrir ríkjandi stöðugleika í
Jórdaníu ógna honum átök nágrannaríkjanna og gríðarlegur straumur fólks á
flótta. Í manntali Jórdaníu árið 2015 voru 9,5 milljónir manna en þar
af eru einungis 6,6 milljónir með jórdanskt ríkisfang. Af 6,6 milljónum
einstaklinga með jórdanskt ríkisfang eru 2,2 milljónir skráðir
palestínskir flóttamenn. Jórdanía hýsir 42% af öllum skráðum
palestínskum flóttamönnum hjá Flóttamannaaðstoð Sameinuðu Þjóðanna fyrir
Palestínumenn (58% í Palestínu, Líbanon og Sýrlandi). Þær 2,9 milljónir
manna sem dvelja í Jórdaníu og eru ekki með jórdanskt ríkisfang eru
bæði einstaklingar sem eru skráðir hjá Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna en einnig aðrir einstaklingar með erlend ríkisföng. Stærsti
hluti þeirra 2,9 milljóna útlendinga sem eru í Jórdaníu eru
Sýrlendingar, næstflestir eru Egyptar, svo Palestínubúar (sem ekki eru
skráðir sem flóttamenn eða flóttamenn sem komu til Jórdaníu eftir 1967)
og Írakar.
Aukin spenna vegna flóttamanna
Mikil
aukning á íbúafjölda Jórdaníu á undanförnum árum hefur skapað spennu í
landinu bæði efnahagslega og pólitíska. Samkeppni um störf eykst sem og
ágangur á náttúruauðlindir landsins. Jórdanía býr ekki að
olíuuppsprettum eins og olíuauðug nágrannaríkin. Lengi gátu Jórdanir
keypt ódýra olíu frá Írak en viðskiptunum lauk í kjölfar innrásarinnar í
Írak árið 2003. Þrátt fyrir næstum 3000 sólskinsstundir á ári (meira en
tvöfalt fleiri en á Íslandi) þá nýtir Jórdanía ekki sólarorkuna og
landið er háð nágrannaríkjum sínum um aðgengi að orkugjöfum. Á síðustu
árum hafa stjórnvöld þó lækkað skatta á vörum tengdum sólarraforku til
að hvetja til endurnýjanlegrar orkunýtingar en einnig til að auka
sjálfstæði landsins í orkuframleiðslu. Jórdanía er eitt þurrasta land í
heimi og lítið er eftir af vatni í vatnsbólum landsins.
Með auknum fjölda fólks í landinu, eykst
samkeppni um atvinnu, sérstaklega á meðal yngri kynslóða. Einn helsti
atvinnuvegur Jórdaníu var lengi vel ferðaþjónusta en nú eru helstu
ferðamannastaðir Jórdaníu tómir. Hin sögufræga borg Petra sem 3000
ferðamenn heimsóttu daglega, telur daglegar heimsóknir sínar nú í tugum
eða hundruðum. Það sama má segja um Wadi Rum, þar sem Arabíu Lawrence
fór um í hinni frægu kvikmynd frá 1962.
Leitast við að halda stöðugleika
Stjórnvöld
Jórdaníu verja miklu fjármagni í öryggis- og varnarmál landsins enda
leitast þau við að halda stöðugleika í landinu, bæði fyrir Jórdaníu og
alþjóðasamfélagið. Þrátt fyrir að óöldur nágrannaríkjanna hafi ekki
flætt til Jórdaníu þá hafa ýmis atvik skapað ólgu. Menntamálaráðuneytið
kynnti nýlega endurskoðaða námskrá sem dregur meðal annars úr
trúartilvitnunum og leggur aukna áherslu á skilning á umburðalyndi og
fjölbreytileika. Breytingarnar voru gagnrýndar víða um land, bæði á
götum úti og á samfélagsmiðlum þar sem bent er á að námskráin stígi frá
íslamskri menningu og þjóðararfi. Nýr samningur Jórdaníu við Ísrael um
gasinnflutning varð til þess að mikið var mótmælt sem og þingkosningar í
september en líkt og fram hefur komið á stór hluti fólks í Jórdaníu
ættir sínar að rekja til Palestínu. Í september var virtur rithöfundur
myrtur við dómshúsið í Amman en hann hafði birt teiknimynd af Múhammed
spámanni og DEASH liðum á facebook síðu sinni. Morðið olli ugg í
Jórdaníu sem og víðar og sjónir alþjóðafjölmiðla beindust að Jórdaníu.
Eftir stöðugt flæði fólks frá Sýrlandi til Jórdaníu frá árinu 2011 hefur
landamærum Jórdaníu og Sýrlands nú verið lokað eftir að jórdanskir
hermenn dóu í sjálfsmorðsárás á landamærunum í júní síðastliðnum.
En dagarnir líða einn af öðrum og
hversdagsleikinn hefur yfirhöndina. Með auknum fjölda flóttamanna eykst
einnig fjöldi hjálparstarfsmanna og þrátt fyrir gríðarlega fólksfjölgun í
landinu er aðkomufólki að mestu tekið með bros á vör. Skilaboð
heimamanna eru yfirleitt þau hin sömu: "Velkomin".