Upplýsingar um Covid-19

Vegna þeirra þrenginga sem blasa við hafa stjórnvöld komið til móts við fyrirtæki og launþega með hlutabótum. Fyrirtækjum í rekstrarvanda er þannig gert kleift að lækka starfshlutfall hjá launafólki tímabundið og viðhalda þar með ráðningarsambandi á meðan erfiðustu mánuðirnir ganga yfir. Réttur til greiðslu atvinnuleysisbóta samhliða minnkuðu starfshlutfali vegna tímabundins samdráttar í starfsemi vinnuveitenda hefur verið lengdur til 31. ágúst 2020 með tilteknum breytingum og að undangengnum ákveðnum skilyrðum. 

Vinnumálastofnun hefur fengið auknar heimildir til gagnaöflunar og eftirlits og verður stofnuninni heimilt að krefja vinnuveitendur um endurgreiðslu atvinnuleysisbóta auk 15% álags, auk þess að beita fjársektum.

Þeir vinnuveitendur sem hyggjast nýta sér hlutabótaleiðina þurfa að staðfesta að á tímabilinu 1. júní 2020 til 31. maí 2023 hafi þeir ekki í hyggju að meðal annars greiða út arð til hluthafa, lækka hlutafé með greiðslu til hluthafa, greiða óumsamda kaupauka eða kaupa eigin hlutabréf. Þá verður Vinnumálastofnun heimilt að birta opinberlega lista yfir vinnuveitendur launa¬fólks sem fær greiddar atvinnuleysisbætur samhliða minnkuðu starfshlutfalli.

Launafólki er heimilt að óska eftir því að miðað verði við mánaðarleg meðallaun ársins 2019 í stað þess að miðað verði við þriggja mánaða tímabil áður en launamaður missir starf sitt. Heimilt er að taka mið af þeim viðmiðunartekjum sem greiðslur úr Fæðingarorlofsjóði miðuðust við hafi launamaður fengið greiðslur úr sjóðnum á því tímabili sem horft er til þegar atvinnuleysisbætur eru reiknaðar.

Stjórnvöld tryggðu í samstarfi við Alþýðusamband Íslands og Samtök atvinnulífsins að einstaklingum í sóttkví væru tryggð laun á meðan hún varði, en á þeim tíma áttu önnur réttindi, s.s. veikindaréttur samkvæmt kjarasamningum ekki við. Gilti þetta um tímabilið 1. febrúar 2020 til og með 30. apríl 2020.

Gert er ráð fyrir að atvinnurekandi greiði launþega laun en geti svo gert kröfu á ríkissjóð til endurgreiðslu upp að vissri hámarksfjárhæð. Það sama gildir um sjálfstætt starfandi einstaklinga hafi þeir þurft að leggja niður störf vegna sóttkvíar á framangreindu tímabili. Greiðslur taka mið af heildarlaunum í þeim almanaksmánuði eða almanaksmánuðum sem einstaklingur er í sóttkví. Greiðslurnar verða aldrei hærri en 633.000 kr. á mánuði, eða 21.100 kr. á dag.

Gert er ráð fyrir að atvinnurekandi greiði launþega laun en geti svo gert kröfu á ríkissjóð til endurgreiðslu upp að vissri hámarksfjárhæð. Það sama gildir um sjálfstætt starfandi einstaklinga sem þurftu að leggja niður störf vegna sóttkvíar á framangreindu tímabili.

Nánar:

Spurt og svarað um laun í sóttkví

Göngudeildarþjónusta SÁÁ efld

Ákveðið hefur verið að efla göngudeildarþjónustu fyrir einstaklinga með áfengis- og vímuefnavanda og hefur Sjúkratryggingum Íslands verið falið að ganga til samninga við SÁÁ í þessu skyni. Aukin framlög vegna þjónustunnar nema 30 milljónum króna.

Geðheilbrigðisþjónusta á vegum heilsugæslunnar

Markmiðið er að hvar sem er á landinu geti fólk fengið meðferð og stuðning sálfræðinga innan heilsugæslu vegna algengustu geðraskana, svo sem vegna þunglyndis og kvíða. Heilsugæslan fær einnig fá sérstakt framlag til að þróa og efla getu sína til að veita fjarheilbrigðisþjónustu á þessu sviði. 

Geðheilsuteymi um land allt

Teymin eru ætluð þeim sem greindir eru með geðsjúkdóm og eru eldri en 18 ára. Eitt af markmiðunum með því að efla geðheilsuteymin er að auka getu þeirra til að sinna jaðarhópum eins og fólki með tvígreindan neyslu- og fíknivanda samhliða öðrum geðröskunum og einnig fólki sem er með þroskaröskun og glímir jafnframt við geðröskun.

Fræðsla og forvarnir á sviði geðheilbrigðisþjónustu 

Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu verður falið að útbúa fræðsluefni fyrir heilbrigðisstarfsfólk um neyslu- og fíknivanda, innleiða skimun á því sviði og þróa meðferðarúrræði innan heilsugæslu og hjá geðheilsuteymunum. Þróunarmiðstöðinni verður einnig falið að útbúa fræðsluefni fyrir starfsfólk hjúkrunarheimila um geðheilbrigðismál og einnig fræðsluefni á sviði geðræktar í skólum.

Nánar:

• Spurt og svarað um geðheilbrigðismál og fjarþjónustu 

 

 

Komið er til móts við fjölskyldur yfir 80 þúsund barna með sérstökum barnabótaauka sem greiddur er við álagningu opinberra gjalda einstaklinga í lok maí 2020. Þeir framfærendur sem fá greiddar tekjutengdar barnabætur samkvæmt niðurstöðu álagningarinnar fá til viðbótar greiddan sérstakan barnabótaauka að fjárhæð samtals 42.000 kr. á hvert barn. Þeir framfærendur sem ekki fá greiddar neinar tekjutengdar barnabætur vegna skerðingarákvæða miðað við tekjur viðkomandi fá greiddan sérstakan barnabótaauka að fjárhæð samtals 30.000 kr. á hvert barn. Sérstakur barnabótaauki er greiddur til þeirra sem teljast framfærendur barna samkvæmt skilgreiningu í A-lið 68. gr. tekjuskattslaga. Sérstakur barnabótaauki telst ekki til skattskyldra tekna og leiðir ekki til skerðingar annarra greiðslna, og honum verður ekki skuldajafnað á móti opinberum gjöldum til ríkissjóðs, opinberum gjöldum til sveitarfélaga og vangreiddum meðlögum til Innheimtustofnunar sveitarfélaga

Aðgerðin var lögfest með lögum um aðgerðir til að mæta efna­hagslegum áhrifum í kjölfar heimsfaraldurs kórónuveiru sem Alþingi samþykkti 30.03.2020.

Ekki þarf að sækja um sérstakan barnabótaauka heldur verður hann liður í heildarniðurstöðu álagningar í lok maí 2020.

Gripið hefur verið til sértækra aðgerða til að tryggja þjónustu og stuðning við viðkvæma hópa á tímum COVID-19, og í kjölfar faraldursins. Um er að ræða meðal annars aldraða, fatlað fólk, innflytjendur og flóttafólk, fanga, heimilislausa og börn og fjölskyldur þeirra. Sérstök áhersla er lögð á að vinna gegn félagslegri einangrun með eflingu félagsmiðstöðva fyrir eldri borgara og öryrkja, aukinn félagslegan stuðning fyrir fjölskyldur á landsvísu með sérstakri áherslu á stuðning við fötluð börn og fjölskyldur þeirra sem og börn af erlendum uppruna.

Skipað hefur verið tímabundið aðgerðateymi til að stýra og samræma vinnu við útfærslu aðgerða sem miða að verndun viðkvæmra hópa. Meðal aðgerða er áframhaldandi vitundarvakning um ofbeldi gegn börnum sem felst meðal annars í því að efla og vekja athygli á úrræðum eins og 112, Hjálparsímanum 1717 og netspjallinu 1717.is. Gert er ráð fyrir auknum stuðningi til þjónustuaðila sem sinna ráðgjöf fyrir bæði þolendur og gerendur ofbeldis. Þá verður stutt sérstaklega við starfsemi Barnahúss með það að markmiði að draga úr bið eftir þjónustu.

Sýnt hefur verið fram á að samfélagslegum áföllum fylgir oft aukin áfengis- og vímuefnaneysla, ofbeldi og fleiri neikvæð mynstur sem þarf að koma í veg fyrir eins og hægt er með forvörnum og frekari aðgerðum. Aðgerðirnar eru miðaðar sérstaklega að viðkvæmum hópum, þar með talið börnum, konum af erlendum uppruna, öldruðum og fötluðu fólki, sem reynslan hefur sýnt að eru í meiri hættu á að verða fyrir ofbeldi. Aðgerðateyminu er jafnframt falið að fylgja eftir öðrum almennum aðgerðum er lúta að fræðslu, þjónustu og stuðningi vegna ofbeldis í samræmi við tillögur í áætlun um aðgerðir gegn ofbeldi og afleiðingum þess fyrir árin 2019-2022, sem samþykkt var á Alþingi sumarið 2019.

Í því skyni að auðvelda einstaklingum og heimilum að standa af sér þær aðstæður sem sköpuðust vegna heimsfaraldursins var m.a. ákveðið að gera fólki kleift að taka út séreignarsparnað til frjálsra nota. Er markmiðið annars vegar að gera fólki kleift að nýta eigin sparnað til að mæta djúpri en tímabundinni efnahagslægð. Einnig er hægt að nota sparnaðinn til að auka útgjöld sem eykur eftirspurn í efnahagslífinu. Umsóknarfrestur er til 1. janúar 2021. Hámarksútgreiðsla er 12 m.kr. yfir 15 mánaða tímabil og útgreiðsla hvers mánaðar nemur að hámarki 800 þúsund krónum.

Sótt er um úttekt séreignar hjá þeim lífeyrissjóði eða banka sem heldur utan um séreignarsparnað umsækjanda.

Nánar:

Spurt og svarað um úttekt séreignarsparnaðar

 Úrræðið var lögfest frá Alþingi 31. mars 2020.

 

Þátttaka barna og unglinga í skipulögðu íþrótta- og tómstundastarfi hefur mikið forvarnargildi og stuðlar að aukinni velferð þeirra. Þegar efnahagsþrengingar verða er mikil hætta á að fyrstu aðgerðir fjölskyldna verði að draga úr íþrótta- og tómstundastarfi barna. Miðað við núverandi tölur má ætla að börn sem eru í hættu á að detta úr tómstunda- og frístundastarfi séu um 8 þúsund börn. Með aukningu í fjölda þeirra sem munu mögulega þiggja atvinnuleysisbætur má ætla að þessi fjöldi hækki töluvert og nái jafnvel um 12 þúsund börnum. Strax í sumar verður lagt fram viðbótarframlag vegna tómstundastarfs barna sem búa á tekjulágum heimilum. Aðgerðin jafnar tækifæri barna til þátttöku í skipulögðu tómstundastarfi þrátt fyrir efnahagsþrengingar.

 

Ríkisstjórnin mun einnig koma til móts við þá sem þurfa að sinna aukinni umönnun fatlaðra og langveikra barna þar sem ytri úrræði hafa legið niðri vegna COVID-19. Um er að ræða styrk til umönnunaraðila sem byggir á tímabundið aukinni umönnunarbyrði. Úrræðið er ekki tekjutengt. Styrkirnir eru undanþegnir skattskyldu og hafa ekki áhrif á aðrar bætur.

Örorku- og endurhæfingarlífeyrisþegar, sem eiga rétt á orlofsuppbót á árinu 2020, fá 20.000.kr eingreiðslu til viðbótar vegna þeirra áhifa sem COVID-19 faraldurinn hefur haft. Greiðslan kemur til viðbótar við þá orlofsuppbót sem örorku- og endurhæfingarlífeyrisþegar eiga rétt á í ár og telst ekki til tekna þeirra. Hún mun þar af leiðandi ekki skerða aðrar greiðslur til hópsins en miðað er við að um það bil 20.000 örorku- og endurhæfingarlífeyrisþegar uppfylli skilyrðið um rétt á orlofsuppbót á árinu 2020.

Samhæfingarhópur félags- og menntamálaráðuneytisins er að vinna að því að skapa menntatækifæri fyrir atvinnuleitendur í þeim tilgangi að styðja þá betur til þess að fá atvinnutækifæri síðar meir. Áætlað er að hægt verði að styðja við og stuðla að virkri atvinnuleit með námi og þjálfun um 15 þúsund manns á árinu.

Fjárveitingunni er ætlað að kosta náms- og þjálfunarúrræði innan hins hefðbundna menntakerfis, innan framhaldsfræðslunnar, hjá almennum fræðsluaðilum og öðrum þjónustuaðilum. Nemar í námi sem er lánshæft hjá Lánasjóði íslenska námsmanna eiga þó almennt ekki rétt á atvinnuleysisbótum. 

Allir háskólar landsins og alls 15 framhaldsskólar hyggjast bjóða upp á sumarnám í sumar. Breiddin í námsframboði þeirra er afar mikil; þar verður bæði að hægt að taka einingarbæra áfanga sem og fjölbreytt námskeið. Sérstök áhersla er á nám sem nýtist sem undirbúningur fyrir háskólanám, námskeið á sviði iðn- og verknáms, valkosti á sviði símenntunar og færnibrýr fyrir atvinnuleitendur sem vilja skipta um starfsvettvang. Boðið verður upp á nám sem tekur frá einni og upp í tíu vikur.

Upplýsingar um námsframboð skóla verður að finna á heimasíðum þeirra en aðsókn mun ráða því hvaða námsframboð verður endanlega í boði.

 

Lánasjóður íslenskra námsmanna hefur brugðist við með margvíslegum aðgerðum til hagsbóta fyrir námsmenn, m.a. með
því að rýmka reglur um mat á undanþágum og lengja umsóknafresti. Hægt er að sækja um sumarlán vegna sumarnáms 2020 og er
lágmarksframvindukrafa vegna þess 1 ECTS eining. Lánað er að hámarki til 20 ECTS eininga og dragast þær ekki frá einingarétti né þurfa að tilheyra fastri námsbraut námsmanns.

Umsóknarfrestur vegna lána fyrir sumarnám er til 15. júlí 2020, sjá nánar á vefnum lin.is.

Stjórnvöld ætla að ná til þess hóps námsmanna sem ekki fær starf eða aðgang að öðru úrræði í sumar og munu verja um 2.2 milljörðum króna í átaksverkefni til að fjölga tímabundnum störfum fyrir námsmenn. Markmiðið er að með átakinu verði til að minnsta kosti 3.400 tímabundin störf fyrir námsmenn, 18 ára og eldri, sem skiptast á milli opinberra stofnana og sveitarfélaga. Um er að ræða fjórum sinnum stærra átak en ráðist var í eftir hrunið, sumrin 2010 og 2011.

Átakið er unnið í samvinnu við stofnanir ríkisins og sveitarfélög. Sveitarfélögin auglýsa sjálf störfin en Vinnumálastofnun auglýsir störf á vegum stofnana ríkisins. Miðað er við ráðningartímabilið frá 1. júní til 31. ágúst og þurfa stofnanir og sveitarfélög að skapa ný störf í tengslum við átakið.

Í því skyni að örva hagkerfið ákváðu stjórnvöld að hækka endurgreiðslu virðisaukaskatts af vinnu manna á byggingarstað vegna vinnu við byggingu, endurbætur og viðhald á íbúðarhúsnæði úr 60% í 100% frá 1. mars til og með 31. desember 2020. Samhliða hækkun endurgreiðsluhlutfallsins var úrræðið útvíkkað og einnig látið ná til frístundahúsnæðis og hönnunar og eftirlits við framangreind húsnæði. Úrræðið var einnig á sama tímabili látið ná til annars húsnæðis í eigu sveitarfélaga, eða stofnana og félaga sem alfarið eru í eigu þeirra vegna byggingar, endurbóta og viðhalds. Þá var jafnframt ákveðið að láta úrræðið á sama tímabili ná til heimilisaðstoðar og reglulegrar umhirðu íbúðarhúsnæðis sem og bílaviðgerða, bílamálningar eða bílaréttingar fólksbifreiða. Loks var ný heimild tekin upp fyrir mannúðar- og líknarfélög, íþróttafélög og björgunarsveitir og deildir þeirra til óska eftir endurgreiðslu á 100% virðisaukaskatti vegna vinnu manna á byggingarstað á tímabilinu 1. mars til og með 31. desember 2020 við byggingu, endurbætur eða viðhald á mannvirkjum sem alfarið eru í eigu þeirra.

Skatturinn sér um framkvæmd endurgreiðslna. Hægt er að sjá nánari upplýsingar um ofangreind úrræði á vef Skattsins.

Nánar:

Spurt og svarað um Allir vinna

Úrræðin voru lögfest á Alþingi þann 31. mars sl. með lögum nr. 25/2020 og þann 11. maí sl. með lögum nr. 37/2020.

Til að sporna gegn niðursveiflu í efnahagslífinu hefur ríkisstjórnin ákveðið að ráðast í átak í fjárfestingu. Fjárfestingarátakið felst í því að hefja nýjar fjárfestingar eða flýta áður fyrirhuguðum fjárfestingum til þess að skapa störf. Með því er ætlað að sporna gegn aukningu í atvinnuleysi og auka framleiðni til lengri tíma. Fjárfestingarátakið felst meðal annars í fjárfestingu í samgöngumannvirkjum eins og fækkun einbreiðra brúa og bættum vegasamgöngum, Viðhald og endurbætur fasteigna, hafna og flugvalla um land allt. Jafnframt var leitast við að skapa fjölbreytt störf sem hafa jákvæð áhrif á umhverfismál og framleiðni. Má þar nefna orkuskipti í samgöngum, rannsóknir, nýsköpun og skapandi greinar og átak í upplýsingatækni til að bæta þjónustu ríkisins.

Aukaúthlutun úr launasjóði listamanna

Sjálfstætt starfandi hönnuðir, myndlistarmenn, rithöfundar, sviðslistafólk, tónlistarflytjendur og tónskáld geta sótt um í aukaúthlutun úr launasjóði listamanna á vef Rannís, en umsóknarfrestur er til 25. maí.

Stefnt er að því að niðurstaða um úthlutun liggi fyrir í byrjun júlí. 

Nánar:

Spurt og svarað um úthlutunina á vef Rannís