Mannréttindi nýtt áherslusvið í alþjóðlegri þróunarsamvinnu Íslands

Samkvæmt drögum að nýrri stefnu í alþjóðlegri þróunarsamvinnu Íslands er að finna þau nýmæli að mannréttindi fá aukið vægi í stefnunni sem verður lögð fram á haustþingi og gildir frá árinu 2019 til 2023. Þar segir að Ísland leggi mannréttindi til grundvallar stefnu sinni með þá sýn að leiðarljósi að fátækt sé ekki aðeins skortur á efnislegum gæðum heldur einnig skortur á öryggi, valdi og stjórn yfir eigin aðstæðum. Utanríkisráðuneytið óskar eftir athugasemdum eða hugmyndum almennings og annarra haghafa um stefnuna og opið er fyrir innsendingu umsagna til miðnættis á morgun, 13. september.

Í kaflanum um mannréttindi segir að jafnrétti kynjanna og réttindi barna verði í öndvegi og sérstök áhersla verði lögð á berskjaldaða hópa. „Þróunarsamvinna Íslands endurspegli þannig þau gildi sem íslenskt samfélag hefur í heiðri; virðingu fyrir lýðræði, mannréttindum, fjölbreytileika og umburðarlyndi, réttlæti og samstöðu. Ábyrgð, árangur og áreiðanleiki verði höfð að leiðarljósi í öllu starfi Íslands á þessu sviði.“

Þrjú leiðarljós

Í kafla um áherslur og markmið eru leiðarljósin í þróunarsamvinnu Íslands þrjú: mannréttindi, jafnrétti kynjanna og sjálfbær þróun. Þar segir að íslensk stjórnvöld leggi sitt af mörkum í baráttunni gegn hungri og sárafátækt og beiti sér fyrir að aukin hagsæld samfélaga skili sér til þeirra fátækustu og leiði til aukins jafnaðar. Þá verði lögð áhersla á að styðja við óstöðug ríki og þau fátækustu og stuðla að friði á alþjóðavettvangi.

„Í þróunarsamvinnu Íslands verði lögð áhersla á svið þar sem sérþekking Íslands getur nýst í baráttunni gegn fátækt og fyrir framgangi Heimsmarkmiða Sameinuðu þjóðanna. Í því samhengi verði unnið að einu yfirmarkmiði og tveimur meginmarkmiðum er láta að uppbyggingu félagslegra innviða og starfa í þágu friðar, og verndunar jarðarinnar og sjálfbærrar nýtingar auðlinda,“ segir í drögunum.

Yfirmarkmið Íslands verði að draga úr fátækt og hungri og stuðla að almennri velferð á grundvelli mannréttinda, kynjajafnréttis og sjálfbærrar þróunar. Meginmarkmiðin tvö verði annars vegar uppbygging félagslegra innviða og störf í þágu friðar og hins vegar verndun jarðarinnar og sjálfbær nýting náttúruauðlinda. Í drögunum er nánari grein gerð fyrir meginmarkmiðunum báðum og tengingu þeirra við Heimsmarkmiðin.

Framlög hækkuð

Samkvæmt lögum um alþjóðlega þróunarsamvinnu Íslands frá 2008 á utanríkisráðherra fimmta hvert ár leggja fram tillögu til þingsályktunar um stefnu stjórnvalda um alþjóðlega þróunarsamvinnu Íslands til fimm ára í senn. Í drögunum að nýrri stefnu stjórnvalda segir að Ísland styðji framtíðarsýn Heimsmarkmiða Sameinuðu þjóðanna og leitist við að uppfylla pólitískar, lagalegar og siðferðislegar skyldur sínar sem ábyrg þjóð í samfélagi þjóðanna með virkri þátttöku í alþjóðlegri þróunarsamvinnu. Fram kemur ennfremur að stefnt sé að því að Ísland auki framlög til þróunarsamvinnu á næstu árum og að þau verði 0,35% af þjóðartekjum árið 2022. 

Á gildistíma stefnunnar er áformað að fram fari greining á nýjum samstarfslöndum, áherslulöndum og svæðasamtarfi og mögulega verði tekið upp samstarf við eitthvert landanna og nýjum verkefnum sinnt á gildistímanum.